Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 8

Jökull - 01.01.2012, Síða 8
S. Steinþórsson duced. Also it was less silicic than the light-colored Hekla layers found in soil sections in N-Iceland and in Þjórsárdalur, in 1947 the first tephra contained 62% SiO2 as compared to 67% in the Þjórsárdalur pumice. This suggested that the voluminous silicic tephra lay- ers mark the inset of a new eruptive cycle in Hekla, in which the succeeding eruptions are both smaller and less silicic. It also became clear that the largest part of the tephra emitted in each eruption is produced in a short time at the beginning, usually forming a nar- row tephra sector next to the volcano. This first tephra tends to be lighter-colored and more silicic than the fine-grained ash spreading in all directions later in the eruption. For that reason, tephra profiles must be taken quite closely-spaced around the volcano for cor- rectly ascribing tephra layers to given eruptions. With this in mind, Sigurður undertook the project of mea- suring tephra layers around Hekla, a task that with other work lasted many summers. It emerged that a dark ash layer which he in his initial Þjórsárdal- ur study had marked as H 1693 was in fact H 1300, the main part of which having fallen to the east of Stöng. In view of its unusual thickness and chemical composition, the light pumice in Þjórsárdalur and N- Iceland could be related to a succinct description for the year 1104 in some annals: "The first eruption in Mt. Hekla." In a newspaper article in 1949 Sigurður declared 1104 A.D. as the correct age of the Þjórsár- dalur tephra and the beginning of the present eruptive cycle in Hekla. The riddle of the 66 skeletons was first solved 15 years later when Sigurður learned that in 1935 an Icelander studying anthropology in Germany had removed about 30 skeletons from the cemetery in Skeljastaðir and transported them abroad. Tephrochronological Studies in Iceland The outbreak of the war in 1939 thwarted Sigurður’s plans to extend his Þjórsárdalur research with addi- tional two summers’ field work in Iceland. The in- tended project had been to map the geographical evo- lution of Iceland in postglacial time, with emphasis on variation in climate and vegetation during the first centuries of settlement in the country. Instead, be- ing unable to gather physical data he turned to the study of written documents, the fruits of which were to become an important part of his doctoral thesis in 1944. Luckily for him the greatest part of old Ice- landic documents were kept in Copenhagen, and from the philologists studying them Sigurður learned to use them and assess their veracity; his early training in Latin (and some classical Greek) also came to good use. In Aristotle’s Meteorologica he found the word tephra for volcanic ash, in a description of an eruption in the island Vulcano. Sigurður’s doctoral thesis Tephrochronological studies in Iceland, which he defended at the Univer- sity of Stockholm in 1944, consists of two main parts. The first relates tephra studies in Iceland up to 1939 with special emphasis on the Þjórsárdalur work. Soil sections are described and discussed with references to written sources, chemical analyses of tephra lay- ers are given and compared with the refractive index of the glass, and detailed description is given of the 1875-Askja eruption, the tephra layer, wind directions etc., as a well-documented model to compare with older ash layers. In this study Sigurður may be said to have employed all methods used today except grain- size and microprobe analysis. The latter, of course, didn’t exist at that time, but in the thesis he suggests that estimates of tephra grain size be standardized in the way sediments are. He also introduced standard- ized graphical symbols to denote the different types and grain sizes of tephra. The second part of the thesis was more akin with his initial plans of studying the environmental effects of settlement in Iceland. Pollen profiles of soil sec- tions by farm ruins Stöng and Skallakot in Þjórsár- dalur are described, and at both locations Sigurður found a very marked change in vegetation above the tephra layer denoted VIIa+b (now known as "Settle- ment layer" and dated at 871±2 A.D.). Birch pollen decrease suddenly to be replaced by pollen of plants associated with human activity: grasses, medicinal plants, spices, ale making. At the time this work was so avant garde that some of the cited articles had just been published whereas others were still being printed. Following this he studied the history of cereal growing in Iceland using trade files and place names indicating such activity; the result was that cereal growing had ceased in the North and East by the end 6 JÖKULL No. 62, 2012
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.