Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 44

Jökull - 01.01.2012, Síða 44
Dugmore and Newton tributions, despite their large scale and extensive distal spread (Thórarinsson, 1956, 1981a). In general, the years of their formation (1875, 1362 and c. 2,250 BC) have somewhat less general historical, ecological or archaeological interest than the Landnám period, al- though the eruptions themselves are of volcanological significance. Although the context and the research questions being asked will ultimately determine the immedi- ate worth of any tephra layer, those that are identi- fied with less certainty, not effectively correlated or inaccurately dated will generally have less individ- ual value. Tephrochronology can, however, be far more than the utilisation of a limited number of out- standing isochrons, and the sum of parts combined may be much greater than the tally of individual com- ponents. Collective worth can be developed in two ways; firstly through the local utilisation of whole tephra stratigraphies, including poorly provenanced layers, re-deposited tephras, patchy deposits, notable absences and cryptotephras. Secondly, environmental data may be extracted from the form and local distri- bution of tephra layers themselves. This development of ’added value’ to tephrochronology is most straight- forward when dealing with visible traces of multiple tephra deposits that can be mapped in the field. In NW Europe, where Icelandic tephras are mostly present as cryptotephra deposits (and thus not visible in the field), tephrochronology has tended to focus on a limited number of key marker horizons (e.g. Dugmore et al., 1995; Pilcher et al., 1996; Tur- ney et al., 1997; van den Bogaard and Schmincke, 2002; Wastegård and Davies, 2009). This is the log- ical development of tephra studies that began with the convincing demonstration that identifiable tephra deposits were present, even though they were hid- den from view (Persson, 1971; Thórarinsson, 1981a; Dugmore, 1989a). The significant effort required to isolate and identify cryptotephras has meant that their principal contribution has been to provide a lim- ited number of unambiguous and key dates within palaeoenvironmental sequences. While this has pro- duced very effective and high profile developments of tephrochronology, such as the identification of the Vedde and Saksunarvatn tephras within the last glacial-interglacial transition of the British Isles (Tur- ney et al., 2006), it represents a fraction of the poten- tial richness of interpretation made possible through Thórarinsson’s original vision (Thórarinsson, 1944). To explore the development of this vision in more de- tail, this paper will focus on geomorphological appli- cations in the birthplace of modern tephrochronology, and, we hope, pay tribute to Thórarinsson’s enduring scientific legacy. When isochronous tephra layers do not necessarily define isochronous surfaces When a tephra layer is formed by in-situ fallout from an eruption cloud, the contact surface between the tephra and the underlying landscape forms an isochron (Figure 2). There are times, however, when this temporal relationship between the tephra and the landscape it covers may not be that simple. It is the surface that is the isochron; the materials that form the surface may or may not be of the same age. For example, a landscape formed by patches of eroding soil, river terraces and exposed glacial sediments will have a surface that is a mosaic of different aged mate- rials, but has a common exposure at a moment in time (i.e. the moment the tephra fell). This provides the single biggest contrast between the landscape applications of tephrochronology in ge- omorphology and archaeology and its more restricted use in dating sedimentary sequences, such as lake sed- iments or peat cores. We have established that the surface on which a tephra falls may be composed of materials of quite different ages, but the surface ex- posed to tephra fall is isochronous. This can, however, change after the deposition of the tephra layer, even if the stratigraphic location of the tephra within the sedi- ment sequence remains unchanged. A common exam- ple of this is cryoturbation of near-surface sediments, leading to frost hummock (thufur) formation (Figure 3). In these circumstances, the tephra layers affected by the hummock formation still define isochrons, but it may be that neither the underlying materials in con- tact with an individual tephra layer, nor the surface defined by the base of the tephra layer are of a similar age; after disturbance the age of the tephra will not be the same as the cryoturbation structures they define. 42 JÖKULL No. 62, 2012
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.