Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 191

Ferð til Dyngjufjalla 1962
Sigurði og Guðmundi lék forvitni á að vita hvort
breyting hefði orðið á sprengigígnum Víti við eld-
gosið, en að athugun lokinni og skoðun á umhverfi
hans töldu þeir svo ekki vera. Eftir hvíld við Kneb-
elsvörðu héldum við í könnunarleiðangur vestur með
Öskjuvatni allt að Mývetningahrauni en urðum ekki
varir við neitt óvenjulegt. Á bakaleiðinni skoðuðum
við gíga sem liggja undir hamrabeltinu við norðvest-
urhorn Öskjuvatns. Þeir eru því greinilega yngri en
myndun öskjunnar frá 1875. Löngu seinna er við Ey-
steinn Tryggvason jarðeðlisfræðingur vorum við mæl-
ingar á þessum slóðum, gáfum við gígum þessum
nafnið Ólafsgígar til heiðurs Ólafi Jónssyni ráðunaut,
en hann mun fyrstur manna hafa lýst þeim við könn-
un Ódáðahrauns. Það nafn hefur nú öðlast gildi á
nýjustu kortum. Á leiðinni í tjaldstað stoppuðum við
enn um stund við Vikraborgir til að fylla í sýnasafnið
og njóta litadýrðarinnar hjá nýorpnum „Surtshaugum“
sem gígarnir vissulega voru.
Næsta dag skoðuðum við mikið gljúfur sem geng-
ur langt inn í austurhluta Dyngjufjalla. Þetta gljúfur
fékk seinna nafnið Drekagil eftir stórum steindröng-
um sem rísa upp af suðurbarmi þess. Ekki veit ég
hvenær nafnið varð til né hver á þá nafngift, en þegar
ég kom fyrst á þessar slóðir 1955 var gljúfrið nafn-
laust. Reyndar var annað gil mun minna, um 3 km
sunnar með fjöllunum, sem ekki hafði heldur hlotið
nafn sumarið 1962, en það var Nautagil. Nafnið kom
þannig til, að Sigurður og Guðmundur voru fengnir
nokkrum árum seinna til að sýna væntanlegum tungl-
förum svipað landslag og hugsanlega bæri fyrir þá er
þangað kæmi. Einnig var þeim ætlað að prófa kunn-
áttu geimfaranna í jarðfræði og var þetta gil ásamt
fleiri stöðum í Dyngjufjöllum vettvangur þeirra. Þar
sem gilið var nafnlaust fannst Sigurði og Guðmundi
upplagt að nefna það eftir geimförunum, og kalla það
upp á enska tungu Astronautagil sem þeir svo styttu í
Nautagil. Þannig var nú það.
Eftir drjúga stund í Drekagili ókum við sem leið lá
austur vikrana og svo norður á milli Miðfells og Upp-
typpinga í Herðubreiðarlindir. Þar hittum við fyrsta
fólkið síðan við fórum frá Svartárkoti. Hópurinn var
á vegum Ferðafélags Akureyrar, aðalega konur og
var leiðsögumaður þeirra fyrrnefndur Ólafur Jónsson,
sá er mest hafði kannað Ódáðahraun fyrr á árum og
skrifað um það þriggja binda verk. Þetta ágæta fólk
tók okkur fagnandi og bauð til veislu sem við þáð-
um með þökkum. Á meðan við nutum gestrisni þess
voru konurnar í hópnum ósparar á spurningar sem þær
beindu til fræðinganna og voru þeir einnig ólatir að
láta ljós sitt skína. Ein kát kona hafði á orði glettin á
svip og uppskar hlátur allra hinna, að þeim stöllum
þættu Upptyppingar engu tilkomu minni en Herðu-
breið! Þegar við vorum sestir inn í bíl og höfðum kvatt
þessar glaðværu konur og fylgdarlið þeirra, skaut Sig-
urður þessari stöku að okkur hinum:
Mæltu svinnar meykerlingar
og mændu yfir hraun ógreið:
Okkur finnast Upptyppingar
engu síðri en Herðubreið.
Þótt liðið væri á daginn ákváðum við að halda
til byggða og ná náttmálum í Mývatnssveit, þar sem
við áttum vísan næturgreiða. Þetta fannst okkur yngri
mönnunum góð hugmynd, enda höfðum við heyrt að
ung fegurðardrottning, sem seinna varð fræg sjón-
varpskona og menntagyðja, gengi um beina í Reyni-
hlíð þetta sumar.
Ferðin úr Herðubreiðarlindum til byggða varð
ekki hnökralaus, því Land Roverinn nýji varð bens-
ínlaus í Lindahrauni. Mátti Guðmundur þess vegna
sætta sig við að vera tekinn í tog af Ferðafélagsrút-
unni sem hafði lagt af stað fljótlega á eftir okkur. Við
hinir fluttum okkur hinsvegar í rútuna og nutum fé-
lagsskapar fólksins alla leið til Reykjahlíðar.
Daginn eftir var haldið frá Mývatnssveit til
Reykjavíkur en ekkert markvert kom fyrir okkur á
þeirri leið. Læt ég því lokið frásögn af eftirminnilegri
ferð til Dyngjufjalla sumarið 1962.
JÖKULL No. 62, 2011 189