Jökull


Jökull - 01.01.2012, Síða 154

Jökull - 01.01.2012, Síða 154
S. Brynjólfsson et al. to be triggered from within or under a glacier rather than to be externally forced (Kamb, 1987; Björnsson, 1998; Kjær et al., 2006; Benn and Evans, 2010), al- though a recent study by Striberger et al. (2011) sug- gests that surge periodicities of the Eyjabakkajökull glacier, eastern Iceland may have been forced by cli- matically driven mass balance changes. Thórarinsson (1964, 1969) compiled historical records and reviewed the state of knowledge on surging glaciers in Iceland with emphasis on outlet glaciers draining the Vatnajökull ice cap. He con- cluded that surging glaciers in Iceland were character- ized by a smooth ablation zones and shallow spoon- shaped basins that widened towards the glacier ter- minus. Later, Björnsson et al. (2003) extended Thór- arinsson’s work and gave an overview of surging glaciers in Iceland and their activity. They suggested that surges affect about 70% of glaciers in Iceland, and that steep-sloped glaciers typically do not surge. Búrfellsjökull and Teigarjökull, located in the moun- tainous Tröllaskagi peninsula, northern Iceland, are surge-type cirque glaciers with mean slopes about 11– 14◦, which make them the steepest surge-type glaciers in Iceland. Judging from the last surge of Búrfells- jökull which lasted for four years, 2001–2004, the surging phase seems to last longer in north Iceland compared to the larger outlet glaciers in south Iceland where surges usually last from a few months to one or two years. Palaeoclimate and glacier fluctuations over time have been reconstructed from marginal moraines and glacial deposits in the Tröllaskagi peninsula, assum- ing that the Tröllaskagi glaciers generally are in equi- librium with climate (Kugelmann, 1991; Caseldine and Stötter, 1993; Stötter et al., 1999). Only three glaciers among more than 150 glaciers in the Trölla- skagi peninsula have been known for surge activity, but a preliminary study by Brynjólfsson (2009) sug- gested that there might be more surge type glaciers in the area. In this study we explore the geomorphology and sedimentology of the forefield of two surge-type cirque glaciers and one non-surging cirque glacier at Tröllaskagi peninsula. Different geomorphological and sedimentological signatures of the surge-type and the non-surging glacier were used to identify specific characteristics of the surge type glacier forefield. Here we describe the geomorphology of the surge- type Búrfellsjökull and Teigarjökull cirque glaciers in Tröllaskagi, explore their dynamics and reconstruct the recent surge history. Our study of those two glaciers results in a new landsystems model for surge- type cirque glaciers in alpine environments. SETTING AND KNOWN SURGE EVENTS The Tröllaskagi peninsula is a mountainous area in central northern Iceland, extending from the central highlands, north out into the North Atlantic Ocean (Figure 1). The glacially sculptured landscape, mostly heavily eroded and dissected Tertiary plateau basalts, ranges in altitude from sea level to more than 1500 m a.s.l. (Björnsson, 1979; Pétursson and Jónsson, 2006). There are more than 150 small glaciers in the moun- tain range (Figure 1), located in cirques and valley bottoms between 700 and 1400 m a.s.l. (Sigurðsson and Williams, 2008). Approximately 40 km2 of the area is covered by glaciers. In most cases, glaciers face north and are sheltered by steep mountain slopes which reduce the incoming solar radiation. Most of the glaciers have surface areas of 0.5–2 km2 and only a few of the glaciers are larger than 2 km2 (Björns- son, 1979; Björnsson, 1991; Björnsson and Pálsson, 2008). The precipitation in the high mountains of Tröllaskagi is estimated to be 2000–2500 mm/year of which the majority falls as snow on the glaciers (Ólafsson and Ólafsson, 2004; Lippert et al., 2006; Brynjólfsson and Ólafsson, 2008). In addition, the glaciers receive accumulation from avalanches and snowdrift (Björnsson 1991, Björnsson and Pálsson, 2008). Studies on mountain permafrost conditions in Iceland and local climate of the Tröllaskagi peninsula show that sporadic permafrost occurs above 800–900 m a.s.l. which is consistent with the occurrence of rock glaciers at high elevation in Tröllaskagi (Farbrot et al., 2007a, 2007b). The study area consists of two small glacially eroded hanging valleys, the Búrfellsdalur and Teigar- dalur that are southern tributaries to the main valley 152 JÖKULL No. 62, 2012
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.