Skessuhorn - 20.12.2006, Side 38

38

MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2006
eða gjalda hvar þeir voru í pólitík.
Eins og gefur að skilja hefur
stjórnin oft þurft að taka erfiðar
ákvarðanir. Afar sjaldan hefur
þurft að greiða atkvæði, nær alltaf
hægt að tala sig inn á sameiginlega
niðurstöðu. Sparisjóðurinn var og
er rekinn með sama hugarfari og
kaupfélagið, samhjálparhugsunin
við völd. Fólkið leggur peninga
inn í hann til að ávaxta innan hér-
Samvinnufélög um
ávöxtun peninga
á heimaslóðum
Gæfa Sparisjóðs Mýrasýslu ligg-
ur ekki síst í viðskiptatryggð hér-
aðsbúa og í því að hafa haldist vel á
Menningars j óðurinn
Á aðalfundi Sparisjóðs Mýra-
sýslu árið 1991 lagði formaður
fram tillögu frá stjórn um að stofn-
aður yrði Menningarsjóður Spari-
sjóðs Mýrasýslu til minningar um
Þegar ég kom í stjórn sparisjóðs-
ins voru þar fýrir Sigurður Guð-
brandsson formaður, Finnbogi
Guðlaugsson, Þorkell Magnússon
og Daníel Kristjánsson, ásamt
Friðjóni Sveinbjörnssyni spari-
sjóðsstjóra. Allt úrvals menn og
skemmtilegir. Stefna sparisjóðsins
var ávalt sú sama og ríkti í kaupfé-
laginu; að styrkja héraðið. Áður
voru menn ekkert að leggja aurana
sína inn í banka, sem bara voru fyr-
ir sunnan, heldur geymdu þá und-
ir koddanum eða í sokkbol. Það
hefur mikið breyst. Sparisjóðurinn
er hugsaður til að brúa bilið milli
þeirra sem hafa og hinna sem vant-
ar, báðum að gagni, og það hefur
alltaf verið hlutverk hans. Við
reyndum að ganga ekki að mönn-
um heldur semja um úrlausnir og
leiðbeina svo málin þróuðust til
betri vegar. Gengum þó í gegnum
krísu á níunda og tíunda áratugn-
um þegar menn gátu ekki staðið í
skilum svo töluvert af lánum hefur
verið afskrifað, sem áður var nær
óþekkt. En við pössuðum að hafa
það borð fyrir báru að sjóðurinn
réði við það.“
Hlutverk formanns
Formaður stjórnar í hverju félagi
stýrir fundum hennar, það er ekk-
ert öðruvísi í stjórn Sparisjóðs
Mýrasýslu. Þar þarf hann eftir
föngum að laða menn til sameigin-
legrar afstöðu. Hann er einnig sá
góðu starfsfólki. Hjúalán hefur
verið mikið. Þeir voru einstakir
með það, bæði Friðjón Svein-
björnsson og Sigfús Sumarliðason
að halda uppi góðum anda meðal
starfsfólksins. Þeir settu sig aldrei
á háan hest, störfuðu á sama
grundvelli og aðrir starfsmenn.
Gengu á undan í allri vinnu, unnu
manna lengstan vinnudag og voru
einu starfsmennirnir sem ekki
fengu borgað íyrir yfirvinnu. Þeg-
ar sest var í stjórn voru þrír karl-
menn og þrjár konur starfsmenn
við sjóðinn.
„Þeir voru frábærir saman, Frið-
jón og Sigfús þó ólíkir væru. Það
var gott að vinna með þeim báð-
um. Friðjón var sparisjóðsstjórinn
þegar ég kom í stjórnina. Það
helzta sem ég hef kannski orðið að
gagni í þessum sparisjóði er, að ég
þurfti tvisvar að ráða sparisjóðs-
stjóra. Það tel ég að hafi heppnast
mjög vel í bæði skiptin. Við ótíma-
bært fráfall Friðjóns vorum við svo
heppnir að Sigfús var tilbúinn að
taka við starfinu. Hann var auðvit-
að gjörkunnugur öllum innviðum
sjóðsins og mikið lán að hann
skyldi vilja taka við. Þegar hann
svo hvarf frá störfum varð stjórnin
enn að finna nýjan sparisjóðsstjóra
og þá var Gísli Kjartansson okkar
fyrsta val og heldur vel á málum
eins og við þóttumst vita íyrir.
Hann var þá manna kunnugastur
sjóðnum, eftir margra ár setu í
Gilsbakki á milli 1930-1935 þegar Magnús var aS alast upp. Ef myndin prentast vel má sjá að kirkjan er tumlaus áþessum tíma.
pólitíkina frá vinnu heima í héraði.
Á þeim stöðum sem slíkt var ekki
unnt, eins og til var á Suðurlandi,
varð pólitíkin til stórbölvunar og
sundraði. Menn voru klofnir í
herðar niður og samstaðan brást.“
Spariféð var
í kaupfélaginu
Stjórn Kaupfélags Borgfirðinga
naut einnig starfskraftanna. I
henni var setið í fimmtán ár. Tölu-
verður umbrotatími í þjóðlífinu
þar sem nýir tímar voru að taka við
af gömlum siðum og margt að
hverfa sem þótti gott og gilt áður
íyrr. Kaupfélagið var fyrst og
fremst framleiðendasamvinnufé-
lag, þar sem rekið var sláturhús og
mjólkursamlag. Bændur lögðu inn
í sitt kaupfélag og tóku þaðan út
fyrir því sem þurfti, hvort sem var
til vélakaupa, nauðþurfta eða ann-
ars. Mikil samhjálp við uppbygg-
ingu var ríkjandi í héraðinu í gegn-
um viðskiptareikninga. Engum
datt í hug að telja það eftir, þó ein-
hver þyrfti að skulda innan hóf-
legra marka. Þetta voru félags-
menn að hjálpa hverjir öðrum.
