Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 49

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 49
The use of tephrochronology in geomorphology same source, it is most unlikely that the fallout was of the same scale and blown in the same direction and distance for every eruption; as a result the thicknesses of the layers will change in different ways across the landscape. Add layers from other volcanic sources and the relative variations in tephra thicknesses across a landscape will become more pronounced. Over very short distances, however, fallout will remain roughly similar and the thickness within each profile will be exaggerated or inhibited depending on the geomor- phological setting, and the relative thicknesses will show common patterns. A profile may, for exam- ple, have a short sequence of basaltic layers that are in order thin, thick, thicker, thin and thick; although the absolute thicknesses will change with variations in slope position and vegetation, over short distances the ratio of thicknesses is likely to remain similar. As a result, the barcode they define may be used in local correlations even when the provenance of the tephra is uncertain. Pre-Landnám rates of non-tephra aeolian sedi- ment accumulation are much lower, than those of the recent past, so there is less stratigraphic separation between individual tephra layers. Non-tephra aeolian sediment accumulation rates (SeAR) are greater in re- cent times because of the soil erosion triggered by hu- man impacts - a key point first proved by Thórarins- son (1961) in an early application of tephrochronol- ogy. In southern Iceland, the post-Landnám SeAR generally increase by more than an order of magni- tude, but it does have great local variation (Dugmore and Buckland, 1991; Dugmore et al., 2000, 2009; Streeter et al., 2012). This means that closely-spaced pre-Landnám eruptions can produce tephra layers that have little, if any, intervening aeolian sediments. In addition, lower aggregation rates in pre-Settlement stratigraphies allow pedological processes to gener- ate weathered profiles, a phenomenon that is rare in historical times post-1500, because of the very rapid rates of profile aggradation. In contrast to aeolian sediment sequences and minerogenic soils, peat sequences may contain far clearer pre-Settlement tephra records than they do now - and for essentially the same reason. Low lev- els of aeolian sediment flux are associated with the growth of peats with very high organic contents. In favoured areas in pre-Settlement time these peats did grow rapidly, and so provided clear stratigraphic sep- aration for tephra layers. In recent centuries, peats have been affected by both high levels of non-tephra minerogenic input derived from soil erosion and the effects of artificial drainage, both of which make the identification of tephra layers more difficult. Phys- ical contrasts between the tephra and the surround- ing materials are reduced, while episodic waterlog- ging can result in profile weathering and associated colour changes. Weathering can change the macroscopic features of a tephra layer, most noticeably by turning the colour of basaltic layers from black into shades of red/brown and creating consolidated, indurated lay- ers that are more resistant to erosion than the sur- rounding sediment. Profile weathering that transforms tephra layers can be distinguished from the red/brown colouring of dark basaltic tephra caused by oxida- tion during eruptions, because profile weathering af- fects both the tephra layers and the intervening sedi- ments. Importantly, the stratigraphic patterns, defined by stratigraphic order, layer thicknesses and particle sizes, remain unaltered, and so even when there is un- certainty about provenance, the ’barcode’ defined by the stratigraphy can still be used with confidence. Rapid sediment accumulation in the surviving ar- eas of vegetation cover mean that pre-Landnám layers frequently lie below the depths easily reached by pits manually-dug from the surface. As a result, access to early Holocene sections usually relies on natural sections such as eroding river banks and gully walls (e.g. Óladóttir, 2011b). Naturally eroding sections within post-Landnám sediments will tend to form near-vertical faces as the greatest resistance to erosion is provided by the surface vegetation; in pre-Landnám sequences the presence of more resistant layers mean that, in the absence of erosion focussed at the base, sloping exposures will tend to form. This combina- tion of more and less easily eroded sediment gives rofabards (eroding slopes of soil) their characteristic concavo-convex profile (Arnalds, 2000). Soil cover in early Holocene times was patchy and became more extensive until the onset of post- JÖKULL No. 62, 2012 47
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.