Tímarit Máls og menningar - 01.04.2019, Síða 27

H v e n æ r e r e i t t H va ð ó g n v e k J a n d i ?
27
með, svo að erfitt er að greina hvað veldur þessu rafmagnaða andrúmslofti.
Sögumaður bókarinnar er ung kona sem er farþegi í bíl með kærasta sínum.
Þau eru á leiðinni að heimsækja foreldra hans á bóndabæinn þar sem hann
ólst upp. Sambandið er ungt en hveitibrauðsdagarnir eru á undanhaldi fyrir
fyrstu einkennum rútínu og hversdagsleika. Ferðin á æskustöðvar kærastans
ber þess vott að alvara sé að færast í leikinn hjá þeim og veldur því að unga
konan tekur að horfa á elskhuga sinn í nýju ljósi; máta hann við hugmyndir
sínar um maka til frambúðar. Sökum þessa eyðir hún miklum tíma í að „lesa“
kærasta sinn, þar sem hann situr á bak við stýrið við hlið hennar, og veltir
fyrir sér útliti hans, venjum og kækjum. Eins og titillinn gefur til kynna, þá
er hún nefnilega „að spá í að slútta þessu“. Þeirri hugsun lýstur niður í huga
hennar á fyrstu síðu bókarinnar, að því er virðist upp úr þurru, og telur hún
sig lítið geta gert til að kveða þann draug niður: „Þegar þessi hugsun kemur
staldrar hún við. Hún festist. Hún verður eftir. Hún verður ríkjandi. Það er
ekki margt sem ég get gert við því“ (9). Það má því segja að frá fyrstu síðu
firri hún sig ákvörðunarvaldi, telji sig nauðbeygða til að lúta örlögunum sem
bíða hennar á blaðsíðum bókarinnar.
Kærastinn heitir Jake og er hann eina persóna bókarinnar sem er nafn­
greind. Hann vinnur á genarannsóknarstofu og er, að því er virðist, miklum
gáfum gæddur en þó eilítið sérvitur og stirður í samskiptum. Innra líf hans
er ætíð rétt utan seilingar fyrir ónefndu ungu konuna, og þar af leiðandi fyrir
lesendur líka. Samt gerir hún mikið úr gáfum hans og næmni og afsakar eða
réttlætir stirðbusalega hegðun hans með ýmsu móti. Það er eftirtektarvert
hve langt hún gengur til þess að þóknast og koma til móts við hann. Hún
rifjar til að mynda upp að kvöldið sem þau kynntust sló Jake um sig með
framandi orði sem hún þekkti ekki, og kemst hún að þeirri niðurstöðu að:
„líkt og flesta karlmenn langaði hann sennilega til að útskýra það fyrir mér.
Hann kynni betur við það en ef hann héldi að ég þekkti orðin fyrir og hefði
jafn fjölbreyttan orðaforða“ (17). Þegar Jake útskýrir síðan orðið með því að
draga fram latneskan stofn þess er hún fljót að koma honum til varnar: „Ég
veit að þetta virkar smásmugulegt og predikandi og fráhrindandi, en trúið
mér, það var það ekki. Alls ekki. Ekki frá Jake. Hann bjó yfir mildi, aðlaðandi
og eðlislægri hógværð“ (18).
Framan af virðist eitthvað af þessari undanlátsemi skrifast á fyrirætlun
hennar um að slíta sambandinu. Lokuð inni í bíl með Jake, á leið að hitta
foreldra hans í fyrsta sinn, finnst henni hún sigla undir fölsku flaggi og fyllist
sektarkennd yfir þessum hugrenningum. Í þröngu rými bílsins verður hvert
atvik og hver svipur þrunginn merkingu. Allt er sett í samhengi við efa­
semdir hennar um framtíð þeirra og eftir því sem þau nálgast bóndabæinn
eykst kvíði hennar jafnt og þétt, svo ekki er laust við að lesendum fari að
standa stuggur af Jake. Slíkar grunsemdir tvíeflast þegar stutt innskot taka
að birtast á milli kafla þar sem nafnlausar raddir ræða sín á milli um ein­
hvern ótilgreindan harmleik. „Hvernig gat hann eiginlega gert þetta, fram­