Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Page 17

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2013, Page 17
Í g r e i p u m m a n n æ t u n n a r TMM 2013 · 3 17 foreldris á barni (Warner 2000:56). Ótti barna við að vera étinn tengist næst- um alltaf sterkum foreldraímyndum að mati Tatar, foreldrum sem „virðast ósigrandi í stærð sinni og valdi“2 en hún kallar foreldrana „hin raunverulegu tröll í lífi barna“ (1992:205, 191). Í innlimuninni birtist bæði ógn og freisting enda spila þrá og hætta saman í persónu mannætunnar. Samkvæmt kenningum Rosemary Jackson rekur fantasían slóð þess sem hefur verið þaggað og falið í menningunni. Hún kallar fantasíuna „bók- menntir þrárinnar“, þar sem reynt sé að bæta upp skort og eftirsjá eftir því sem menningin sviptir okkur. Samkvæmt Jackson virkar fantasían á tvo vegu, annarsvegar geti hún sagt frá, sýnt og sett fram þrána og hinsvegar vísað þránni burt sé hún þess eðlis að hún ógni menningarlegri röð og reglu og framþróun. Í mörgum tilfellum segir hún fantasíur virka á báða vegu í einu (1981:3–4). Leyndarmálið sýnir óleyfilegar þrár og ítrekar mörkin jafnframt þannig að þær eru kveðnar niður. Menningarlegu bannsvæðin eru tekin fyrir og sýnt er fram á leiðir út úr aðstæðum sem börn ráða ekki endilega við. Húmor og gróteska Húmor er önnur aðferð sem notuð er til þess að auðvelda samræðuna um hið hryllilega í Leyndarmálinu. Húmorinn birtist í myndskreytingum og skrif- uðum texta og tengist oft líkamanum, sumt af honum er gróteskt. Þórarinn notar gamalkunna aðferð gróteskunnar til að fást við hryllilegt viðfangsefni sitt með húmor og hlátri. Einsog Marina Warner hefur bent á þá hefur hið gróteska „orðið viðurkennd, ef ekki ríkjandi, aðferð til að takast á við hætt- una sem steðjar að tilveru okkar og velferð“ (2000:124). Það er húmor fólginn í tilraun pabba til yfirbóta eftir að hafa sloppið frá dauðadómi. Þá ætlar hann aldeilis að gera betrumbætur á matarvenjum sínum: „Ég er hættur að borða hrátt kjöt og gleypa fólk í heilu lagi. Nú ætla ég bara að borða vel matreitt mannakjöt, eins og siðað fólk“ (bls. 108). Hér er brugðið á leik með hugmyndir um tengsl menningar og matar. Mann- fræðingurinn Claude Lévi-Strauss telur eldun matarins „skilja á milli manna og dýra“ og að „framleiðsla [hans marki] inngöngu mannsins í siðmenn- inguna“ (Dagný Kristjánsdóttir 1998:85). Eldun matarins veitir mannætunni þó ekki inngöngu í siðmenninguna því enn mikilvægara bann er brotið í mataræði hennar. Á mynd af pabba þar sem hann er í matarundirbúningi umkringdur fjölskyldunni sést að hún sýnir engin merki velþóknunar á breyttum lífsstíl hans. Myndin vekur óhug en þó er einnig fólginn húmor í þessari misheppnuðu tilraun pabba til að vera „eins og siðað fólk“ með því að elda sér „[m]annsrass með smjörsósu“ (bls. 108). Með hjálp húmorsins í Leyndarmálinu er þess gætt að ekki sé farið of langt út í hryllinginn fyrir unga lesendur. Í Leyndarmálinu á sér stað samræða við börn um ýmsar hættur sem að þeim geta steðjað í nútímaþjóðfélagi
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.