Heimsmynd - 01.06.1992, Qupperneq 66

ef ég fengi einhvern tíma að svara því opinberlega
hvaða þættir í fari fólks færu mest í taugarnar á
mér myndi ég hiklaust segja fordómar og óheið-
arleiki (að því viðbættu að allt sé leyfilegt í ástum
og stríði).
Ég var svo lánsöm að eignast heilbrigt og yndislegt barn fyr-
ir tæpum þremur árum. Með þessari nýju reynslu minni komst
ég í hóp nærri 7500 „einstæðra“ mæðra á íslandi, „einstæðir“
feður eru rúmlega 500 talsins.
„Einstæðum“ mæðrum hefur fjölg-
að um nær helming á síðustu 30 ár-
um sem þýðir auðvitað að ef fram
heldur sem horfir fer þetta fjöl-
skylduform að vera jafnalgengt
kjarnafjölskyldunni.
Það er ólýsanlega skemmtileg
lífsreynsla að eignast barn, eins og
allar mæður er sammála um, hvort
sem þær eru einar á báti eða ekki.
Þarna fékk ég meira að segja nýjan
og virðulegan titil; titilinn MÓÐIR
(að auki „einstæð“, mér finnst
reyndar einstök skemmtilegra orð).
Ég var auðvitað hin stoltasta og
er það enn enda ekki svo slæmt að hefja nýtt ástarsamband.
Ég vil nefnilega ganga svo langt að líkja sambandi móður og
barns á fyrstu árum þess við eldheitt ástarsamband - svo gef-
andi er þessi upplifun (maður getur meira að segja sagt án
þess að blikna að ekki sé þörf fyrir annars konar ástarsam-
band í líf manns, að minnsta kosti fyrst um sinn). Þessari ást
fylgir máður, þó vegir hennar séu brattir og hálir - og vegirnir
hafa oft verið brattir og hálir því maður lifir víst ekki á brauð-
inu einu saman. Ég gæti talið upp ótal kosti þess að eiga barn,
ég myndi ekki vilja vera án þess. En það er ekki eintóm sæla
að vera ein með barn á íslandi. Þrátt fyrir það eru konur, allt
niður í kornungar stúlkur, beinlínis hvattar til að eignast einar
börn hér á landi. Ein mýtan um „einstæðar“ mæður á Islandi
er nefnilega sú að þær hafi það gott, hér sé allt til alls og þeim
er forboðið að kvarta.
Það má vera að sumar „einstæðar“ mæður hafi þokkalega
fjárhagslega afkomu en aðrar hafa það alls ekki - reyndar allt-
of stór hluti þeirra. Hin margumtalaða fjárhagsstaða er þó
ekki grundvöllur alls og segir ekki mikið um hvernig einstakl-
ingum fólk skilar af sér út í samfélagið. Það sem virðist hafa
gleymst í umræðunni er að andlega er það í flestum tilfellum
minnst tveggja manna vinna að hugsa um barn.
Auðvitað eru til margar heilar og sterkar „einstæöar" mæð-
ur sem ferst glíman við þjóðfélagið ágætlega úr hendi en það
eru líka konur sem þurfa að hafa sig allar við. Samskipti barn-
anna við feður sína hefur líka sitt að segja. Og auðvitað verð-
ur aldrei hjá því komist að til verði „einstæðar“ mæður, og
feður. Það sem öllu skiptir varðandi börn „einstæðra“ foreldra
jafnt sem önnur börn, er að foreldrið geti verið heilt gagnvart
barninu. Um það blandast engum hugur.
En það að konur séu hvattar til að eiga einar börn hérlendis
er frelsi án ábyrgðar. Frjálslyndistal íslendinga í afstöðu sinni
til „einstæðra“ foreldra er ekki ábyrgt þegar á reynir. Um það
eru til alltof mörg dæmi sem bæði mér og mörgum öðrum
mæðrum er kunnugt um. Til eru dæmi þess að börn séu bein-
línis fyrirstaða þegar til þess kemur að „einstæðu“ mæðurnar
vilja festa ráð sitt (en það er víst gangur lífsins). Fyrirstaðan
birtist oft með þeim hætti að sumir karlmenn (eða jafnvel
kvenmenn) virðast halda að hægt sé að hefja samband við
konur með barn, eða börn, án þess að taka tillit til barnsins,
án þess að leggja sig í líma við að nálgast barnið. Og því miður
vara slík sambönd stundum en oftast verður ekki hjá því kom-
ist að maðurinn taki tillit til barnsins á einhvern hátt, til dæmis
með því að losa sig úr sambandinu, en stundum lánast auðvit-
að allt saman, til eru mýmörg dæmi um það.
Einna átakanlegast er, þar sem ástin er annars vegar, þegar
karlmenn vilja konuna en ekki barnið, þeir segjast því ekki
geta haldið áfram þar sem konan sé þegar búin að ákveða sitt
I nýlegri könnun um framtiöarsjn ungs fólks kom
fram ad þrátt fyrir aö þau hafi ekki fordóma
gangvart „einstœðum“ foreldrum og börnum þeirra
er það fjölskylduform ekki efst á óskalista þeirra.
Draumur þeirra er hið gamla og sígilda form: Gott
hjónaband og mörg börn.
66 HEIMSMYND
eftir GUÐRÚNU KRISTJÁNSDÓTTUR