Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 31.03.1982, Side 37

37
vörur, nema landbúnaðarafurðir, að útflutningsverð gæti hækkað eitthvað.
Niðurstöður framangreindra forsendna eru þær, að útflutningsverð í dollurum
lækki um 1% milli áranna 1981 og 1982. Sé hins vegar miðað við meðalgengi allra
mynta kemur fram um 2% hækkun.
Á innflutningshlið hefur orðið mikil breyting á þróun olíuverðs frá því sem
verið hefur síðustu þrjú árin. Verð á hráolíu í heiminum hefur farið lækkandi
síðustu mánuðina og olíuverð á Rotterdammarkaði hefur nánast hrapað. Það á
einkum við um verð á bensíni og gasolíu, en svartolíuverð hefur veriðstöðugt. Um
miðjan mars var bensínverð 23% lægra í dollurum en meðalverð ársins 1981,
gasolíuverð var 13% lægra og svartolíuverð 12% lægra. Verð á bensíni oggasolíu
í Rotterdam hefur ekki verið lægra síðan í apríl 1979, en verð á svartolíu er hins
vegar svipað og um mitt síðasta ár. Þessi lækkun er mun meiri en skýrist af lækkun
hráolíuverðs og verð á þesum vörum er nú langt undir kostnaðarverði. Tiltölulega
lítil aukning eftirspurnar eftir olíu gæti því leitt til hækkunar á Rotterdamverði,
þótt engin breyting verði á hráolíuverði. Ef verð á þessum vörum helst óbreytt út
árið, verður innflutningsverð olíu til landsins samkvæmt verslunarskýrslum 12%
lægra í dollurum á þessu ári en í fyrra. Árin 1979-1981 nam hækkun olíuverðs
samtals 140% þannig að olíuverð á árinu 1982 verður meira en tvöfalt hærra en
árið 1978. Hér þarf einnig að hafa í huga, að olíuverð er í dollurum. Á meðalgengi
er lækkunin á þessu ári því minni eða 9%.
Verð á öðrum innflutningi en olíu hefur undanfarin ár hækkað um 5-8% á föstu
meðalgengi. Samkvæmt spám alþjóðastofnana, t. d. OECD, í lok síðasta árs hefði
mátt búast við 7% hækkun innflutningsverðs á föstu meðalgengi á þessu ári.
Hækkunin gæti hins vegar orðið heldur minni vegna minni heimsviðskipta en áður
var spáð. Á fyrrnefndri forsendu um olíuverð gæti innflutningsverð miðað við
meðalgengi hækkað um 3% (óbreytt í dollurum) eða heldur meira en útflutnings-
verð. Viðskiptakjörin yrðu þá 1 % lakari á þessu ári en í fyrra. Lækkun olíuverðs
mun einnig hafa áhrif til lækkunar á útgjöldum flugfélaga og skipafélaga og því
koma fram í minni verðhækkun þjónustuútgjalda en ella. Viðskiptakjör í þjón-
ustuviðskiptum gætu því batnað nokkuð, en það fer þó meðal annars eftir því
hvernig vextir á alþjóðalánamarkaöi verða á þessu ári, auk þes sem erfitt er að
áætla verðbreytingar í þessum viðskiptum. Ef viðskiptakjör í vöru- og þjónustu-
viðskiptum eru tekin saman á sama hátt og gert er í þjóðhagsreikningum, verður
niðurstaðan sú að viðskiptakjör verði óbreytt frá því sem þau voru í fyrra. Þetta
byggist þó á því, að lækkun olíuverðs að undanförnu standist og gengi dollars
lækki ekki frá því sem það var á fyrstu tveimur mánuðum ársins.
Utanríkisviðskipti
Innflulningur
Framvinda vöruinnflutnings árin 1980 og 1981 var æði skrykkjótt og átti það að
minnsta kosti að hluta rætur að rekja til þeirra breytinga, sem urðu á verðhlutföll-
um innlendrar og erlendrar framleiðslu af völdum gengisþróunarinnar. Gengis-