Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 49

Jökull - 01.01.2012, Síða 49
The use of tephrochronology in geomorphology same source, it is most unlikely that the fallout was of the same scale and blown in the same direction and distance for every eruption; as a result the thicknesses of the layers will change in different ways across the landscape. Add layers from other volcanic sources and the relative variations in tephra thicknesses across a landscape will become more pronounced. Over very short distances, however, fallout will remain roughly similar and the thickness within each profile will be exaggerated or inhibited depending on the geomor- phological setting, and the relative thicknesses will show common patterns. A profile may, for exam- ple, have a short sequence of basaltic layers that are in order thin, thick, thicker, thin and thick; although the absolute thicknesses will change with variations in slope position and vegetation, over short distances the ratio of thicknesses is likely to remain similar. As a result, the barcode they define may be used in local correlations even when the provenance of the tephra is uncertain. Pre-Landnám rates of non-tephra aeolian sedi- ment accumulation are much lower, than those of the recent past, so there is less stratigraphic separation between individual tephra layers. Non-tephra aeolian sediment accumulation rates (SeAR) are greater in re- cent times because of the soil erosion triggered by hu- man impacts - a key point first proved by Thórarins- son (1961) in an early application of tephrochronol- ogy. In southern Iceland, the post-Landnám SeAR generally increase by more than an order of magni- tude, but it does have great local variation (Dugmore and Buckland, 1991; Dugmore et al., 2000, 2009; Streeter et al., 2012). This means that closely-spaced pre-Landnám eruptions can produce tephra layers that have little, if any, intervening aeolian sediments. In addition, lower aggregation rates in pre-Settlement stratigraphies allow pedological processes to gener- ate weathered profiles, a phenomenon that is rare in historical times post-1500, because of the very rapid rates of profile aggradation. In contrast to aeolian sediment sequences and minerogenic soils, peat sequences may contain far clearer pre-Settlement tephra records than they do now - and for essentially the same reason. Low lev- els of aeolian sediment flux are associated with the growth of peats with very high organic contents. In favoured areas in pre-Settlement time these peats did grow rapidly, and so provided clear stratigraphic sep- aration for tephra layers. In recent centuries, peats have been affected by both high levels of non-tephra minerogenic input derived from soil erosion and the effects of artificial drainage, both of which make the identification of tephra layers more difficult. Phys- ical contrasts between the tephra and the surround- ing materials are reduced, while episodic waterlog- ging can result in profile weathering and associated colour changes. Weathering can change the macroscopic features of a tephra layer, most noticeably by turning the colour of basaltic layers from black into shades of red/brown and creating consolidated, indurated lay- ers that are more resistant to erosion than the sur- rounding sediment. Profile weathering that transforms tephra layers can be distinguished from the red/brown colouring of dark basaltic tephra caused by oxida- tion during eruptions, because profile weathering af- fects both the tephra layers and the intervening sedi- ments. Importantly, the stratigraphic patterns, defined by stratigraphic order, layer thicknesses and particle sizes, remain unaltered, and so even when there is un- certainty about provenance, the ’barcode’ defined by the stratigraphy can still be used with confidence. Rapid sediment accumulation in the surviving ar- eas of vegetation cover mean that pre-Landnám layers frequently lie below the depths easily reached by pits manually-dug from the surface. As a result, access to early Holocene sections usually relies on natural sections such as eroding river banks and gully walls (e.g. Óladóttir, 2011b). Naturally eroding sections within post-Landnám sediments will tend to form near-vertical faces as the greatest resistance to erosion is provided by the surface vegetation; in pre-Landnám sequences the presence of more resistant layers mean that, in the absence of erosion focussed at the base, sloping exposures will tend to form. This combina- tion of more and less easily eroded sediment gives rofabards (eroding slopes of soil) their characteristic concavo-convex profile (Arnalds, 2000). Soil cover in early Holocene times was patchy and became more extensive until the onset of post- JÖKULL No. 62, 2012 47
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.