Heimsmynd - 01.05.1990, Síða 38

The WorldPaper
Þar sem fyrirtækið brást
Fórnarlömbin í Bhopal bíða enn skaðabóta
eftir fimm ár
Eftir Arun Chacko
i Nýju Delhi, Indlandi
Sunil Khumar, 17 ára, var tólf ára,
þegar hann varð munaðarleysingi hinn
örlagaríka dag snemma í desember
1984. Litlaust gas (methyl isocyamate,
MIC) barst inn á heimili hans í fá-
tækrahverfi Bhopal frá verksmiðju Un-
ion Carbide. Hann missti sjö úr fjöl-
skyldunni; aðeins hann, systir hans og
yngri bróðir lifðu af.
A fimmtu ártíð hins hryllilega harm-
leiks í Bhopal - sem samkvæmt opin-
berum skýrslum hefur valdið dauðsfalli
3598 manns, svo að ekki séu nefndir
tugir þúsunda fatlaðra fyrir lífstíð
-leiddi Sunil Khumar kröfugöngu
„Barna gegn Carbide“. Pau kröfðust
tafarlausrar greiðslu skaðabóta með
áföllnum vöxtum til hinna eftirlifandi
og bækluðu. Um þrjú hundruð manns
voru handtekin fyrir tilraun til að taka
Carbide verksmiðjuna.
Fimm árum eftir harmleikinn og
þrátt fyrir vaxandi tilfinningu í athafna-
lífinu fyrir umhverfisspjöllum, er enn
langt í land að fullar bætur komi til
þeirra sem urðu einu versta umhverfis-
slysi veraldar að bráð. Hingað til hefur
indverska ríkisstjórnin greitt í allt sem
nemur 36 þúsund krónum til nánustu
Arun Chacko er aðstoðarritstjóri WorldPaper fyr-
ir Suður-Asíu.
VAXTARJAÐAR HUGSUNARINNAR
ættingja um 3200 hinna látnu. í þeim
tilfellum, sem eftir eru, varð annað-
hvort ekki borin kennsl á líkin, eða
nánustu ættingjar fundust ekki.
Þann 5. mars tilkynnti ríkisstjórn
V.P. Singh um greiðslu sem jafngildir
220 milljónum dala í næstu þrjú ár til
um það bil 500 þúsund íbúa í þrjátíu og
sex borgarhverfum, sem urðu fyrir
eiturgaslekanum. Þaö jafngildir 720
krónum á mánuði á hvem íbúa.
Stjórnarskiptin í Delhi í desember
urðu til að draga greiðslur enn á lang-
inn. Tilkynning nýju ríkisstjórnarinnar
kom eftir að ný stjórn henni vinveitt
hafði tekið við stjórnartaumum í Mad-
hya Pradesh ríki, sem Bhopal tilheyrir.
Stjórn ríkisins mun útdeila peningun-
um.
Fyrri ríkisstjóm Kongressflokksins
og Rajiv Gandhis hafði náð umdeildu
samkomulagi um bætur fyrir ári eftir
prútt og pretti og undanbrögð frá
ábyrgð sinni, svo að ekki séu nefnd
flókin og þvergirðingsleg málaferli
bæði í Bandaríkjunum og Indlandi.
Þann 14. febrúar 1989 fyrirskipaði
Hæstiréttur Indlands lokasátt í málinu
upp á 470 milljónir dala, sem greiðast
skyldu sameiginlega af Union Carbide
Corporation og ríkisstjórn Indlands.
Mörgum fannst upphæðin lítilfjörleg
greiðsla fyrir þvílíkar hörmungar. Ind-
verska stjómin hafði upphaflega krafið
fyrirtækið fyrir dómstólum um 3,3
Lifendur fengu örorkumat - en engar bætur.
milljarða dala. Við fyrirskipan Hæsta-
réttar snarhækkuðu hlutabréf fyrirtæk-
isins um tvo dali.
Skaðabótaféð var umsvifalaust feng-
ið ríkisstjórninni til ráðstöfunar. Ari
síðar höfðu hin ógæfusömu fórnarlömb
ekki fengið í hendur svo mikið sem
eyris virði.
Af hinum lifandi dauðu - þeim sem
slysið gerði að ævilöngum öryrkjum -
hefur aðeins helmingurinn fengið í
hendur smánarlegar bætur, um það bil
sex þúsund krónur.
Einn af þeim er Syed Mansur Ali,
ökumaður vélknúins ríckshaw, sem nú
er ófær um að sjá fyrir konu sinni og
börnum. Amina Bai, ekkja með fjögur
börn, tók talsverða upphæð að láni út á
væntanlega ríflega skaðabótaupphæð,
sem enn hefur ekki komið. Núna er
hún óvinnufær af heilsufarsástæðum og
getur ekki greitt lánið.
Af aragrúa dæma um kæruleysi fyrir-
tækja gagnvart iðnaðarslysum verða
viðbrögð Union Carbide að teljast
toppurinn. Tengd við getuleysi ind-
verskra stjórnvalda hafa hörmungarað-
stæður orðið hálfu verri.
Þeir sem eftir lifa eru vonsviknir og
tortryggnir. Þegar hinn bráðþroska
Sunil Kumar var spurður um skaða-
bæturnar yppti hann bara öxlum. Hver
veit? sagði hann. Sjáum til þegar pen-
ingarnir koma.*
United Nations
on Environment
ENVIRONMENT PERSPECTIVES TO THE YEAR 2000 AND BEYOND
E.88.III.D.6 92-807-1206-3 $25.00 34pp.
ENVIRONMENT STATISTICSIN EUROPE AND NORTH AMERICA
An experimental compendium of main approaches towards environment statistics,
including time series data and indicators and statisúcal monograph of the Baltic Sea
environment
E.87.II.E.28 92-1-116403-6 $20.00 187pp.
CLIMATE CRISIS
Maps, graphs and illustrations derived from environmental impact technical studies
and case historíes developed by the United Nations Environment Programme.
E.87.III.D.9 92-807-1169-5 $20.00 105pp.
SEND ORDERS TO: Unitcd Natians PuUicatiom, Salcs Sectioo, Roocn DC2-853 Dept. 124
New York, N.Y. 10017, Tel. 1(800) 553-3210, (212) 963-8305 Fax. (212) 963-4116
38 HEIMSMYND
AP/WIPEWORLP