Heimsmynd - 01.04.1992, Blaðsíða 83

Skautahlaup var eins konar
þjóðaríþrótt Reykvíkinga þó að ekki
tæri fram formleg skautakeppni fyrr
en 1909. Myndin er tekin vestur um
Tjörnina. Tvilyftu húsin til hægri eru
Suðurgata 13,12 og 10, en að baki
þeirra má sjá gömlu kirkjuna í
Landakoti. Lengst til vinstri er
Skólabærinn (Suðurgata 26).
EINHVER GÆTI ORÐIÐ HEIMSMEISTARI
Með auknu fjöri í verslun, viðskiptum og iðnaði á fyrstu ár-
um 20. aldar komu fjölmargir útlendingar til starfa í Reykjavík
og höfðu sumir þeirra alist upp við íþróttaiðkun í heimalönd-
um sínum og jafnvel verið afreksmenn í íþróttum. Petta voru
ungir menn, oft ógiftir, sem steyptu sér út í félags- og skemmt-
analíf í höfuðstaðnum og höfðu mikil áhrif á jafnaldra sína ís-
lenska.
Einn þessara manna var Norðmaðurinn L. H. Múller frá
Niðarósi sem réðist til starfa sem verslunarmaður við Brauns-
verslun „Hamborg“ í Aðalstræti 9. Hann varð síðar einn af
þekktustu kaupmönnum Reykjavíkur. Á árunum 1907 til 1908
átti L. H. Múller mestan þátt í að hleypa nýju lífi í Skautafélag
Reykjavíkur. Hann sagði í viðtali við ísafold í desember 1908
að hann vildi láta Islendinga gerast að nýju afreksmenn í
skautaíþróttinni og fyndist engin goðgá að nefna það að ein-
hver Islendingur gæti áður en langt um liði orðið heimsmeist-
ari í skautahlaupi. Sagðist hann vilja láta efna þrívegis til veð-
hlaupa á skautum þá um veturinn og hafa þar almennilegan
útbúnað fyrir þá sem vildu sýna íþrótt sína eða temja sig við
hana. Vildi hann láta lýsa upp Tjörnina, ef tunglskin brygðist,
og hafa þar veitingatjald og hljóðfæraslátt. Formaður félagsins
var þá dr. Björn Bjarnason frá Viðfirði sem varið hafði dokt-
orsritgerð um íþróttir fornmanna.
Nú voru hendur látnar standa fram úr ermum, girt af stórt
svæði á Tjörninni, komið upp tuttugu svokölluðum rómversk-
um lömpum til lýsingar, slegið upp tjaldi þar sem hægt var að
fá kaffi og geyma föt sín í. Selt var inn á svæðið og lék Lúðra-
félag Reykjavíkur á horn sín til skemmtunar. Safnaðist þarna
fjöldi bæjarbúa, einkum af yngri kynslóðinni. Ekki gekk þó
allt hljóðalaust fyrir sig eins og Þjóðólfur gat um á nýársdag
1909:
„Eitt kvöldið sérstaklega gerðu unglingar nokkurn óskunda
á skautasvæðinu og börðu á drengjum þeim er þar voru til
umsjónar. Einn þessara óróaseggja var nýlega sektaður af lög-
reglunni um 18 krónur, hafði hann ruðst inn á skautavöllinn
án þess að borga aðgöngueyri og gert þar spell. Hyggst stjórn
félagsins að beita fyllsta strangleika eftirleiðis við þá er ryðjast
borgunarlaust inn á svæðið eða gera félagsmönnum þar óþæg-
indi á annan hátt.“
MÚGUR OG MARGMENNI Á FYRSTA
SKAUTAKAPPHLAUPINU
Hinn 31. janúar 1909 var efnt til meiriháttar skautakeppni á
Tjörninni, þeirrar fyrstu í sögunni, og mikið haft við. Keppt
var í fjórum aldursflokkum og stjórnaði L. H. Múller keppn-
inni. Dómendur voru þeir Sigurður Thoroddsen verkfræðing-
ur og dr. Björn Bjarnason, en tímaverðir þeir Andreas Bertel-
sen, forstjóri Klæðaverksmiðjunnar Iðunnar, og Carl. F. Bar-
tels, úrsmiður á Laugavegi 7. Læknir keppninnar var Matthías
Einarsson, Lúðvík Lárusson verslunarmaður var brautarvörð-
ur en ræsir Ágúst H. Bjarnason magister. Hringteljendur voru
bankamennirnir Þorsteinn Jónsson og Jón Halldórsson. Þá
hafði Ingibjörg Guðbrandsdóttir leikfimikennari það hlutverk
með höndum að leiðbeina blaðamönnum.
Þjóðólfur skýrði svo frá:
„Veður var mjög gott þennan dag, vægt frost og logn. Kapp-
hlaupabrautin var sporöskjumynduð hringbraut og afgirt allt í
kring með stöngum og vír. Um klukkan tvö safnaðist múgur
og margmenni á skemmtistaðinn og fengu blaðamenn og ýms-
ir boðsgestir sæti á bekkjunum innan vébandanna. En rétt áð-
ur en kapphlaupin áttu að byrja varð það hljóðbært að Lúðra-
félag Reykjavíkur hafði neitað að leika á hornin. Gerði það
skemmtuninni allmikinn hnekki og varð úr rekistefna er þann-
ig lauk að Lúðrafélagið skilaði bænum aftur hornunum og
kvað félagið vera úr sögunni með því að bæjarstjórnin hafði
klipið af styrk þeim er það hafði sótt um. Mæltist þetta tiltæki
félagsins miður vel fyrir og heyrðist enginn mæla því bót.“
Mesta athygli vakti keppnin í flokki 18 ára og eldri en vega-
lengdin sem þar var hlaupin var þúsund metrar. Fyrstur varð
Sigurjón Pétursson glímukappi, síðar kenndur við Álafoss,
annar Magnús Tómasson, er síðar kallaði sig Kjaran og varð
HEIMSMYND 83