Breiðfirðingur - 01.04.1998, Blaðsíða 155

MINNINGAR FRÁ BREIÐAFIRÐI
153
við. Allir ónothæfir kaðalspottar voru hirtir, geymdir og
þurrkaðir. Við krakkarnir byrjuðum svo oftast nokkru fyrir jól
að tæja þessa kaðla í sundur, skárum þá fyrst í svo sem 15 cm
búta og táðum þá og nudduðum milli handanna, þar til þeir
voru orðnir líkastir ull. Bestur þótti tjörukaðall til þessara
nota, en í honum var tjöruborinn hampur, en allmiklu var hann
erfiðari í vinnslu en strákaðall, sem engin tjara var í. En við
hirtum lítt um fyrirhöfnina, það eitt skipti máli, að nóg efni
fengist í blysin.
Blysin voru svo búin til á gamlársdag. Var það gert með
þeim hætti, að tóverki og tuskum var vafið um endann á tré-
stöng. Þetta var svo vafið með garni eða snærum. Voru mörg
lög á hverju blysi. Oftast fengum við hjá fósturföður mínum
einhverja tjörulögg eða lýsi, sem við smurðum milli laga, svo
að blysin loguðu betur, auk þess svolítið af steinolíu, einkum
til að betur gengi að kveikja í þeim, en olíuna þurfti mjög að
spara, því að af henni var engin ofgnótt, en venja var að kaupa
eitt steinolíufat til vetrarins til ljósmetis. Kveikt var á blysun-
um á gamlárskvöld. Var það venjulega gert um svipað leyti í
flestum eyjunum, og auk þess sáust eldar víðsvegar á landi.
Þetta gerði hver áramót hátíðleg og eftirminnileg, og efast ég
um, að á nokkrum stað á landinu hafi sést jafnmargir eldar frá
einum stað sem úr Breiðafjarðareyjum. Gamlárskvöld var svo
að öðm leyti svipað aðfangadagskvöldinu hvað mataræði snerti.
Þá var einnig lesinn húslestur, en að honum loknum máttu
þeir, er það vildu, spila á spil, og var það oft gert langt fram
eftir nóttu.
Nýársdagur var mjög áþekkur jóladegi að öðru leyti en því,
að þá fengu allir nýársmatinn. Það var semsé venja að skammta
hverjum og einum svo ríflega, að nægt hefði í nokkur mál, þó
að ekkert hefði verið annað. Skammtað var á stóra flatköku,
sem bökuð var úr rúgi. Stærð kökunnar mun hafa verið að
minnsta kosti 35 til 40 cm í þvermál. Á kökuna var svo raðað
alls konar góðmeti, svo sem smjöri, rikling, en það var lúðu-
riklingur, því að steinbítsriklingur þekktist þá ekki, að minnsta
kosti ekki þar um slóðir, ennfremur reyktur lundabaggi og oft