Læknablaðið - 01.05.2018, Blaðsíða 45

LÆKNAblaðið 2018/104 265
U M F J Ö L L U N O G G R E I N A R
straumlínulagar móttöku beiðna og tilvís-
ana til Landspítala og hefur stórbætt stöðu
biðlista innan deildar.
Fyrir tilstuðlan Embættis landlæknis
eru sjúkraskrárgrunnar landsins flestir
samtengdir og frá rafrænu sjónarhorni
má því líta á landið sem eina heilbrigðis-
stofnun. Þar mætti sannarlega nýta betur
einstök og eftirsóknarverð sóknarfæri sem
hafa skapast í stað þess að kýta um það
hvaða sjúkraskrárkerfi á að nota.
Þökk sé þessari samtengingu eru Skila-
boðakerfi og Vinnuhólf bæði aðgengileg
utan Landspítala (einnig innan Sögu) og
geta þar með breytt miklu í samskiptum
innan heilbrigðiskerfisins:
• Landspítali getur útskrifað sjúklinga
fyrr þegar hægt er að tryggja skjóta
eftirfylgd í heimastöð, til dæmis
með því að virkja heimahjúkrun eða
klínískt eftirlit.
• Landspítali getur sent sjálfvirkar til-
kynningar á skráða lækna sjúklings
(heimilislækni, stofulækni) um stærri
atburði, svo sem aðgerðir, legur eða
andlát.
• Með þægilegri yfirsýn yfir útsend
erindi og öruggri viðtöku á svörum
til baka verður auðveldara fyrir ytri
stofnanir að nota þjónustu Landspít-
ala.
Samfella í meðferðarþjónustu
Í núverandi kerfi eru símtöl og læknabréf
einu möguleikar læknis til að hafa sam-
skipti um sjúklinga, og hvort um sig eru
tímafrek og óörugg leið þar sem engin
trygging er fyrir eftirfylgd og tilfærsla
ábyrgðar óskýr. Auk þess skortir rekjan-
leika og yfirsýn á þessum samskiptaform-
um. Þetta leiðir til verri þjónustu, sóunar
(til dæmis læknaráps og endurtekningar
á rannsóknarpöntunum) og í versta falli
sjúklingaskaða.
Ein birtingarmynd vandans er það
hvernig rannsóknir eru pantaðar og
eftirfylgd sett í hendur þriðja aðila (til
dæmis heimilislæknis) sem á að vakta
niðurstöðu og taka yfir ábyrgð án þess að
hafa vitneskju um vandamálið. Þetta er
auðveldasta leiðin í dag og sú sem oftast er
notuð. Það er bæði öruggara og þægilegra
fyrir sjúkling að sá sem pantar rannsókn
fylgi henni eftir sjálfur.
Með Vinnuhólfi er tryggt að engin
niðurstaða geti týnst eða fyrnst og getur
læknir því áhyggjulaust pantað rannsókn
og verið viss um að svarið verður yfirfarið
af honum sjálfum - eða öðrum ef hann er
forfallaður. Vinnuhólf veitir allt sem þarf
til að bæta samfellu í meðferðarþjónustu
læknis og sjúklings. Ef niðurstaða reynist
vera afbrigðileg og þarf að blanda inn
þriðja aðila er auðvelt að senda skilaboð
með erindi á viðkomandi sem þá tekur yfir
ábyrgðina.
Þetta fyrirkomulag þar sem beiðandi
fær alltaf niðurstöðu í eigið Vinnuhólf
opnar á fjöldamörg sóknarfæri. Í dag
eru margar rannsóknir pantaðar af
starfsmanni en annar gerður ábyrgur.
Kunnugleg dæmi eru almennur læknir
(læknanemi) á stofugangi eða hjúkrunar-
fræðingur á göngudeild - sérfræðingurinn
fær hér fjölda niðurstaða til að fara yfir og
hefur takmarkaða vitneskju um sjúkling.
