Skessuhorn - 20.12.2017, Blaðsíða 64

MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 201764
Kveðjur úr héraði
Nú ganga þau í garð, blessuð jólin –
einu sinni enn. Aðventan er að baki
og hátíðarhöldin taka við.
Ég er mikið jólabarn, ég elska
þetta vafstur allt sem maður hefur
komið sér upp sem hefðum í gegn-
um árin. Margt af því er gamlir sið-
ir allt frá bernsku okkar hjóna enda
leitar hugurinn oft til barnsins sem
gladdist hverju ljósi sem kviknaði,
grein sem var skreytt og þeirri töfra-
stundu þegar opnað var inn í stofu
og við fengum að sjá jólatréð full-
skreytt, klukkan sex á aðfangadag.
Mögnuð stund sem kenndi manni
nokkuð um þolinmæði og umbun
hennar!
Ég flutti hingað í Laugargerði í
ágúst og mér leið strax eins og ég
væri komin heim! Mín fæðingar-
sveit var líka fámennt samfélag. Ætli
það hafi verið búið á um 10 bæj-
um í Þingvallasveitinni í þá daga –
langt var á milli þeirra og oft erfið-
ar samgöngur. Þingvellingar stóðu
því saman og ég veit ekki hve marg-
ar ferðir þeir fóru Bangsi, Jói eða
Ragnar upp á heiði, prestinum föð-
ur mínum til aðstoðar nokkuð sem
gat tekið marga marga klukkutíma,
en pabba var margt betur gefið en
akstur í vetrarfærð. Hver maður var
tilbúinn að fara á milli og aðstoða,
einn var slyngur í rafvirkjun, ann-
ar í pípulögnum, einhver var aflögu
fær með jólasmákökurnar og færði
nágranna sínum mörg box og öskj-
ur fullt af góðgæti ef svo illa hitt-
ist á að heilsan væri ekki góð þá að-
ventuna. Við stóðum saman eins og
einn maður. Knúin áfram af sam-
hjálp, samheldni og þeirrar mögn-
uði náttúru sem umlukti okkur öll.
Það vænti enginn neins endurgjalds
heldur var þetta einfaldlega sjálf-
sagt.
Það er magnað að fá að sitja hér
með kaffibollann sinn og horfa upp
eftir Hafursfellinu, þar sem mað-
ur ku geta setið klofvega og dáðst
af útsýninu – sé maður þá ekki
löngu dauður úr sinni alræmdu loft-
hræðslu! Hrafnarnar þreytast ekki
á að stríða hundinum og hundur-
inn lætur plata sig í hvert sinn enda
hreinræktur Íslendingur sem held-
ur að þetta eigi bara að vera svona!
Hinum megin leikur tunglið sér og
birta þess lýsir upp Haffjarðarána
sem rennur hér rétt við, stundum
sem lækur á fjöru en miklu vatns-
meiri á flóði. Hjartsláttur móður
jarðar verður varla nær manni en
þetta. Drottningin okkar, Eldborg
gnæfir yfir öllu saman og er ásamt
haferninum sú sem ræður. Þeim
þykir ekki sérlega merkilegt heima-
mönnum að sjá ernina en ég verð í
hvert sinn bergnumin og auðmjúk
(svona að svo miklu leyti sem ég get
orðið það!), þvílíkir konungar him-
inhvolfsins. Mér finnst eins og ég sé
komin heim í mína sveit.
,,Óttaleg sveitamennska er þett-
aaahh,“ er á stundum sagt þegar
ekið er eftir þjóðvegum þessa lands.
Ástæðan er kannski traktorsvagn
fullur af heyrúllum, kindur hlaup-
andi upp á veginn fyrir framan mann
sér og öðrum til óþurftar og vand-
ræða! Já sveitamennska þykir ekki
fín, -púkaleg og stundum hjákátleg,
svona svolítið eins og þeir bræður
Eiríkur og Magnús ef einhver man
eftir þeim Spaugstofufélögum.
Ég held að sveitamennskan sé sú
mennska sem við ættum að byggja á
frekar en forsmá og ég veit að þessi
agnarsmáu samfélög geta verið bestu
dæmin um hvernig hjálpsemi og
umhyggja geta gert allt betra. Mér
finnst ég finni sömu viðhorf hér og
í gamla daga heima á Þingvöllum;
Eigir þú slæma daga, er þér boðin
aðstoð heim, þarftu að koma mörg-
um tonnum af flísum inn í hús og
getur varla lyft einni kippu af gosi?
Þá hjálpast allir við að finna næsta
traktor með réttu græjunni. Og flís-
arnar standa inni á miðjum skúrn-
um eins og fyrir eitthvert kraftaverk
– kraftaverk samhjálparinnar. Einsk-
is er ætlast til á móti. Hér er gott að
vera, með góðu fólki.
Bestu jóla- og nýárskveðjur sendi
ég á vængjum arnanna til ykkar allra
héðan úr Eyja- og Miklaholtshreppi.
Megi ykkur vel farnast.
Ingveldur Eiríksdóttir
Ljósm. iss.
Hjálpsemi og umhyggja sveitasamfélagsins
Þegar líður að jólum rifjast upp
ýmislegt sem maður er ekki að
velta fyrir sér í daglegu amstri.
