Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 31.03.1982, Qupperneq 21

21
Tekjur
Kauptaxtar allra launþega hækkuðu að meðaltali um 49% á árinu 1981, eða
heldur minna en árið áður, en þá hækkuðu taxtar að meðaltali um 51%. Hækk-
unin frá upphafi til loka árs var rninni, eða tæplega 43% samanborið við 54%
1980. Kauptaxtabreytingar einstakra starfsstétta mótast einkum af mismiklum
grunnkaupshækkunum í kjarasamningum, sem gerðir voru í lok ársins 1980 og í
upphafi árs 1981.
Þegar upp var staðið frá þeirri samningalotu, sem staðið hafði nær allt árið 1980
og lauk raunar ekki fyrr en á miðju ári 1981, þegar gerðardómur úrskurðaði í
kjaradeilu bankamanna, leit dæmið þannig út, að grunnlaun verkamanna voru
talin hafa hækkað um 12,2%, verkakvenna um 10,4%, iðnaðarmannaum 13,5%,
verslunar- og skrifstofufólks um 6,2%, opinberra starfsmanna um 6,0% og
bankamanna um 7,0%. Að meðaltali nam hækkun grunnlauna í þessari kjara-
samningsgerð unt 9,5%. í þessari lotu hækkuðu grunnlaun launþega á samnings-
sviði Alþýðusambands íslands að meðaltali um 11,0% og kom sú hækkun öll til
framkvæmda 1. nóvember 1980. Grunnlaun opinberra starfsmanna og banka-
manna hækkuðu að meðaltali um 6,1%, en hins vegar var misjafnt, hvenær sú
hækkun kom til framkvæmda.
í nóvember 1981 voru undirritaðir samningar milli Alþýðusambands Islands og
vinnuveitendafyrirtímabilið l.nóvember 1981 til 15.maí 1982. Þessirsamningar
kváðu á um 3,257o hækkun grunnlauna frá 1. nóvember, auk þess sem greiðsla
verðbóta á laun 1. mars 1982 skyldi vera samkvæmt ákvæðum laga nr. 13/1979.
Þetta ákvæði fól í sér, að búvörufrádráttur og viðskiptakjarabreytingar skyldu á
ný hafa áhrif á greiðslu verðbóta á laun, en þessi ákvæði voru ekki í gildi á árinu
1981. Auk þess var samið um sérstaka láglaunauppbót til þess að tryggja, að
dagvinnutekjur færu ekki niður fyrir ákveðin rnörk. í kjölfar þessara samninga
tókust síðan samningar milli Bandalags starfsmanna ríkis og bæja og fjármálaráð-
herra, sem fólu í sér sömu grunnkaupshækkanir og verðbötaákvæði auk láglauna-
uppbóta. Ennfremur samdi Bandalag háskólamanna við fjármálaráöherra um
hliðstæðar breytingar á gildandi kjarasamningi. Samband íslenskra bankamanna
gerði svipaðan samning við viðsemjendur sína eftir nokkurt samningaþóf áður en
Kauptaxtabreytingar 1979—1981.
Breytingar frá upphafi
Meöalbreytingar % til loka árs %
1979 1980 1981 1979 1980 1981
Verkamenn ............................... 42,8 51,9 52,6 51,6 59,3 41,5
Verkakonur .............................. 42,2 51,2 50,5 51,6 56,4 41,6
Iðnaðarmenn ............................. 43,3 51,9 53,8 51,5 60,8 41,6
Verslunar-og skrifstofufólk ............. 48,8 51,9 45,9 60,9 50,5 41,6
ASÍ samtals ............................. 44,3 51,8 51,0 53,6 57,2 41,6
Opinberir starfsmenn .................... 43,8 49,0 46,0 48,9 48,4 45,0
Allir launþegar ......................... 44,1 50,9 49,1 52,0 54,3 42,6