Með öruggri viðtöku niðurstöðu í Vinnu-
hólfi er beiðandi og ábyrgur einn og sami
aðilinn og því hægt að einfalda verulega
tilheyrandi beiðnir og verklag.
Áframhaldandi þróun
Á hverju ári tapast dýrmætar vinnu-
stundir lækna og ritara í það að útbúa
læknabréf til að senda upplýsingar um
komur sjúklinga milli stofnana. Þetta var
nauðsynlegt hér áður fyrr en er nú óþarfi
með samtengingu sjúkraskrárgrunna yfir
allt landið.
Með tilkomu Tímalínu í Heilsugátt
hefur hver stofnun á hverjum tíma full-
an aðgang að sjúkraskrá sjúklings og
þannig getur heimilislæknir fylgst með
ferli sjúklings um leið og hann stígur inn
fyrir dyr á spítalanum. Hægt er að sjá
rannsóknarniðurstöður um leið og þær
eru tilbúnar og hlusta á dikteringar og
með skilaboðakerfinu gæti heimilis- eða
stofulæknir sem þekkir sjúkling veitt ráð
til meðferðarteymis á sjúkrahúsi og tekið
óbeinan þátt í ferlinu og stuðlað að sam-
felldari þjónustu.
Langt læknabréf sem berst nokkrum
vikum eftir útskrift og er afrit af ofan-
greindum gögnum er augljóslega ekki til
mikils gagns, það hlýtur að vera gagnlegra
fyrir viðtakandi lækni að fá skilaboð með
vísun í stutta útskriftarnótu eða saman-
tekt.
Þar sem Vinnuhólf tryggir örugga við-
töku væri hægt að óska eftir eftirfylgd í
slíkum skilaboðum. Þetta er áreiðanlegra
en læknabréf þar sem slík ósk er gjarnan
falin í seinustu línum í langri samantekt-
arskýrslu og heldur ekki tryggt að þau séu
alltaf lesin yfir á hinum endanum.
Vinnuhólf og Regluvél innleiða gervigreind
Sjúkdómar verða sífellt flóknari og grein-
ingar- og meðferðarferli þyngri eftir því
sem sjúklingar lifa lengur. Gervigreind er
vonarstjarna sem margir líta til og ljóst að
hún opnar nýjar leiðir til að bæta þjónustu
og koma í veg fyrir sóun.
Með ferli sem tryggir viðtöku á sjálf-
virkum tilkynningum hefur opnast boð-
leið fyrir nýjung í Heilsugátt sem kallast
„Regluvél“ og innleiðir rauntíma sjúk-
lingavöktun. Regluvél fylgist með rann-
sóknarniðurstöðum, mælingum og skrán-
ingum (kóðunum) og bregst við fyrirfram
skilgreindum aðstæðum og lætur vita með
tilkynningu. Með þessu er mun fyrr hægt
að bregðast við ófyrirséðum aðstæðum.
Gott dæmi væri miltislaus sjúklingur
sem er skráður inn á bráðamóttöku með
hita. Þetta er sjúklingur með miklar líkur
á því að fara í sýkingarlost og dánartíðni
veltur á því hversu fljótt sýklalyf eru gefin.
Regluvél myndi finna þennan sjúkling
strax og senda sjálfvirka tilkynningu í
Vinnuhólf vaktlæknis og þar með stuðla
að skjótri sýklalyfjagjöf. Þar sem þetta
hefur verið gert erlendis hefur dánartíðni
lækkað um allt að 40% og er bara eitt af
fjölmörgum dæmum um notkunarsvið
gervigreindar.
Árangur ræðst af innleiðingu og samvinnu
Það er eitt að þróa góða lausn og annað
að koma henni í notkun. Hér þurfa aug-
ljóslega allir að vera sammála um notkun
og innleiðing gerð með aðkomu allra við-
eigandi aðila. Hér er fyrst og fremst verið
að vekja athygli á ávinningi í öryggi sjúk-
linga, fækkun vinnustunda og þægindum
fyrir heilbrigðisstarfsmenn. Hvort það
tekst eða ekki er síðan í höndum þeirra er
skipinu stýra.