Ársrit um starfsendurhæfingu - 2014, Page 39

39www.virk.is
PALLBORÐSUMRÆÐUR
að hafa hlutverk og hreyfa sig oft bestu
leiðirnar til bata.
Rúnar: Sjálfsmynd okkar kristallast svo
mjög í því sem við gerum. Það er eitt af því
fyrsta sem maður spyr um þegar maður
hittir einhvern: Hvað gerir þú? Þetta er
svo algeng spurning vegna þess að við
skilgreinum hvert annað út frá atvinnu.
Gunnar: Áhugaleysi á að fara aftur til vinnu
getur stafað af því að fólki finnist það
hvorki hafa fjárhagslegan né félagslegan
ávinning af henni. Í slíkum tilvikum getur
starfsendurhæfing verið erfið en samt þarf
að greina hvernig heilsubresturinn hefur
áhrif á andlega eða líkamlega færni.
Þórunn: Þarna kemur þverfaglega nálgunin
sterk inn. Hvernig vill einstaklingurinn
virkja orku sína? Við þurfum að greina
hvernig fólk nýtir daginn og kortleggja í
hvað orkan fer. Stundum komumst við að
því að viðkomandi er að sinna verkefnum
sem jafngilda 60 til 70 prósent vinnu, án
þess að vera í launaðri vinnu.
Gunnar: Ég spyr einstaklinginn hvernig
dæmigerður dagur sé hjá honum og hvað
hann sé að gera. Svarið við því gefur oft
meiri upplýsingar en sjálf sjúkrasagan.
Þetta tvennt vinnur vel saman. Fólk
kvartar oft undan því að líkaminn dugi ekki
til neins, en svo kemur í ljós að það gerir
alls konar hluti yfir daginn.
Félagslegir þættir hafa verið nefndir hér
sem mikilvægur þáttur í starfsendur-
hæfingunni.
Gunnar: Félagsráðgjafar kortleggja félags-
legar aðstæður mjög vel. Þeir meta fjár-
hagslegan ávinning, réttindi, hvernig
umhverfið getur verið hindrun og þeir
hvetja einstaklinginn til dáða. Í sjálfu sér
breytir engu hver sjúkdómurinn er, heldur
spyr maður sig hvort aðstæðurnar séu
hindrun eða stuðningur við viðkomandi
einstakling. Stuðningur vegna skuldamála
er mikilvægur. Þetta geta verið flókin mál.
Oft íþyngja þau fólki afar mikið því hafi
einstaklingurinn ekki vinnu eykst byrðin
smám saman.
Rúnar: Þetta getur hindrað atvinnuþátt-
töku, út af streituþættinum.
Ragnhildur: Aðrir hópar fólks þurfa líka
stuðning, til dæmis foreldrar barna með
sérþarfir. Við fáum mikið af þessu fólki
inn á endurhæfingarstöðvar, það er oft
útbrunnið því ástandið heima fyrir veldur
því mikilli streitu. Þetta er heilsuþáttur sem
ég tel að sé vanmetinn.
Rúnar: Ég er sammála þessu. Samfélags-
leg úrræði í þessum efnum eru afskaplega
rýr. Það getur verið óraunhæft fyrir fólk
að fara í vinnu þegar það þarf að sinna
börnum með miklar sérþarfir. Þá kemur
„Í rauninni skipta áhugi
og ábyrgð á eigin heilsu
mestu máli.“
Þverfaglegt teymi hjá VIRK: Gunnar, Rúnar, Ragnhidlur og Þórunn.