Þjóðarbúskapurinn - 01.04.1995, Page 8

1996-1999, einkum vegna þess að nauðsynlegt er að draga frekar úr þorsk-
veiðum, nema hafnar verði framkvæmdir við stóriðju af einhverju tagi.
• Viðskiptin við útlönd skiluðu umtalsverðum afgangi á árinu 1994. Afgangurinn
var rúmlega 10 milljarðar króna sem svarar til 2,3% af landsframleiðslu. Ekki
hefur verið meiri afgangur á viðskiptajöfnuði síðan á árinu 1962. Hagstæð þróun
viðskiptajafnaðar skýrist fyrst og fremst af mikilli aukningu útflutnings. Búist er
við áþekkum afgangi á viðskiptajöfnuði á þessu ári. Þetta er mikilvægt, bæði í
ljósi þess að ijárfesting er lítil og jafnframt stuðlar hagstæður viðskiptajöfnuður
að því að treysta gengi krónunnar.
• Verðbólga milli áranna 1993 og 1994 var sú minnsta sem mælst hefur hér á landi
frá því á sjötta áratugnum. Hún var 1,5% sem er 0,6 prósentustiga minni
verðbólga en að meðaltali í aðildarríkjum OECD (Tyrkland ekki meðtalið). Að
hluta skýrist óvenjulítil verðbólga af lækkun virðisaukaskatts á matvæli. Á
grundvelli þeirra kjarasamninga sem gerðir hafa verið að undanfömu má reikna
með að verðbólga aukist lítillega á þessu ári og verði 2-2,5% sem er svipað og
spáð er að meðaltali í iðnríkjunum. Þessi spá er þó háð því að launaþróunin í
heild verði í samræmi við kjarasamninga á almennum vinnumarkaði og að ríkis-
ljármál og peningamál veiti nægjanlegt aðhald að efnahagslífínu.
• Kaupmáttur ráðstöfunartekna jókst að meðaltali um !4% milli áranna 1993 og
1994. Næstu árin þar á undan dróst kaupmáttur hins vegar verulega saman. Á
grundvelli nýgerðra kjarasamninga á almennum vinnumarkaði og breytinga á
sköttum má ætla að kaupmáttur ráðstöfunartekna á mann aukist um 3% á þessu
ári. Þá er miðað við samningsbundnar launabreytingar að teknu tilliti til starfs-
aldurshækkana og aukinna umsvifa í þjóðarbúskapnum.
• Eins og jafnan þegar upptaktur er í efnahagslífmu er mikilvægt að koma í veg
fyrir að þensla myndist. I því skyni er brýnt að stjórn ríkisfjármála og peninga-
mála haldi aftur af aukningu þjóðarútgjalda, ekki síst þegar hún byggir að miklu
leyti á aukinni einkaneyslu eins og hér er reiknað með. I tengslum við
kjarasamninga á almennum vinnumarkaði voru gerðar tilslakanir í ríkisljármálum
sem boðað var að mætt yrði með lækkun ríkisútgjalda og auknum tekjum. Með
hliðsjón af meiri og örari bata í efnahagslífinu en gert hefur verið ráð fyrir er
áríðandi að þeim áformum verði hrint í framkvæmd sem fýrst og jafnframt verði
stigin nauðsynleg skref til þess að tryggja að jafnvægi komist á í opinberum
fjármálum á næstu tveimur til þremur árum.
Hér á eftir verður fyrst lýst framvindu og horfum í alþjóðaefnahagsmálum.
Meginmálið fjallar hins vegar um framvindu innlendra efnahagsmála 1994 og horfur
1995. Jafnframt fýlgir með yfirlit um efnahagshorfur 1996-1999 og viðauki sem hefur
að geyma annál efnahagsmála undanfarin misseri.
6