Tímarit Máls og menningar - 01.02.2018, Blaðsíða 58

S æ b j ö r g F r e y j a G í s l a d ó t t i r
58 TMM 2018 · 1
lífinu. Og þá er þetta einhver tjáning sem brýst fram í einhverskonar formi,
listformi. Ég held að maður sem þarf ekki að hafa fyrir lífinu og hefur aldrei
þurft og situr og málar eða teiknar eða býr til tónlist og annað, ég held að það
geti aldrei orðið, ég held að það sé miklu frekar bara iðnaður.4
Óli kunni vel við dvölina í Æðey þrátt fyrir að vera þar aleinn. Daglegt líf
hans einkennist af óvissu og erfiðisvinnu, þar sem hann er trillu sjómaður
og algjörlega háður veðri, vindum, peninga- og stjórnvöldum um afkomu
sína. Það er ekki auðvelt að byggja lifibrauð sitt á fisk veiðum og -vinnslu og
það er ekki auðvelt að búa á Flateyri. Listsköpun af flestu tagi er iðnaður, þó
að Óli telji að hugur verði að fylgja hjarta í þeim málum og harkið á Flat-
eyri og í öðrum sjávarþorpum hafi orðið hvati margra til list- og ritgerða-
sköpunar eins og áður var sagt. Bubbi söng til dæmis um bátana sem stóðu
tómir við kajann þegar fiskurinn synti á brott og hversu kalt var á veturna
í verbúðinni. „Helvítis aumingi sem nennti ekki að vinna,“ vildi faðir minn
meina þegar ég innti hann eftir því hvernig var að vera á vertíð í Eyjum með
söngvaskáldinu. Pabbi vann í fiski í Vestmannaeyjum og síðar á Flateyri þar
sem þau mamma kynntust í frystihúsinu. Löngu seinna fór ég þangað til að
vinna kauplaust og viða að mér efni fyrir meistaranámið. Þegar ég frétti að
einn listamannanna hefði gert slíkt hið sama leið mér eins og hálfvita. Var
ég virkilega komin á þann stað í lífinu að þurfa að snyrta fisk, „að gamni
mínu“, og fá ekki einu sinni borgað fyrir það? Það var svo sem ekki skrýtið
þó verkafólkið í fjölskyldu minni hnussaði framan í mig. Dvöl í bæjum og
borgum frá unglingsaldri og fram á fullorðinsár hafði gert það að verkum
að mér þótti bara skemmtilegt að vera frystihúskelling og samskipti fólksins
áhugaverð. En ég fékk líka að fara heim eftir viku og halda áfram að skrifa.
Líf mitt valt ekki á því hvernig fiskaðist yfir veturinn og frystihússtarfið er
ekki afþreying fyrir alla eins og sumir líta kannski á að það hafi verið fyrir
mig og listamanninn.
Sagnfræðingurinn Guðmundur Hálfdanarson segir: „Rómantísk náttúru-
sýn krefst vissrar fjarlægðar frá náttúrunni og um leið nokkurrar vissu um
að hún ógni ekki lífi og tilveru manna, og meirihluti Íslendinga bjó lengst af
ekki við þann munað að telja sig ónæman fyrir duttlungum náttúrunnar.“5
Hann hefði allt eins getað verið að skrifa um listafólkið, mig eða aðra sem
hafa samið ritgerðir um Flateyri. Við komum og vinnum í frystihúsinu í
nokkra daga, okkur finnst við dálítið töff að geta unnið líkamlega vinnu en
förum svo án allrar eftirsjár og klæðum reynsluna í listrænan eða fræðilegan
búning. Bubbi samdi lag um snjóflóðin á Flateyri og í Súðavík, það hafa að
minnsta kosti verið teknar upp þrjár kvikmyndir á Flateyri og gerðar þrjár
heimildamyndir, skrifaðar nokkrar skáldsögur og fjórar lokaritgerðir, leik-
ritið Flóðið var sett upp í Borgarleikhúsinu og fleiri langar að gera þorpið að
viðfangsefni sínu. Kunningjakonu mína langar til dæmis að gera kvikmynd á
Flateyri um konurnar sem unnu í frystihúsinu og litríka byggðina sem hýsir
fólk frá mörgum löndum. Hún sagði að sér þætti staðurinn mjög myndrænn