Þjóðarbúskapurinn - 01.04.1995, Blaðsíða 11

3. Framvindan 1994
Árið 1994 markar kaflaskil í efnahagsmálum hér á landi. Eftir langvarandi lægð í
þjóðarbúskapnum glæddist hagvöxtur á ný. Samkvæmt bráðabirgðatölum jókst lands-
framleiðslan um 2,8% milli áranna 1993 og 1994 sem felur í sér að hagvöxtur hér á
landi hafi verið sá sami og að meðaltali í aðildarríkjum OECD. Til samanburðar stóð
landsframleiðslan nánast í stað næstu sex árin þar á undan. Þessi hagstæða þróun skýrist
fyrst og fremst af mikilli uppsveiflu í útflutningsgreinum. Útflutningur vöru og þjónustu
jókst um 10,2%. Þessi aukning á bæði rætur að rekja til mikils afla af ijarmiðum og
hagfelldum mörkuðum erlendis. Jafnframt hefur stöðugleikinn heimafyrir og góð starfs-
skilyrði útflutnings- og samkeppnisgreina lagst á sömu sveif.
Afli og útílutningur
Heildarafli landsmanna á árinu 1994 var 1.550 þúsund tonn samkvæmt bráðabirgða-
tölum. í tonnum talið dróst afli saman um 9,8% frá 1993, en samdráttinn má að
stærstum hluta rekja til þess að þorskafli dróst saman um 45 þúsund tonn og loðnuafli
minnkaði um 190 þúsund tonn. Á föstu verði varð heildaraflinn um 1,8% minni en um
0,4% að loðnunni slepptri. Botnfiskaflinn minnkaði um 7,3%. Breyting á afla einstakra
tegunda var misjöfn eins og sjá má í töflu sem fylgir hér á eftir. Þannig rúmlega
tvöfaldaðist afli úthafskarfa og grálúðuafli dróst saman um tæplega fímmtung.
Þrátt fyrir minni afla varð útflutningsframleiðsla sjávarafurða 8,9% meiri 1994 en
árið á undan. Þrennt kemur hér einkum til. í fyrsta lagi jókst innflutningur sjávarfangs
til vinnslu hér á landi. Erlend fiskiskip lönduðu hér um 21 þúsund tonnum af þorski á
árinu 1994 á móti 14 þúsund tonnum 1993. Stærsta hluta aukningarinnar má rekja til
afla íslensku hentifánaskipanna sem skráð eru sem erlend skip, en þau lönduðu um
4.000 tonnum af þorski hérlendis samkvæmt tölum Fiskifélags íslands. Erlend fiskiskip
lönduðu hér um 1.600 tonnum af rækju og um 38 þúsund tonnum af loðnu á árinu 1994.
í öðru lagi barst meira hráefni til vinnslu hérlendis vegna minni útflutnings ísfisks.
Útflutningur ísfisks í skipum og gámum var 17% minni árið 1994 en árið áður. í þriðja
lagi getur meira verðmæti framleiðslunnar en aflatölur fela í sér skýrst af hagkvæmari
ráðstöfun afla, eins og aukið vinnsluvirði loðnu vegna meiri frystingar á loðnu og
loðnuhrognum er til vitnis um.
Aflinn úr Barentshafi og Flæmska hattinum varð veruleg búbót fýrir íslenska
þjóðarbúið á síðasta ári. Áætlað er að alls hafi landsmenn veitt 37 þúsund tonn af þorski
í Barentshafi og um 2.400 tonn af rækju á Flæmska hattinum við Nýfundnaland. Um 25
ísfisktogarar og 35 vinnsluskip voru við veiðar í Smugunni í Barentshafi þegar mest
var. Áætla má að samanlagt útflutningsverðmæti þess afla sem kom af þessum svæðum
9