Læknablaðið - 01.05.2018, Blaðsíða 31

LÆKNAblaðið 2018/104 251
Ú R P E N N A S T J Ó R N A R M A N N A L Í
Í pistlunum Úr penna stjórnarmanna LÍ birta þeir sínar eigin skoðanir en ekki félagsins.
Reynir Arngrímsson formaður
Björn Gunnarsson gjaldkeri
Guðrún Ása Björnsdóttir
Hjalti Már Þórisson
Jóhanna Ósk Jensdóttir
Magdalena Ásgeirsdóttir ritari
María Soffía Gottfreðsdóttir
Ólafur Ó. Guðmundsson
Stjórn Læknafélags Íslands
Guðrún Ása Björnsdóttir
formaður Félags almennra lækna, FAL
gudrunasa@gmail.com
www.lis.is
Fjölskyldu- og
styrktarsjóður lækna
Fjölskyldu- og styrktarsjóður LÍ (FOSL) var stofnaður árið 2001. 
Upp haflegi tilgangur sjóðsins var að greiða fæðingarstyrki en í dag
greiðir hann marga mikilvæga styrki m.a. vegna tekjumissis í tengslum
við veikindi, útfararstyrki og fæðingarstyrki.
ST YRKIR SJÓÐSINS ERU:
• FÆÐINGARSTYRKUR
• VEIKINDASTYRKUR
• ENDURHÆFINGARSTYRKUR
• GLASAFRJÓVGUNARSTYRKUR
• STYRKUR FYRIR HEYRNARTÆKI
• STYRKUR FYRIR SÁLFRÆÐIAÐSTOÐ
• ÚTFARARSTYRKUR
• EINGREIÐSLUSTYRKUR

Læknar sem starfa hjá hinu opinbera  eiga
rétt á styrk úr sjóðnum en þeir sem stunda
sjálfstæðan rekstur  verða að velja sjálfir
að sækja um aðild að FOSL á vefsíðu
Læknafélagsins.
KYNNTU ÞÉR RÉTTINDI ÞÍN
Framhaldsmenntun lækna er vanræktur þáttur í íslensku heil-
brigðiskerfi. Hvort sem litið er á sérnám eða símenntun. Á næstu
árum mun breytt aldurssamsetning þjóðarinnar krefjast umtals-
verðra breytinga á því hvernig við skipuleggjum og veitum heil-
brigðisþjónustu. Það sama á við um þjálfun lækna. Nágrannalönd
okkar eru nú þegar farin að búa í haginn. Við verðum að gera slíkt
hið sama og ekki má gleymast að vísindi, menntun og gæði haldast
þétt í hendur.
Vandinn
Í desember 2017 hætti landlæknir að veita íslensk sérfræðileyfi í
öllum sérgreinum nema heimilislækningum og geðlækningum.
Ástæðan er sú að ESA barst kæra sem varðar sérfræðileyfis-
veitingar á Íslandi og gaf út álit þess efnis að Íslandi væri ekki
heimilt að veita sérfræðileyfi sem gilda á EES í öðrum greinum
en ofangreindum. Gerir ESA alvarlega athugasemd við það að
Ísland hafi verið að veita sérfræðileyfi út á nám sem ekki var form-
lega skipulagt hér á landi og þannig ekki fylgt þeim samningum
sem Ísland er aðili að í gegnum EES. Nánar tiltekið tilskipun nr.
2005/36/EB um viðurkenningu á faglegri menntun og hæfi.
Núna er aðeins formlega skipulagt fullt sérnám í heimilislækn-
ingum og geðlækningum á Íslandi. Búið er að meta og samþykkja
fyrri hluta sérnáms í nokkrum sérgreinum en margir almennir
læknar eru starfandi í ósamþykktum námsstöðum. Engin trygging
er fyrir því að nám á Íslandi sé metið erlendis. Margir sérnáms-
læknar sem farnir eru af landi brott hafa gert ráð fyrir því í sínu
ráðningarferli að geta sótt um íslenskt sérfræðileyfi sem ekki er
lengur hægt.
