Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 135

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 135
Öræfajökull central volcano, SE-Iceland ablation area) and satellite photographs (ASTER and SPOT5), have become available. The first survey of the bedrock underneath Öræfa- jökull was carried out in 1985 with radio echo sound- ing. It included profiles in the northern part of Ör- æfajökull and within the Öræfajökull caldera reveal- ing up to 500 m thick ice at the centre of the caldera (Björnsson, 1988). Magnússon et al. (2007) have also published a map showing the bedrock beneath the lower part of the Kvíár-, Hrútár- and Fjallsjökull out- let glaciers flowing eastwards from Öræfajökull. Öræfajökull is situated in an active off-rift vol- canic zone, some 50 km east of the Eastern Volcanic Zone, (Figure 1). The off-rift zone is ∼120 km long trending SW-NE, is represented as the Öræfi Vol- canic Belt (Thordarson and Larsen, 2007). It is mostly covered by the Vatnajökull ice cap and includes the Esjufjöll central volcano in S-Vatnajökull and the Snæfell central volcano north of Vatnajökull. Öræfa- jökull rests between and partly covering two extinct central volcanoes, Skaftafellsfjöll to the west and the deeply eroded Breiðamerkurfjall to the east where in- trusive gabbro and granophyre has been exposed. The lower bulk of Öræfajökull is composed of horizon- tally stratified basalt believed to have formed in the rift zone about 10 –12 Ma ago (upper Miocene). This Tertiary pile has been isostatically uplifted and largely eroded by glacial activity over the last 3 Ma (Helga- son and Duncan, 2001). The upper part of the vol- cano, south of Svínafellsjökull and Fjallsjökull (Fig- ure 1), piled up during the last 0.7 Ma and its struc- tural composition varies from interglacial lava flow to subglacial pillow lava, hyaloclastite tuff and breccia (Thorarinsson, 1958; Prestvik, 1982; Stevenson et al., 2006). In this paper we present a detailed topographic map of the bedrock beneath the ice cover of Öræfajök- ull. This map in combination with an accurate map of ice surface topography, improves our understanding of how glaciological processes have shaped the bed of this ice cap of extreme mass throughput and large elevation range. We derive fundamental information needed for risk assessment and evaluation of potential ice-volcano interaction during an eruption in Öræfa- jökull, including locations of water divides, ice thick- ness and total ice volume within the caldera of Öræfa- jökull. Furthermore, we identify topographic features of the volcano which may be of relevance for the erup- tive history of Öræfajökull. DATA AND METHODS Radio echo sounding data The radio echo sounding (RES) data used in this study (Figure 2–3) include profile measurements in the northern part of our study area measured in 1991– 1993 during a survey of Breiðamerkurjökull (Björns- son et al., 1992) and Skeiðarárjökull (Björnsson, 2009; Magnússon, 2008), point measurements ob- tained mainly in the lower part of Öræfajökull in 1998–2006 (including data from Pálsson et al., 1998 and Magnússon et al., 2007) and profile measure- ments carried out in the accumulation area of the glacier in 2009 and 2012. Continuous profiles of RES measurements were obtained by placing a trans- mitter and a receiver on sledges at the centre of the corresponding antenna, which together form a single line. The setup is towed by a snow mobile or scooter (e.g. Björnsson et al., 2000), equipped with a posi- tioning system (Loran-C/GPS for horizontal location and barometer for elevation in 1991–1993, differen- tial GPS for both in 2009 and 2012). The radio echo sounder used during the survey in 1991–1993 was a mono pulse analogue system developed at the Sci- ence Institute, University of Iceland (Sverrisson et al., 1980). It has receiver bandwidth of 1–5 MHz and has been used to map the subglacial bedrock of large parts the Icelandic ice caps (e.g. Björnsson et al., 2000; Björnsson, 2009). The profiles measured on Öræfa- jökull in 1985 were obtained with this system but due to inaccuracy in profile locations, and since later ob- servations cover essentially the same area, the data from 1985 are not used. In 2009 around 170 km of RES-profiles were measured in the accumulation area of Öræfajökull (Figure 2). The profile locations were planned on ortho-rectified SPOT5 images acquired in late sum- mer 2006/07 in order to avoid crevasses. The ra- dio echo sounder used in 2009 is a mono-pulse sys- tem (Mingo and Flowers, 2010). By adopting the JÖKULL No. 62, 2012 133
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.