Ársrit um starfsendurhæfingu - 2014, Blaðsíða 47

47www.virk.is
PALLBORÐSUMRÆÐUR
stað um fyrirtæki sem taka þátt í svona, þá
vilja allir vera með.
Júlíus: Ég held að einnig þurfi fjárhags-
legan hvata fyrir fyrirtæki til að taka þátt
í þessu. Eitt sem ég vildi koma á framfæri
er að mér finnst VIRK mega kynna sig
betur út á við. Ég rekst á fullt af fólki sem
hefur aldrei heyrt talað um VIRK. Það
mætti vera eins konar jákvæður áróður í
gangi, þar sem kynnt væri starfsemi og
markmið VIRK og upplýsingar veittar um
þá þekkingu sem sjóðurinn býr yfir. Eins
og er, vantar upp á að almenningur þekki
VIRK nógu vel.
Geirlaug: Það þarf hvata og umbun til
fyrirtækja til að vinna þessa vinnu. Ég
var deildarstjóri yfir málefnum fatlaðra
á Húsavík í þrjú ár og þar komum við
nánast öllum þeim fötluðu einstaklingum
sem vildu vinna, í vinnu. Leiðin sem við
fórum var sú að veita þeim fyrirtækjum
viðurkenningu sem höfðu tekið fatlaðan
einstakling í vinnu. Þetta olli blaðaumfjöllun
um viðkomandi fyrirtæki og varð til þess
að oftar en ekki komu atvinnurekendur
til okkar eftir fundinn og sögðu, „Ég
ætla að vera með næst,“„Ég ætla að fá
viðurkenningu næst,“ „Hvern get ég tekið
í vinnu?“ Þannig að ég held að við þurfum
að skapa umræður.
Magnús: Ég er líka sammála því að meiri
hvatningu þarf til fyrirtækja. Mig langar að
leggja aftur áherslu á það sem ég sagði
í upphafi, að hvað samfélagið varðar er
það skólakerfið sem við þurfum að bæta
hér á Íslandi. Það hefur veruleg áhrif
á menntunarstöðu þjóðarinnar og um
leið á færni fólks og getu til að starfa á
vinnumarkaðnum.
Texti: Arndís Þorgeirsdóttir
„Svo fer maður að skoða
fjölskyldusöguna og þá
kemur í ljós brotið bakland;
foreldrarnir í sömu stöðu
og kannski amma og afi
líka. Þetta er kynslóða-
arfurinn.“
lega í flestum tilfellum um heilbrigðisvanda
að ræða, við getum ekki horft fram hjá
því. Heilbrigðiskerfið er mjög illa statt eftir
niðurskurð undanfarinna ára. Níutíu og
níu prósent þeirra sem sækja um örorku til
Tryggingastofnunar og lífeyrissjóðanna eru
veikir eða slasaðir og þurfa á slíku úrræði
að halda. Við höfum skjólstæðinga með
heilbrigðisvandamál og þurfum lækna til
að greina vanda þeirra, fylgja fólki eftir og
veita því stuðning. Það þarf að endurreisa
heilbrigðiskerfið, sem er í molum og ekki í
stakk búið til að taka við þessu fólki. Ástand
heilbrigðiskerfisins er mesta vandamál sem
íslenskt þjóðfélag glímir við í dag.
Rétt inngrip á réttum tíma
Samkvæmt niðurstöðum rannsókna er
snemmbær íhlutun lang árangursríkust.
Gott samstarf við heilsugæsluna og vinnu-
markaðinn er mikilvægt fyrir árangursríka
starfsendurhæfingu. Grípa þarf fólk
snemma í ferlinu. VIRK miðar við að fólk
hefji starfsendurhæfingu fjórum til sex
vikum eftir að það fer af vinnumarkaði
vegna veikinda ef það hefur þörf fyrir
stuðning til að komast aftur í vinnu. Þessi
aðferð hefur verið talin líkleg til árangurs.
Hins vegar getur of mikið inngrip of
snemma haft neikvæð áhrif.
Magnús: Áhrif hrunsins eru fyrst nú
að koma fram hvað varðar fjöldatölur í
örorku, það er alveg klárt mál. Hvað varðar
snemmbær inngrip og það hvenær VIRK
kemur inn í ferlið, þá eru ráðgjafarnir að
mínu viti algjörir lykilstarfsmenn hérna hjá
VIRK. Þeir þurfa að vera vel menntaðir og
vel inni í endurhæfingarúrræðum og líka
að þekkja vel til vinnumarkaðarins. Ef
þetta á að virka í báðar áttir, eins og ég tel
að það eigi að gera, þá eru þetta algjörar
lykilpersónur.
Elín Ebba: Endurhæfingarstarfsfólk og
heilbrigðisstarfsfólk þarf að vinna betur
saman. Stöðugt samtal þarf að vera á milli
fagaðila.
Magnús: Við höfum komið upp sam-
ræðufundum á Reykjalundi og hittum
fulltrúa VIRK einu sinni í mánuði.
Hlutirnir vinnast ekki vel nema með góðri
samvinnu.
Salóme: Ég er sammála því að ráðgjafar
VIRK eru lykilaðilar og hef reynslu af
árangursríku og markvissu samstarfi við
þá. Við á heilsugæslustöðinni í Lágmúla
hittum fulltrúa VIRK einnig einu sinni í
mánuði. Ég veit að ráðgjafarnir fara eftir
endurhæfingaráætluninni sem ég sendi
með endurhæfingarbeiðnum til VIRK og
er hún yfirleitt hafin þegar ég sendi fólk
þangað. Ég veit því hvað fólk er að gera.
Elín Ebba: Heilsugæslan þarf líka að vera
þverfagleg.
Fyrirtæki þurfa aukna
hvatningu og umræðu til
að breyta viðhorfum
Salóme: Á Íslandi gerist fátt með stjórn-
unarlegum ákvörðunum. Ef við ætlum
að breyta einhverju verðum við að koma
með hugmyndir og stuðla að breyttum
hugsunarhætti og viðhorfum, t.d. með
blaðaskrifum um umburðarlyndi, um að
ekki hafi allir sömu starfsgetu, að þörf sé á
störfum fyrir fólk með skerta starfsgetu og
svo framvegis.
Elín Ebba: Það helst oft í hendur
að þau fyrirtæki sem eru með góða
starfsmannastefnu og halda vel utan um
sitt starfsfólk eru einnig tilbúin í svona
samstarf. Það hefur sýnt sig að á þeim
vinnustöðum þar sem starfsmönnum hafði
gefist tækifæri til að koma til vinnu þrátt fyrir
skerta starfsgetu, þá hafði það jákvæð áhrif
á umræðuna á vinnustaðnum. Þessum
fyrirtækjum fannst þau græða á þátttöku í
slíku. Þegar jákvæð fjölmiðlaumræða á sér