Jökull


Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 44

Jökull - 01.01.2012, Blaðsíða 44
Dugmore and Newton tributions, despite their large scale and extensive distal spread (Thórarinsson, 1956, 1981a). In general, the years of their formation (1875, 1362 and c. 2,250 BC) have somewhat less general historical, ecological or archaeological interest than the Landnám period, al- though the eruptions themselves are of volcanological significance. Although the context and the research questions being asked will ultimately determine the immedi- ate worth of any tephra layer, those that are identi- fied with less certainty, not effectively correlated or inaccurately dated will generally have less individ- ual value. Tephrochronology can, however, be far more than the utilisation of a limited number of out- standing isochrons, and the sum of parts combined may be much greater than the tally of individual com- ponents. Collective worth can be developed in two ways; firstly through the local utilisation of whole tephra stratigraphies, including poorly provenanced layers, re-deposited tephras, patchy deposits, notable absences and cryptotephras. Secondly, environmental data may be extracted from the form and local distri- bution of tephra layers themselves. This development of ’added value’ to tephrochronology is most straight- forward when dealing with visible traces of multiple tephra deposits that can be mapped in the field. In NW Europe, where Icelandic tephras are mostly present as cryptotephra deposits (and thus not visible in the field), tephrochronology has tended to focus on a limited number of key marker horizons (e.g. Dugmore et al., 1995; Pilcher et al., 1996; Tur- ney et al., 1997; van den Bogaard and Schmincke, 2002; Wastegård and Davies, 2009). This is the log- ical development of tephra studies that began with the convincing demonstration that identifiable tephra deposits were present, even though they were hid- den from view (Persson, 1971; Thórarinsson, 1981a; Dugmore, 1989a). The significant effort required to isolate and identify cryptotephras has meant that their principal contribution has been to provide a lim- ited number of unambiguous and key dates within palaeoenvironmental sequences. While this has pro- duced very effective and high profile developments of tephrochronology, such as the identification of the Vedde and Saksunarvatn tephras within the last glacial-interglacial transition of the British Isles (Tur- ney et al., 2006), it represents a fraction of the poten- tial richness of interpretation made possible through Thórarinsson’s original vision (Thórarinsson, 1944). To explore the development of this vision in more de- tail, this paper will focus on geomorphological appli- cations in the birthplace of modern tephrochronology, and, we hope, pay tribute to Thórarinsson’s enduring scientific legacy. When isochronous tephra layers do not necessarily define isochronous surfaces When a tephra layer is formed by in-situ fallout from an eruption cloud, the contact surface between the tephra and the underlying landscape forms an isochron (Figure 2). There are times, however, when this temporal relationship between the tephra and the landscape it covers may not be that simple. It is the surface that is the isochron; the materials that form the surface may or may not be of the same age. For example, a landscape formed by patches of eroding soil, river terraces and exposed glacial sediments will have a surface that is a mosaic of different aged mate- rials, but has a common exposure at a moment in time (i.e. the moment the tephra fell). This provides the single biggest contrast between the landscape applications of tephrochronology in ge- omorphology and archaeology and its more restricted use in dating sedimentary sequences, such as lake sed- iments or peat cores. We have established that the surface on which a tephra falls may be composed of materials of quite different ages, but the surface ex- posed to tephra fall is isochronous. This can, however, change after the deposition of the tephra layer, even if the stratigraphic location of the tephra within the sedi- ment sequence remains unchanged. A common exam- ple of this is cryoturbation of near-surface sediments, leading to frost hummock (thufur) formation (Figure 3). In these circumstances, the tephra layers affected by the hummock formation still define isochrons, but it may be that neither the underlying materials in con- tact with an individual tephra layer, nor the surface defined by the base of the tephra layer are of a similar age; after disturbance the age of the tephra will not be the same as the cryoturbation structures they define. 42 JÖKULL No. 62, 2012
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.