Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 154

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 154
S. Brynjólfsson et al. to be triggered from within or under a glacier rather than to be externally forced (Kamb, 1987; Björnsson, 1998; Kjær et al., 2006; Benn and Evans, 2010), al- though a recent study by Striberger et al. (2011) sug- gests that surge periodicities of the Eyjabakkajökull glacier, eastern Iceland may have been forced by cli- matically driven mass balance changes. Thórarinsson (1964, 1969) compiled historical records and reviewed the state of knowledge on surging glaciers in Iceland with emphasis on outlet glaciers draining the Vatnajökull ice cap. He con- cluded that surging glaciers in Iceland were character- ized by a smooth ablation zones and shallow spoon- shaped basins that widened towards the glacier ter- minus. Later, Björnsson et al. (2003) extended Thór- arinsson’s work and gave an overview of surging glaciers in Iceland and their activity. They suggested that surges affect about 70% of glaciers in Iceland, and that steep-sloped glaciers typically do not surge. Búrfellsjökull and Teigarjökull, located in the moun- tainous Tröllaskagi peninsula, northern Iceland, are surge-type cirque glaciers with mean slopes about 11– 14◦, which make them the steepest surge-type glaciers in Iceland. Judging from the last surge of Búrfells- jökull which lasted for four years, 2001–2004, the surging phase seems to last longer in north Iceland compared to the larger outlet glaciers in south Iceland where surges usually last from a few months to one or two years. Palaeoclimate and glacier fluctuations over time have been reconstructed from marginal moraines and glacial deposits in the Tröllaskagi peninsula, assum- ing that the Tröllaskagi glaciers generally are in equi- librium with climate (Kugelmann, 1991; Caseldine and Stötter, 1993; Stötter et al., 1999). Only three glaciers among more than 150 glaciers in the Trölla- skagi peninsula have been known for surge activity, but a preliminary study by Brynjólfsson (2009) sug- gested that there might be more surge type glaciers in the area. In this study we explore the geomorphology and sedimentology of the forefield of two surge-type cirque glaciers and one non-surging cirque glacier at Tröllaskagi peninsula. Different geomorphological and sedimentological signatures of the surge-type and the non-surging glacier were used to identify specific characteristics of the surge type glacier forefield. Here we describe the geomorphology of the surge- type Búrfellsjökull and Teigarjökull cirque glaciers in Tröllaskagi, explore their dynamics and reconstruct the recent surge history. Our study of those two glaciers results in a new landsystems model for surge- type cirque glaciers in alpine environments. SETTING AND KNOWN SURGE EVENTS The Tröllaskagi peninsula is a mountainous area in central northern Iceland, extending from the central highlands, north out into the North Atlantic Ocean (Figure 1). The glacially sculptured landscape, mostly heavily eroded and dissected Tertiary plateau basalts, ranges in altitude from sea level to more than 1500 m a.s.l. (Björnsson, 1979; Pétursson and Jónsson, 2006). There are more than 150 small glaciers in the moun- tain range (Figure 1), located in cirques and valley bottoms between 700 and 1400 m a.s.l. (Sigurðsson and Williams, 2008). Approximately 40 km2 of the area is covered by glaciers. In most cases, glaciers face north and are sheltered by steep mountain slopes which reduce the incoming solar radiation. Most of the glaciers have surface areas of 0.5–2 km2 and only a few of the glaciers are larger than 2 km2 (Björns- son, 1979; Björnsson, 1991; Björnsson and Pálsson, 2008). The precipitation in the high mountains of Tröllaskagi is estimated to be 2000–2500 mm/year of which the majority falls as snow on the glaciers (Ólafsson and Ólafsson, 2004; Lippert et al., 2006; Brynjólfsson and Ólafsson, 2008). In addition, the glaciers receive accumulation from avalanches and snowdrift (Björnsson 1991, Björnsson and Pálsson, 2008). Studies on mountain permafrost conditions in Iceland and local climate of the Tröllaskagi peninsula show that sporadic permafrost occurs above 800–900 m a.s.l. which is consistent with the occurrence of rock glaciers at high elevation in Tröllaskagi (Farbrot et al., 2007a, 2007b). The study area consists of two small glacially eroded hanging valleys, the Búrfellsdalur and Teigar- dalur that are southern tributaries to the main valley 152 JÖKULL No. 62, 2012
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.