Líkleg ástæða þess eru jólahefð-
irnar sem eru á mörgum heimil-
um. Sumar tekur maður með sér
að heiman, öðrum kemur maður
sér upp sjálfur og síðan setur mark-
aðsvætt samfélag á mann þá pressu
að ýmsa hluti verði að gera og ým-
islegt að vera til, til að jólin séu eins
og þau eiga að vera. En jólahefð-
irnar sem maður tekur með sér úr
æsku gera það að verkum að maður
leiðir hugann ósjálfrátt að jólatíma
bernsku sinnar og því sem maður
var að velta fyrir sér í þá daga.
Þegar ég var lítil stelpa í af-
skekktri sveit austur á landi snerti
jólaguðspjallið mig talsvert. Í bak-
sýnisspeglinum sé ég að það var þó
alls ekki á þann hátt sem til var ætl-
ast heldur voru það meira prakt-
ískar hugleiðingar. Það gekk nú til
dæmis alveg fram af mér gestrisn-
in þarna suður á Betlehemsvöllum,
að láta þreytta og ferðalúna sofa í
fjárhúsum. Það hefði engum dottið
til hugar í minni sveit, heldur hefði
nú verið reynt að færa til í rúmum
og liggja í flatsæng á gólfi frekar en
vísa fólki á dyr og mér varð hugs-
að til fjárhúsanna okkar sem voru
ísköld og uppfennt eftir síðasta
norðanbyl. Það voru bara nokkr-
ir dagar síðan að ég var króklopp-
in að hjálpa til við garnaveikibólu-
setningu úti í þessum fjárhúsum og
það tók nú bara skamman tíma en
ekki heila nótt. Gisting við þess-
ar aðstæður virtist ekki vera væn-
legur kostur og það hefði líka eng-
um dottið til hugar að bjóða uppá
slíkt.
En þá rifjaðist upp fyrir mér að
tíðarfar þarna suður frá væri að öll-
um líkindum með öðrum hætti en
í Jökulsárhlíðinni og það studdu
einnig myndir á glimmerstráðum
jólakortum sem bárust inn á heim-
ilið. Þær virtust vera teknar af þess-
ari litlu fjölskyldu í fjárhúsinu þeg-
ar búið var að „vefja barnið reifum
og leggja það í jötu“. Það var bara
svo erfitt fyrir litla stelpu sem fátt
hafði séð og reynt, að setja sér fyrir
sjónir að ekki væri frost og snjór á
vetrum alls staðar. En snúum okk-
ur aftur að jólakortinu, samkvæmt
því voru þessi gripahús nú frekar
furðuleg, minntu mest á sauðburð-
arskýli sem stundum voru smíðuð
til bráðabirgða á vorin og dugðu
alls ekki ef veður gerðust válynd.
Það vantaði alveg eina hliðina í
þennan kofa og ekki var hann nú
stór um sig. Þeir hafa sjálfsagt ekki
verið fjármargir þarna suður frá.
En það kom skýring á því. Fjár-
hirðarnir voru nefnilega að gæta
fjárins í haganum, já það var strax
skiljanlegra, mennirnir voru nátt-
úrlega með féð á beit, það hafði
sjálfsagt verið rigningarsumar og
lítill heyforði til. Ég gat nú alveg
skilið það.
Næst dró til tíðinda þegar prest-
urinn fór að leggja út af jólaguð-
spjallinu og gerði þar að umræðu-
efni að fyrrnefndir fjárhirðar hefðu
verið þeir menn sem voru í minnst-
um metum þar um slóðir. Ég varð
nú bara sármóðguð yfir því, ég
vissi ekki betur en það væri merki-
legt starf og eiginlega allir sem ég
þekkti tengdust sauðfjárbúskap á
einn eða annan hátt en af því að
ég hef alltaf verið veik fyrir góð-
um sögum þá var samt eitthvað
í jólaguðspjallinu sem náði tök-
um á mér. Þrátt fyrir skort á gest-
risni, búskaparhætti sem ég átti
ekki að venjast og frámunalega lít-
ilsvirðingu við sauðfjárbændur þá
náði þessi einfalda saga til mín og
fékk mig til að velta hlutunum fyr-
ir mér. Og er þá ekki tilgangnum
náð? Hvað sem við erum gömul
heimfærum við það sem við heyr-
um og sjáum uppá okkar veruleika
og drögum ályktanir út frá því.
Síðan þegar vit og reynsla eykst
þá verðum við þess umkomin að
rétta kúrsinn og endurmeta skoð-
anir okkar út frá því. Hver og einn
skilur boðskap jólanna með sínum
hætti og út frá sínum forsendum og
það er gott að hafa það hugfast að
jólin koma alltaf til okkar.
Það hafa ekki allir aðstæður til
að vera glaðir og kátir á jólum,
við söknum þeirra óvenju sárt sem
við höfum ekki hjá okkur og kvíð-
um jafnvel komandi tímum. Því er
mikilvægt að hafa hugfast að jól-
in eru nefnilega ekki umgjörð og
ytri búningur, heldur hugarfarið
sem fylgir þeim og að gleðjast yfir
því sem við höfum. Við skulum því
opna hug okkar og hjarta fyrir sög-
unni um litlu fjölskylduna sem eng-
inn vildi hýsa forðum daga suður á
Betlehemsvöllum og leyfa einfald-
leika hennar að njóta sín og velta
boðskap hennar fyrir okkur út frá
þeim forsendum sem við höfum.
Að lokum langar mig að óska
lesendum Skessuhorns gleðilegrar
jólahátíðar.
Með kveðju úr Hvalfjarðarsveit,
Ingunn Stefánsdóttir
Hver og einn skilur boðskap jólanna með sínum hætti