Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 65

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 65
Holocene marine tephrochronology on the Iceland shelf South- and west Iceland shelf Little research on other areas around the shelf of Iceland has been undertaken in terms of identifying tephra layers systematically. On the western part of the shelf only two tephra layers, the well known tephra markers Saksunarvatn ash and Vedde ash, have been identified until now (Table 2) (Andrews et al., 2002; Geirsdóttir et al., 2002; Jóhannsdóttir, 2003). This is not to say there are no tephra layers in ma- rine sediments in the west but rather they have not been looked for in detail. However it would be ex- pected that relatively fewer tephra layers would be identified on the western shelf compared to the north- ern shelf, due to prevailing wind directions in Ice- land. The east flowing jet stream dominates at 10– 15 km heights (Jónsson, 1990) and most explosive eruptions in Iceland produce plumes reaching such heights (Gudmundsson et al., 1992; Lacasse et al., 2004; Oddsson et al., 2012) promoting east and north- eastward distribution. This is evident from terres- trial archives in western Iceland where tephra studies have revealed a marked decrease/drop in number of tephra layers compared to north, east and south Ice- land (Jóhannsdóttir, 2007; Thordarson and Höskulds- son, 2008). South of the Iceland shelf nine tephra layers have been described in the sediments spanning late glacial and early Holocene and one with an age of about 23,400 years (Thornalley et al., 2011). Among these are the tephra markers Saksunarvatn ash and Vedde Ash (Table 2). No tephra stratigraphical in- vestigation on marine cores has yet been carried out for the Holocene time period. Hitherto no cores have been collected on the East Iceland shelf and no infor- mation is available on tephra layers there. Sources of tephra layers on the Iceland shelf The vast majority of the marine tephra layers iden- tified are basaltic originating from the most active volcanic systems in Iceland; Grímsvötn, Veiðivötn- Bárðarbunga and Katla (Figure 2 and Table 2). The Grímsvötn volcanic system has been the most produc- tive during the Holocene with about seven eruptions per century followed by Veiðivötn-Bárdarbunga and Katla (Óladóttir et al., 2005, 2008, 2011a). This is re- flected in the marine tephra stratigraphy where tephra layers from Grímsvötn are the most common and then Veiðivötn-Bárdarbunga and Katla volcanic systems (Gudmundsdóttir et al., 2012 and unpublished data). Other systems that have produced tephra deposited on to the Iceland shelf are Hekla, Eyjafjallajökull, Ör- æfajökull, Askja, Snæfellsjökull and Kolbeinsey ridge (KOL) or the Tjörnes fracture zone (TFZ) (Figure 2). Tephra layers from the KOL/TFZ are found in sedi- ment cores; MD992269, -2271 and -2275; HM107- 01, -01, -03, -04 and -05 (Eiríksson et al., 2000, 2004; Knudsen et al., 2004, 2008; Kristjánsdóttir et al., 2007; Gudmundsdóttir et al., 2012). TEPHRA MARKERS One of the applications of tephra studies, as men- tioned previously, is dating and correlations. For that purpose tephra markers are used. Tephra mark- ers should be relatively easily recognizable, either by macro- and microscopic characteristics (such as colour, grain type, crystal content) or chemical char- acteristics, be traceable over large areas and well dated (e.g. Larsen and Eiríksson, 2008a). Ideally a tephra marker should have all these qualities. Tephra markers are the foundation of a tephrochronological framework. Examples of tephra layers that have been used as markers in Icelandic tephra stratigraphy are the silicic tephra layers, H1104, Hekla 3, Hekla 4 and Hekla 5, large explosive eruptions from the Hekla volcanic system. These tephra layers have specific characteristics such as color, grain morphology and chemical composition and have been found in vari- ous environments, soil, lakes, marine and glacial ice within and out side terrestrial Iceland (e.g. Thorarins- son, 1967, 1971; Larsen and Thorarinsson, 1977; Dugmore et al., 1995b; Dugmore and Newton, 1998; Eiríksson et al., 2000, 2004; van den Bogard and Schmincke, 2002; Zillén et al., 2002; Boygle, 2004; Pilcher et al., 2005; Wastegård, 2005, Jóhannsdóttir, 2007; Kristjánsdóttir et al., 2007; Sejrup et al., 2011; Larsen et al., 2011, 2012; Gudmundsdóttir et al., 2012). These tephra layers have been used for dating the marine shelf sediments off north Iceland and for correlation between areas on the shelf and terrestrial Iceland as will be discussed later. JÖKULL No. 62, 2012 63
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.