Heimsmynd - 01.06.1992, Síða 79

m
Eyjólfur Ijóstollur, elnn af hlnum frægu drykkjumönnum Reykjavíkur, arkar
yflr Aðalstræti og er sennllega að koma úr Svínastíunnl sem sást lengst til
hægrl á myndlnnl. Mún var helsta drykkjukrá höfuðstaðarlns, elns konar
bæjarkrá.
ópíumneyslu er ekki getið enda hefur hún ekki talist neitt til-
tökumál og mönnum ekki Ijóst að þeir gætu orðið henni háðir.
Munu margir læknar hafa freistast í þeim efnum og orðið lyfj-
um sínum að bráð. Pað átti einnig við um ýmsa sem áttu góð-
an aðgang að læknum. Mun ópíumneysla einkum hafa tengst
efri lögum þjóðfélagsins.
REYKJAVÍK GERIR HVERN MANN AÐ SVÍNI
En það er þó, eins og fyrr sagði, einkum áfengisdrykkjan
sem stakk í augu og kemst í frásögur. Þegar Steingrímur Thor-
steinsson skáld kom frá útlöndum eftir langa dvöl erlendis ár-
ið 1872 varð honum tíðrætt um óhemjumikinn drykkjuskap
meðal höfðingja í Reykjavík. Hann segir í einkabréfi vorið
1881 að drykkjuskapur sé fram úr hófi í höfuðstaðnum og geri
nærri hvern mann að svíni. Hann segir að prestaskólanemar
séu daglega fullir og með rauðbólgin brennivínsandlit. „Menn
kunna að hlæja að bindindi, en mér liggur nærri við að óska
eftir því fyrir þessa kynslóð“, segir Steingrímur. Þá um vetur-
inn höfðu höfðingjar Reykjavíkur stofnað svokallaðan
Reykjavíkurklúbb. Um hann segir skáldið:
„Síðan það stofnaðist hefir drykkjuskapur ágerst töluvert.
Áður þurfti maður ekki meira til að gera lukku í Reykjavík en
að vera ídjót, nú nægir það ekki nema maður sé drykkjurútur í
viðbót.“
Steingrímur var kennari við Lærða skólann (nú Mennta-
skólann í Reykjavík). Hann sagði í bréfi 24. ágúst 1881:
„Meðal hinna fremstu spillingaratriða má telja drykkju-
skapinn sem aldrei hefur verið verri síðan ég man fyrst eftir.
Ekki voru þó í okkar tíð kennarar blindfullir við examen
[próf] eða í tímum. Hvort tveggja hefir þó nú komið fyrir oftar
en einu sinni. Það heyrir og til hinna nýju teikna tímans að
embættismenn sem farþegar eru að slaga fullir á þilfari strand-
ferðagufuskipsins fyrir augum útlendra túrista sem nótera
svínaríið í minnisbækur sínar og kannski krassa upp teikningar
af svínunum.“
SKÓLAKENNARI AFVELTA
Einn af verstu drykkjumönnunum við Lærða skólann hét
Halldór Guðmundsson, stærðfræðikennari. Stutt klausa í dag-
bók Jónasar Jónassens læknis í Reykjavík 18. janúar 1885
varpar ljósi á hegðan Halldórs. Hún hljóðar svo: „Halldór
skólakennari Guðmundsson lá afvelta í dag á götunni eins og
hann er vanur á sunnudögum.“ Skyldi hann hafa verið í óp-
íumvímu líka? Jón Ólafsson ritstjóri segir í endurminningum
sínum:
„Halldór var einhver allra drykkfelldasti maður sem ég hef
þekkt; fyrstu árin sem ég þekkti hann kom hann þó venjulega
ódrukkinn í skólann, fyllti sig annað hvort á leiðinni heim eða
undir eins og hann var búinn að borða og drakk sig þá alveg
út úr. . . Til dæmis um hve illa hann drakk skal ég geta þess að
HEIMSMYND 79