Tímarit Máls og menningar - 01.04.2019, Qupperneq 126

U m S a g n i r U m B æ k U r
126
ast í höfðinu er leyndarmálið sem þú
lofaðir að segja engum, aldrei. Að henni
var.“ Þá setningu þarf ekki að klára. Og
stúlkan er reið yfir því að hún skuli vera
hrædd í borginni sinni – „Að það sé
búið að taka nóttina frá ykkur.“
„Sumar konur“ gæti þess vegna gerst
á undan „Heim“ því hún segir frá undir­
búningi undir að fara á djammið og frá
djamminu sjálfu, ekta stelpusaga,
skondin og skemmtileg. Titillinn er
vísun í lag Bubba Morthens um konurn­
ar sem hlæja eins og hafið. Sögukona og
Kata vinkona hennar eru dásamlegar
persónur og ansi miklu betur á vegi
staddar en fatahönnuðurinn Sesselía í
„Prófíl“ sem er að reyna að búa til úr sér
nýja og betri persónu og eignast nýtt og
betra líf. Með þessa ömurlegu sjálfs­
mynd á hún langt í land en vonandi
getur hún einhvern tíma tekið mark á
sálfræðingnum sem messar yfir henni:
„Þegar þú verður óörugg, minntu þig þá
á hvað þú raunverulega ert. Án lækanna
og samfélagsmiðlanna. Klár, fyndin,
skemmtileg ung kona.“ (115)
„Grenitré“, „Sjö“ og „1. apríl 2006“
hverfast um bernsku­ eða æskuminn­
ingar. Best þeirra er sú síðasttalda sem
hefur fermingardag sögukonu í miðju
en heldur áfram þaðan nokkrum sinn­
um og hverfur svo til baka aftur.
Skemmtileg sögutækni sem kemur vel
út. Í lokasögunni, „Undanhlaupi“, notar
Fríða svo bréf til að koma söguefninu til
skila. Sögukona er í húsnæði Rithöf­
undasambandsins í litlum bæ úti á landi
og á að vera að skrifa skáldskap en er
svo illa haldin af sorgarkláðanum sem
ég nefndi hér í byrjun að hún getur ekki
skrifað neitt nema bréf til tvíburabróður
síns sem hún hefur misst. Það er erfitt
að gera upp á milli sagnanna en ég held
að þessi sé best. Enda má segja að hún
geymi lausnina fyrir sögurnar í heild –
að láta kláðann vera!
Fjörugt og kraftmikið myndmál
Fríða Ísberg hóf feril sinn sem ljóðskáld
og þess sér víða stað í sögunum. Stíllinn
er oft ljóðrænn og orðanotkun og
myndmál stundum alveg einstakt.
„Hvað er hægt að kalla þessa fullorðnu
unglinga?“ spyr sögumaður í „Ljósa­
krónunni“, „Hálforðið fólk? Funglinga?“
(16) Kærastan í „Að kúga eða kúgast“
sönglar „endalausar lagleysur, tóna sem
fara óreiðukennt þvers og kruss um allt
rýmið, eins og flugur í leit að opnum
glugga.“ (22) „Það er ekki beint hægt að
segja að sólin rísi á næststysta degi árs­
ins,“ segir í „Grenitré“ (137): „Hún sest
upp í rúminu, situr á rúmbríkinni, horf­
ir í kringum sig, á fatahrúgurnar,
óhreinu sokkana. Það er kalt. Það er
dimmt. En það er hlýtt í rúminu. Hún
lyppast aftur niður.“ Stelpan í „Bláum
dögum“ býst við að verða afbrýðisöm út
í nýjar kærustur Indriða: „En þegar hún
hefur fyrst veður af bólförum fyrrum
unnusta síns þá þarf hún a þukla á
sjálfri sér og leita að öfundsýki í vösun­
um. Finnur hana hvergi.“ (179)
Það er nautn að lesa svona vel gerðar
smásögur sem þar að auki opna manni
sýn inn í líf ungs fólks á okkar tímum
þegar allt á að vera svo frjálst en er í
raun og veru múlbundið í gamlar venjur
og nýjar kröfur og kvaðir.
Brynja Hjálmsdóttir
Kaffi og köfnun
Jónas reynir gunnarsson: Krossfiskar.
partus, 2018. 188 bls.
Jónas Reynir Gunnarsson rauk fram á
ritvöllinn með miklum bravúr haustið
2017 þegar hann gaf út þrjár bækur,
skáldsöguna Millilendingu og ljóðabæk­