Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 170

Jökull - 01.01.2012, Síða 170
Í. Ö. Benediktsson described the sediment distribution in the marginal zone of the 1890 surge and the architecture and sed- imentary composition of the end moraine, and con- cluded that the moraine was an inseparable part of a marginal sedimentary wedge that was formed during the last few days of the surge. Despite their detailed descriptions, the structural evolution of the actual end- moraine ridge remains to be described. The aim of this paper is therefore to describe the glaciotectonic architecture and the structural evolution of the 1890 end moraine where it consists of fine-grained sedi- ments in Kringilsárrani in the central forefield of Brú- arjökull (Figure 1), and thereby linking the moraine directly into the ice-marginal landsystem presented by Benediktsson et al. (2008). SETTING Brúarjökull is a surge-type outlet of the northern Vatnajökull ice cap in Iceland (Figure 1). It descends from c. 1500 to 600 m a.s.l. and terminates with an approximately 55 km long ice margin (Björnsson et al., 1998). Historical surges occurred in 1625, ∼1730, 1775?, 1810, 1890, and 1963-64, giving a surge cycle of 80–100 years, whereof the active surge phase dura- tion is only about 3 months (Eythorsson, 1963, 1964; Thorarinsson, 1964, 1969; Björnsson et al., 2003). During the last two surges, the glacier advanced 10 and 9 km, respectively, in Kringilsárrani in the cen- tral glacier forefield, with maximum ice-flow veloci- ties of at least 120 m/day (Kjerúlf, 1962; Thorarins- son, 1964, 1969; Guðmundsson et al., 1996). During the surges in 1810 and 1890, Brúarjökull advanced further than during previous surge cycles overriding and deforming a sediment sequence of loess, peat and tephra (Benediktsson et al., 2008). The area of Kringilsárrani, in which the central forefield occurs, is a triangular area bounded by the glacier to the south, and the glacial rivers Jökulsá á Dal and Kringilsá to the east and west, respectively (Figure 1). The Brúarjökull forefield is glacially streamlined with a 6–7 m thick sediment sequence overlying basaltic bedrock. The most prominent landforms of the forefield are end-moraine ridges, ice-cored landforms and ice-free hummocky moraine, crevasse- fill ridges, eskers, concertina eskers, and flutings (Evans and Rea, 1999, 2003; Kjær et al., 2006, 2008; Schomacker et al., 2006; Evans et al., 2007; Schomacker and Kjær, 2007; Benediktsson et al., 2008, 2009) (Figure 1). At present, there is negligible ice movement in the marginal 1–2 km of Brúarjökull and the snout is rapidly retreating and downwasting (Kjær et al., 2008). METHODS The sedimentology and glaciotectonic architecture of the 1890 end moraine in Kringilsárrani were investi- gated in four natural cross-sections that were cleaned and enlarged by hand. Sediment lithologies and struc- tures were documented on the basis of the data chart by Krüger and Kjær (1999) and deformation struc- tures were described according to the terminology of Twiss and Moores (1992) and Evans and Benn (2004). The glaciotectonic architecture was mapped at a scale of 1:20 and structural elements, such as strike and dip of primary bedding and fault planes and plunge and direction of fold axes, were plotted and statistically analysed in a Schmidt equal-area net with the Spheri- Stat 2.2 software. Line and area balancing were applied to the four cross-sections to calculate the horizontal shortening of the sedimentary strata and the depth to the dé- collement plane (Marshak and Mitra, 1988; Bene- diktsson et al., 2010). By tracing tephra marker hori- zons through the sections and measuring the horizon- tal (shortening) distance which they occupy, the dif- ference (∆L) between their length in the undeformed (Lu) and deformed (Ld ) states could be determined. Then the total shortening is described as: s = Ld–Lu / Lu. By calculating the total area of the deformed section (A), the décollement depth can be estimated by: h = A / ∆L. Then it is assumed that the area of the body subjected to stress remained constant before (Au) and after (Ad) deformation. The tephra marker horizons were visually traced through each section on the basis of their general appearance and properties (particularly grain size and colour) and stratigraphi- cal position. It should be noted that tracing the tephra markers through the sections often requires inferences as to where and how different marker segments con- nect. The inferences made are conservative and there- 168 JÖKULL No. 62, 2012
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.