Framkvæmdir á sveitabæjum frá
stríðslokum að kvóta voru mest
fjármagnaðar í gegnum kaupfélag-
ið, þar til lán komu úr fram-
kvæmdasjóðum. Ekki var mikið
um að afskrifa yrði skuldir eða að
kaupfélagið tapaði fé. Að þessu
þrengdi, þegar þyngdi undir fæti
bænda með framleiðslutakmörk-
unum og afnámi útflutningsbóta.
„Eg hætti í stjórn Kaupfélagsins
áður en halla tók undan fæti fyrir
því. Eg var alltaf andvígur því að
reka útibú, bæði á Akranesi og
vestur á Snæfellsnesi. Það bar sig
engan veginn. Mér fannst aldrei
ástæða til að landbúnaðarbyggðin
hér í héraði væri að gefa með
verzlun í í sjávarplássunum, þar
sem efnahagur var sízt verri. Og
þar kom að félagssvæðið var skil-
greint frá Malarrifi að Hafnarfjalli.
Þá voru þessi útibú úr sögunni.
Peningar leituðu minna inn í
Sparisjóðinn lengi vel því að í
kaupfélaginu var sterk innlánsdeild
og þar var sparnaður margra. Eg
átti þá aldrei sparisjóðsbók. Mínir
peningar, ef einhverjir, voru
geymdir í kaupfélaginu og bókin
mín var númer 123.“
I stjóm Sparisjóðs
Mýrasýslu
Ár Magnúsar Sigurðssonar í
stjórn Sparisjóðs Mýrasýslu urðu
34. Þar var sest í stjórn árið 1969
er Þorvaldur T. Jónsson lést. Kos-
inn til formennsku 1982 og sagði
af sér 2003. Stjórn sparisjóðsins
var kosin af sýslunefnd Mýrasýslu
og síðar trúnaðarmannaráði, þegar
sýsltmefndin var lögð niður, um
1990. Þegar búið var að sameina
sveitarfélögin var auðvitað farið í
pólitískan sandkassaleik við að
kjósa sparisjóðsstjórn.
„Það verð ég að segja félögum
mínum í stjórn til lofs, að ekkert
hefur sakað þótt stjórnin sé póli-
tískt kosin. Menn hafa lagt pólitík-
ina af þegar í stjórn er komið og
starfað í sama anda og áður, að
vinna fýrir alla. Viðskiptamenn
hafa hvorki fýrr né síðar, meðan ég
þekkti tdl, verið látnir njóta þess
Gilsbakki eins og umhverfið var í búskapartíð Ragnheiðar og Magnúsar. Eirtksjökull og Strútur í baksýn.
aðs, þar sem þeir koma að gagni.
Auðvitað verður að passa að ávöxt-
un sé góð, útlán ekki meiri en geta
leyfir og borð sé fýrir báru í rekstr-
inum.
sem þarf að vera í sambandi við
sparisjóðsstjórann á milli funda um
vafamál sem koma upp. Svo þarf
hann að standa fýrir máli sínu á að-
alfundinum, trúnaðarráðsfundin-
um.
„Formaður þarf því helst að vita
nokkurnveginn um hvað málin
snúast og standa vörð um stefnu og
starfsaðferðir sparisjóðsins," út-
skýrir Magnús. „Hann þarf að gera
grein fýrir því hvernig mál sjóðsins
hafa þróast á milli funda en spari-
sjóðsstjóri gerir grein fýrir fjár-
málaumhverfinu og hvernig það
snýr að sparisjóðnum. Formaður
tekur árið saman og lýsir framtíð-
arsýn stjórnar sjóðsins. Eg hef
skrifað nokkrar slíkar ræður á liðn-
um árum, flestar hverja öðrum lík-
ar. Áður var það sparisjóðsstjóri,
sem gerði sýslufundi grein fýrir
rekstri sjóðsins."
stjórn og langt starf sem lögfræð-
ingur sjóðsins. Starfshættir sjóðs-
ins eru óbreyttir og viðhorf til
samfélagsins.
Sparisjóður Mýrasýslu hefur
vaxið og dafnað, er hornsteinn
fjárhagslegs sjálfstæðis í héraði.
Staða hans breyttist mikið þegar
kaupfélagið hætti að miðla sam-
hjálp í gegnum viðskiptareikninga
og afhenti líka sparisjóðnum inn-
lánsdeildina. Þar með tók hann al-
farið við því hlutverki að miðla
fjármunum innan héraðs og jafn-
framt við aukinni ábyrgð á farnaði
samfélagsins. Sparisjóðir lands-
byggðarinnar eru í rauninni sam-
vinnufélög um ávöxtun peninga á
heimaslóðum. Það er fjarstæða að
stofnfjáreigendur eigi þá. Byggð-
irnar eiga þá auðvitað, en ef til-
greina ætti einhverja sem helzt
ættu, eru það í raun sparifjáreig-
endurnir."