Ársrit um starfsendurhæfingu - 2014, Síða 15

15www.virk.is
VIRK
Um 80% stöðugilda þeirra einstaklinga
sem voru enn á launum í veikindum frá
atvinnurekanda þegar þeir komu til VIRK
útskrifast þaðan með fulla vinnugetu
(þ.e. eru annað hvort í launaðri vinnu,
atvinnuleit eða í lánshæfu námi við
útskrift). Þetta á síðan við um 78% þeirra
sem eru á atvinnuleysisbótum við komu til
VIRK, 65% þeirra sem fengu dagpeninga
hjá sjúkrasjóðum stéttarfélaga, 44% þeirra
sem fengu endurhæfingarlífeyri og 26%
örorkulífeyrisþega. Þetta þýðir að hlutfall
þeirra sem útskrifast með vinnugetu
lækkar eftir því sem framfærslan á sér stað
fjær vinnumarkaðnum við komu til VIRK.
Ýmsir fræðimenn hafa bent á að ein-
staklingar geti borið mikinn og jafnvel
varanlegan skaða af meira en 6 mánaða
fjarveru frá vinnu (Waddell og Aylward,
2005). Við komu til ráðgjafa VIRK eru
einstaklingar spurðir hversu lengi þeir hafi
glímt við óvinnufærni vegna heilsubrests
áður en þeir leituðu til VIRK. Um
1100 einstaklingar hafa svarað þessari
spurningu og á mynd 14 eru upplýsingar
um framfærslustöðu þeirra í lok þjónustu,
eftir því hvort viðkomandi höfðu verið
óvinnufærir skemur eða lengur en 6
mánuði þegar þjónusta VIRK hófst. Eins
og sjá má eru einstaklingar sem hafa verið
frá vinnu skemur en 6 mánuði þegar þeir
koma til VIRK mun líklegri til að fara beint
í launað starf í lok starfsendurhæfingar.
Hlutfallslega fleiri þeirra einstaklinga sem
hafa verið lengi óvinnufærir í upphafi
þjónustu fara á örorkulífeyri í lok þjónustu
á vegum VIRK.
Þessar niðurstöður úr gagnagrunni VIRK
undirstrika mikilvægi þess að skýra betur
og skilgreina ábyrgð mismunandi aðila
í ferli einstaklings í veikindum. Það er
mikilvægt að tryggja einstaklingi viðeigandi
þjónustu í starfsendurhæfingu áður en of
langur tími líður í fjarveru frá vinnumarkaði
vegna heilsubrests. Hér þarf að skýra
betur hlutverk og ábyrgð mismunandi
aðila velferðarkerfisins hér á landi.
Upplifun einstaklinga af áhrifum þjón-
ustunnar á möguleika þeirra og lífsgæði
skiptir miklu máli. Þetta er metið með
þjónustukönnun sem lögð er fyrir alla
einstaklinga sem ljúka þjónustu hjá
VIRK sem um helmingur svarar. Myndir
15 og 16 sýna hluta af niðurstöðum
könnunarinnar. Um 83% einstaklinga
telja að ráðgjafi VIRK hafi aðstoðað þá við
að setja sér raunhæf markmið um að fara
aftur til vinnu, samkvæmt niðurstöðum
á mynd 15. Af mynd 16 má sjá að
einstaklingar telja að þjónusta VIRK hafi
haft mikil áhrif á stöðu þeirra hvað varðar
bæði bætta sjálfsmynd og aukna vinnu-
getu. Til viðbótar við þetta má nefna að
um 94% einstaklinga fannst ráðgjafi VIRK
koma fram við sig af virðingu og alúð og um
80% töldu að hvatning ráðgjafa VIRK hefði
styrkt fyrirætlun þeirra um aukna þátttöku
á vinnumarkaði. 94% þeirra sem svöruðu
þjónustukönnuninni segjast myndu ráð-
leggja öðrum í svipuðum sporum að leita
Tafla 2
Laun í veikindum 71% 7% 2% 80%
Atvinnuleysisbætur 45% 29% 4% 78%
Sjúkrasjóður stéttarfélaga 44% 18% 3% 65%
Engar tekjur 43% 16% 4% 63%
Endurhæfingarlífeyrir 30% 11% 3% 44%
Fjárhagsaðstoð 17% 12% 0% 29%
Örorkulífeyrir 24% 1% 1% 26%
Framfærslustaða við
komu til ráðgjafa
Að lágm. 50% framfærslunnar
kemur frá neðangreindum
þáttum í upphafi þjónustu
Hlutfall stöðugilda við lok ráðgjafar
Í launaðri
vinnu
Í
atvinnuleit
Á
námslánum
Samt. með
vinnugetu
La
un
á
vin
nu
ma
rka
ði
Atv
inn
ule
ysi
sb
æt
ur
Ná
ms
lán
En
ga
r te
kju
r
En
du
rhæ
fin
ga
rlíf
eyr
ir
Öro
rku
lífe
yrir
An
na
ð
Mynd 14
Tímalengd óvinnufærni og framfærslustaða við útskrift
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
60%
2%
13%
7%
39%
5%
27%
Framfærslustaða
þeirra sem höfðu verið
óvinnufærir í minna en
6 mánuði áður en þeir
leituðu til VIRK
Framfærslustaða
þeirra sem höfðu verið
óvinnufærir í meira en
6 mánuði áður en þeir
leituðu til VIRK
Fjöldi
13% 13%
3%4% 3%4%
8%