Flestir íslenskir sérnámslæknar eru því í vanda. Raunveruleg
hætta er á að missa þá úr landi og að þeir sem lokið hafa sínu sér-
námi erlendis skili sér ekki heim.
Sagan
Skipulagt sérnám hefur verið til staðar hér á landi í mörg ár þó að
það hafi ekki alltaf verið formlegt. Sérnámslæknar á Íslandi eru al-
mennt ánægðir með sín námstækifæri sem fer fjölgandi með hverju
árinu. Fer það eftir heilbrigðisstofnunum hve mikið sérnám og
hvaða sérnám þær geta veitt. Heilbrigðiskerfið þarf á sérnámslækn-
um að halda til að halda uppi almennri deildarvinnu, kennslu,
vísindastörfum og svo mætti lengi telja. Læknisfræðin býður alltaf
upp á nám og störf erlendis og mun það ekki breytast þó sérnám á
Íslandi verði eflt. Ekki má skerða valfrelsi lækna.
Íslenskt sérnám
Tilskipunin frá 2005 tekur til lágmarks tímalengdar sérnáms, kallar
á formlega skipulagt sérnám án þess að skilgreina hvað eigi að fel-
ast í marklýsingu (curriculum) en leggur áherslu á að kennslustofn-
anir séu vel skilgreindar og formlega metnar. Þarf íslenskt sérnám
því að uppfylla eftirfarandi þrjá þætti:
Sérnám lækna og sérfræðileyfisveitingar á Íslandi
• Fara eftir samþykktri íslenskri marklýsingu.
• Fara fram á samþykktri kennslustofnun (innlendri eða erlendri).
• Vottað af mats- og hæfisnefnd heilbrigðisráðherra.
Efla þarf sérnám á Íslandi í öllum sérgreinum sem hægt er skipu-
leggja út frá íslenskum heilbrigðisstofnunum. Útbúa þarf marklýs-
ingar fyrir allt nám sem fer fram hér á landi. Innan marklýsingar
getur meðal annars verið skilgreindur tími til rannsókna, annað
sérnám og tími erlendis. Skipuleggja þarf fullt nám þar sem hægt er.
Annars bjóða upp á hlutanám sem raunhæft er að fá metið til erlends
sérfræðileyfis.
Næstu skref
Til að bregðast við framtíðaráskorunum heilbrigðiskerfisins verður
Ísland að veita öflugt sérnám með áherslu á breiða menntun og þjálf-
un ásamt því að hlúa að vísindastarfi. Sérnám þarf að skipuleggja út
frá heilbrigðiskerfi hvers lands, heilbrigðisstofnunum sem sérnám fer
fram á og faglegum þáttum.
Stjórn FAL hefur með stuðningi Læknafélags Íslands unnið að
því að greina vandann og leggja fram tillögu að lausn til skemmri og
lengri tíma. Hefur þessi tillaga verið kynnt heilbrigðisráðherra, nýj-
um landlækni og þeim sem bera mesta ábyrgð á framhaldsmenntun
lækna. Tillagan felur í sér leið til að gera landlæknisembættinu kleift
að halda strax áfram að veita íslensk sérfræðileyfi og gefa kerfinu
lengri tíma til að bregðast við þeim breytingum sem þurfa að eiga sér
stað. Efla þarf alla aðila sem koma að framhaldsnámi lækna og veita
fjármagn til uppbyggingar.
Markmiðið er áframhaldandi veiting íslenskra sérfræðileyfa um
ókomna tíð sem Íslendingar geta verið stoltir af og notað á EES-svæð-
inu. Á aldarafmæli fullveldis Íslands og Læknafélags Íslands verðum
við að líta raunsæjum en bjartsýnum augum til framtíðar. Stöndum
keik frammi fyrir því göfuga verkefni að efla og bæta framhalds-
menntun lækna.