Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 52

Dugmore and Newton
volcanic history and eruption frequency (e.g. Larsen,
2000; Óladóttir et al., 2005, 2008, 2011a, 2011b).
Geomorphological, palaeoenvironmental and archae-
ological applications, however, additionally require
engagement with poorly developed tephra sequences,
complex stratigraphies, isochrons, time transgressive
horizons and the consideration of a wide range of de-
posits. When this is done, it can illustrate the power
of tephrochronology, even in less than ideal settings.
The same approaches to tephrochronology have po-
tentially wide ranging applications in other volcani-
cally active regions.
Acknowledgements
We would like to acknowledge support from the UK
Leverhulme Trust through grant F/00152/F and US
National Science Foundation through grants ARC
1145300, ARC 0732327, ARC 1202692 and the
Carnegie Trust for the Universities of Scotland. The
support of the local community through many years
of research is also greatly appreciated, in particular
Kristján Ólafsson of Seljaland and Rósa Aðalsteins-
dóttir of Stóramörk. We are also grateful for reviews
by Megan Hicks, Siwan Davies and Olgeir Sigmars-
son which have materially improved this paper, which
is a product of NABO (North Atlantic Biocultural Or-
ganisation).
ÁGRIP
Gjóskutímatal er mikilvægt í rannsóknum á landmót-
un svæða. Gjóskulögin eru almennt notuð til að skil-
greina jafntímafleti og tímasetja umhverfið sem þau
finnast í. Gjóskutímatal kemur að mestum notum þeg-
ar bæði vel þekktir jafntímafletir eða leiðarlög (út-
breidd gjóskulög með greinileg og vel skilgreind ein-
kenni ásamt traustri aldurgreiningu) og önnur gjósku-
lög á svæðinu eru notuð í sameiningu. Þar með telj-
ast gjóskulög af óþekktum uppruna og einnig lög sem
eru endurflutt, en slíkt lag verður ekki endilega til á
sama augnabliki á hverjum stað (er "time transgressi-
ve") og er því ekki af sama aldri alls staðar þar sem
það finnst. Gjóskutímatal sem tekur til allra þessa
þátta nýtist best þar sem fjöldi sniða er mældur en gera
þarf skarpan greinarmun á óhreyfðum gjóskulögum,
sem mynda raunverulega jafntímafleti, og endurflutt-
um lögum. Með mörgum mælingum á gjóskulaga-
skipan í jarðvegi á tilteknu svæði má fá betri skiln-
ing á landmótunarferlum og á áhrifum mannvistar á
umhverfið. Röð gjóskulaga af óþekktum sem þekkt-
um uppruna og aldri getur myndað eins konar "strika-
merki"("barcode") sem nýtast bæði til að treysta teng-
ingar milli jarðvegssniða og til að fá nákvæmari upp-
lýsingar um aðstæður í umhverfinu en þegar eingöngu
eru notuð strjálli leiðarlög. Nákvæmar mælingar á
gjóskulögunum og jarðveginum á milli þeirra í fjölda
sniða geta leitt í ljós fíngerðar breytingar á stöðugleika
landslags sem og breytingar á landnýtingu með tíma.
REFERENCES
Arnalds, O. 2000. The Icelandic ’rofabard’ erosion features. Earth
Surface Processes and Landforms 25, 17–28.
Binns, R. E. 1972. Composition and derivation of pumice on post-
glaciation strandlines in northern Europe and western Arctic.
Geol. Soc. Am. Bull. 83(8), 2303–2324.
Björck, S., Ó. Ingólfsson, H. Haflidason, M. Hallsdóttir and J.
N. Anderson 1992. Lake Torfadalsvatn: a high resolution
record of the North Atlantic ash zone I and the last glacial-
interglacial environmental changes in Iceland. Boreas 21(1),
15–22.
van den Bogaard, C. and H.-U. Schmincke 2002. Linking the
North Atlantic to central Europe: a high-resolution Holocene
tephrochronological record from northern Germany. J. Qua-
ternary Science 17, 3–20.
Blackford, J. J., K. J. Edwards, A. J. Dugmore, G. T. Cook
and P. C. Buckland 1992. Icelandic volcanic ash and the
mid-Holocene Scots pine (Pinus Sylvestris) pollen decline in
northern Scotland. The Holocene 2(3), 260–265.
Boygle, J. 1999. Variability of tephra in lake and catchment sedi-
ments, Svinavatn, Iceland. Global and Planetary Change 21,
129–149.
Brendryen, J., H. Haflidason and H. P. Sejrup 2011. Non-
synchronous deposition of North Atlantic Ash Zone II in
Greenland ice cores, and North Atlantic and Norwegian Sea
sediments: an example of complex glacial-stage tephra trans-
port. J. Quaternary Science 26, 739–745.
Caseldine, C., Á. Geirsdóttir and P. Langdon 2003. Efstadalsvatn
– a multi-proxy study of a Holocene lacustrine sequence from
NW Iceland. J. Paleolimnology 30, 55–73.
Dugmore, A. J. 1987. Holocene glacial fluctuations around Eyjaf-
jallajökull, South Iceland. Ph.D. Thesis, 214 pp. University
of Aberdeen, UK.
Dugmore, A. J. 1989a. Icelandic volcanic ash in Scotland. Scot-
tish Geographical Magazine 105(3), 168–172.
50 JÖKULL No. 62, 2012