Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 170

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 170
Í. Ö. Benediktsson described the sediment distribution in the marginal zone of the 1890 surge and the architecture and sed- imentary composition of the end moraine, and con- cluded that the moraine was an inseparable part of a marginal sedimentary wedge that was formed during the last few days of the surge. Despite their detailed descriptions, the structural evolution of the actual end- moraine ridge remains to be described. The aim of this paper is therefore to describe the glaciotectonic architecture and the structural evolution of the 1890 end moraine where it consists of fine-grained sedi- ments in Kringilsárrani in the central forefield of Brú- arjökull (Figure 1), and thereby linking the moraine directly into the ice-marginal landsystem presented by Benediktsson et al. (2008). SETTING Brúarjökull is a surge-type outlet of the northern Vatnajökull ice cap in Iceland (Figure 1). It descends from c. 1500 to 600 m a.s.l. and terminates with an approximately 55 km long ice margin (Björnsson et al., 1998). Historical surges occurred in 1625, ∼1730, 1775?, 1810, 1890, and 1963-64, giving a surge cycle of 80–100 years, whereof the active surge phase dura- tion is only about 3 months (Eythorsson, 1963, 1964; Thorarinsson, 1964, 1969; Björnsson et al., 2003). During the last two surges, the glacier advanced 10 and 9 km, respectively, in Kringilsárrani in the cen- tral glacier forefield, with maximum ice-flow veloci- ties of at least 120 m/day (Kjerúlf, 1962; Thorarins- son, 1964, 1969; Guðmundsson et al., 1996). During the surges in 1810 and 1890, Brúarjökull advanced further than during previous surge cycles overriding and deforming a sediment sequence of loess, peat and tephra (Benediktsson et al., 2008). The area of Kringilsárrani, in which the central forefield occurs, is a triangular area bounded by the glacier to the south, and the glacial rivers Jökulsá á Dal and Kringilsá to the east and west, respectively (Figure 1). The Brúarjökull forefield is glacially streamlined with a 6–7 m thick sediment sequence overlying basaltic bedrock. The most prominent landforms of the forefield are end-moraine ridges, ice-cored landforms and ice-free hummocky moraine, crevasse- fill ridges, eskers, concertina eskers, and flutings (Evans and Rea, 1999, 2003; Kjær et al., 2006, 2008; Schomacker et al., 2006; Evans et al., 2007; Schomacker and Kjær, 2007; Benediktsson et al., 2008, 2009) (Figure 1). At present, there is negligible ice movement in the marginal 1–2 km of Brúarjökull and the snout is rapidly retreating and downwasting (Kjær et al., 2008). METHODS The sedimentology and glaciotectonic architecture of the 1890 end moraine in Kringilsárrani were investi- gated in four natural cross-sections that were cleaned and enlarged by hand. Sediment lithologies and struc- tures were documented on the basis of the data chart by Krüger and Kjær (1999) and deformation struc- tures were described according to the terminology of Twiss and Moores (1992) and Evans and Benn (2004). The glaciotectonic architecture was mapped at a scale of 1:20 and structural elements, such as strike and dip of primary bedding and fault planes and plunge and direction of fold axes, were plotted and statistically analysed in a Schmidt equal-area net with the Spheri- Stat 2.2 software. Line and area balancing were applied to the four cross-sections to calculate the horizontal shortening of the sedimentary strata and the depth to the dé- collement plane (Marshak and Mitra, 1988; Bene- diktsson et al., 2010). By tracing tephra marker hori- zons through the sections and measuring the horizon- tal (shortening) distance which they occupy, the dif- ference (∆L) between their length in the undeformed (Lu) and deformed (Ld ) states could be determined. Then the total shortening is described as: s = Ld–Lu / Lu. By calculating the total area of the deformed section (A), the décollement depth can be estimated by: h = A / ∆L. Then it is assumed that the area of the body subjected to stress remained constant before (Au) and after (Ad) deformation. The tephra marker horizons were visually traced through each section on the basis of their general appearance and properties (particularly grain size and colour) and stratigraphi- cal position. It should be noted that tracing the tephra markers through the sections often requires inferences as to where and how different marker segments con- nect. The inferences made are conservative and there- 168 JÖKULL No. 62, 2012
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.