Ófeigur - 15.07.1947, Blaðsíða 42

42
ÓFEIGUR
eyðslu eða skuldbindinga erlendis. í hinu forna þjóðveldi
voru engir skattar en þó hámenning mest í álfunni um
langt skeið. Þjóðfélagið er nú að sökkva undan gjöldum,
sem eru miklu hærri heldur en verður undir risið nema
stutta stund. Vandinn er nota allar tegundir af lands-
gæðum, leggja byggt land hvergi í eyði, hafa skatta
aldrei þyngri á hvern mann heldur en tíðkast með jafna
aðstöðu og eign hjá Skandinövum og Engilsöxum. Til
að ná því marki mun þurfa að gera starfsmannakerfi
ríkis og bæja a. m. k. helmingi einfaldara en það er nú.
Sú breyting er vandaverk en óhjákvæmileg. Auður hafs-
ins við strendur landsins er nú í sömu hættu eins og
skógar landsins voru á landnámsöld. Höfðu fornmenn
þá margar afsakanir fyrir þeirri eyðingu en nútíma-
kynslóðin enga. Gáleysið er í þeim efnum á svo háu
stigi, að í tillögum ríkisskipaðra nefnda er talað um
þurkun fiskimiðanna á næstu fimm árum. Manndóms-
verk má það kallast að koma á fót lögreglu bæði á
sjó og landi, til að tryggja ungfiskinn við landið og
stjórnarvöldum og almenningi frið fyrir árásum skríl-
hópa undir forustu siðspilltra manna. Þá er áfengis-
sýkin og f járpestirnar átumein í þjóðfélaginu sem sjálf-
sagt er að lækna og þarf til þess nokkuð af manndómi
og menningu, hæfilegt átak fyrir æskumenn í byggð
og bæ. Uppeldismál landsins eru í því ólagi sem mest
má verða. Kostnaður er gífurlegur en árangur öfugur
við það, sem til var ætlast, þar sem börnum og ung-
mennum er ofboðið svo mjög með ítroðningi á mjög
leiðinlegu og sálardrepandi efni, að mikill hluti þeirra
sem verða fyrir þessari ómaklegu aðferð vilja helst
ekki sjá sæmilegar bækur eftir að þeir sleppa úr skól-
unum. Er hér þörf stórkostlegra breytinga, ef þjóðin
á ekki að forheimskast svo að hún verði óhæf til sjálf-
stjórnar. Bíður hér ærið verkefni, ef dugur er nægur í
landsfólkinu.
Undarlegt hirðuleysi er með þjóðinni um sögulegar
minningar. Þingvöllum og Reykholti var með naumind-
um bjargað frá ræfildómi. Fyrir Skálholt, sem var í aldir
andans höfuðból, hefur ekki verið meira gert síðan þjóð-
in fékk f járráð heldur en ef þar hefði verið sakamanna-
nýlenda í 700 ár. Leiði hinna frægustu manna eru
látin týnast eða eru sorglega vanhirt. f heila öld létu
ættingjar Jónasar Hallgrímssonar og íslenzkir lærdóms-