Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 8

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 8
S. Steinþórsson duced. Also it was less silicic than the light-colored Hekla layers found in soil sections in N-Iceland and in Þjórsárdalur, in 1947 the first tephra contained 62% SiO2 as compared to 67% in the Þjórsárdalur pumice. This suggested that the voluminous silicic tephra lay- ers mark the inset of a new eruptive cycle in Hekla, in which the succeeding eruptions are both smaller and less silicic. It also became clear that the largest part of the tephra emitted in each eruption is produced in a short time at the beginning, usually forming a nar- row tephra sector next to the volcano. This first tephra tends to be lighter-colored and more silicic than the fine-grained ash spreading in all directions later in the eruption. For that reason, tephra profiles must be taken quite closely-spaced around the volcano for cor- rectly ascribing tephra layers to given eruptions. With this in mind, Sigurður undertook the project of mea- suring tephra layers around Hekla, a task that with other work lasted many summers. It emerged that a dark ash layer which he in his initial Þjórsárdal- ur study had marked as H 1693 was in fact H 1300, the main part of which having fallen to the east of Stöng. In view of its unusual thickness and chemical composition, the light pumice in Þjórsárdalur and N- Iceland could be related to a succinct description for the year 1104 in some annals: "The first eruption in Mt. Hekla." In a newspaper article in 1949 Sigurður declared 1104 A.D. as the correct age of the Þjórsár- dalur tephra and the beginning of the present eruptive cycle in Hekla. The riddle of the 66 skeletons was first solved 15 years later when Sigurður learned that in 1935 an Icelander studying anthropology in Germany had removed about 30 skeletons from the cemetery in Skeljastaðir and transported them abroad. Tephrochronological Studies in Iceland The outbreak of the war in 1939 thwarted Sigurður’s plans to extend his Þjórsárdalur research with addi- tional two summers’ field work in Iceland. The in- tended project had been to map the geographical evo- lution of Iceland in postglacial time, with emphasis on variation in climate and vegetation during the first centuries of settlement in the country. Instead, be- ing unable to gather physical data he turned to the study of written documents, the fruits of which were to become an important part of his doctoral thesis in 1944. Luckily for him the greatest part of old Ice- landic documents were kept in Copenhagen, and from the philologists studying them Sigurður learned to use them and assess their veracity; his early training in Latin (and some classical Greek) also came to good use. In Aristotle’s Meteorologica he found the word tephra for volcanic ash, in a description of an eruption in the island Vulcano. Sigurður’s doctoral thesis Tephrochronological studies in Iceland, which he defended at the Univer- sity of Stockholm in 1944, consists of two main parts. The first relates tephra studies in Iceland up to 1939 with special emphasis on the Þjórsárdalur work. Soil sections are described and discussed with references to written sources, chemical analyses of tephra lay- ers are given and compared with the refractive index of the glass, and detailed description is given of the 1875-Askja eruption, the tephra layer, wind directions etc., as a well-documented model to compare with older ash layers. In this study Sigurður may be said to have employed all methods used today except grain- size and microprobe analysis. The latter, of course, didn’t exist at that time, but in the thesis he suggests that estimates of tephra grain size be standardized in the way sediments are. He also introduced standard- ized graphical symbols to denote the different types and grain sizes of tephra. The second part of the thesis was more akin with his initial plans of studying the environmental effects of settlement in Iceland. Pollen profiles of soil sec- tions by farm ruins Stöng and Skallakot in Þjórsár- dalur are described, and at both locations Sigurður found a very marked change in vegetation above the tephra layer denoted VIIa+b (now known as "Settle- ment layer" and dated at 871±2 A.D.). Birch pollen decrease suddenly to be replaced by pollen of plants associated with human activity: grasses, medicinal plants, spices, ale making. At the time this work was so avant garde that some of the cited articles had just been published whereas others were still being printed. Following this he studied the history of cereal growing in Iceland using trade files and place names indicating such activity; the result was that cereal growing had ceased in the North and East by the end 6 JÖKULL No. 62, 2012
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.