Fréttablaðið - 23.01.2020, Blaðsíða 8

„Heilt yfir var vöxturinn fínn hjá
okkur í fyrra og við sjáum einnig
fram á vöxt í ár. Við höfum horft til
þess að hafa vöxtinn í ágætu sam-
ræmi við hagvöxt,“ nefnir hann.
Vöxtur snúist í samdrátt
Ingólfur segir að hjá félagsmönnum
Samtaka iðnaðarins birtist umrædd
þróun með tvennum hætti. „Ann-
ars vegar verða fjárfestingar í fram-
leiðslugetu, til að mynda í fram-
leiðsluiðnaði eða hugverkaiðnaði,
minni sem kemur niður á verð-
mætasköpun þessara fyrirtækja.
Hins vegar sjáum við þetta líka
í umsvifum þeirra fyrirtækja
sem starfa á sviði fjárfestingar,
svo sem í byggingageiranum, þar
sem samdráttar gætir nú. Vöxtur
Uppgreiðslur á lánum viðskipta-
bankanna til fyrirtækja reyndust
hærri en nýjar lántökur í síðasta
mánuði í fyrsta sinn frá því í mars
árið 2014, samkvæmt nýjum tölum
úr bókum bankanna sem Seðla-
banki Íslands hefur birt. Ný útlán
bankakerfisins til fyrirtækja, að
frádregnum upp- og umfram-
greiðslum, drógust saman um alls
56 prósent á síðasta ári.
Ingólfur Bender, aðalhagfræð-
ingur Samtaka iðnaðarins, segir að
samdráttur í útlánum bankanna
birtist í minni fjárfestingu og fækk-
un starfa. Vöxtur í atvinnuvegafjár-
festingu hafi snúist í samdrátt.
Aðspurður um mögulegar skýr-
ingar á samdrætti í nýjum útlánum
bankanna nefnir Jón Guðni Ómars-
son, framkvæmdastjóri fjármála-
sviðs Íslandsbanka, meðal annars
minni eftirspurn, sem megi rekja
til minni umsvifa í hagkerfinu, og
varkárni bankanna í lánveitingum.
Bankarnir velji verkefni sín vel.
Samkvæmt tölum Seðlabankans
voru uppgreiðslur á fyrirtækja-
lánum bankanna um 11,8 milljarðar
króna umfram ný útlán í desember
í fyrra. Til samanburðar námu
ný útlán bankanna til fyrirtækja
11,1 milljarði króna, umfram upp-
greiðslur, í nóvembermánuði. Sé
litið til ársins í heild voru hrein ný
fyrirtækjalán úr bankakerfinu sam-
anlagt um 92 milljarðar króna borið
saman við 209 milljarða króna árið
2018.
Athygli vekur að ný fyrirtækjalán
bankanna í erlendum gjaldmiðlum
nær tvöfölduðust í síðasta mánuði
en þau námu þá, að frádregnum
upp- og umframgreiðslum, alls 8,5
milljörðum króna. Að sögn við-
mælenda Fréttablaðsins á fjármála-
markaði hafa bankarnir ýtt slíkum
lánum í meiri mæli að fyrirtækjum
að undanförnu og er ástæðan fyrir
því einkum þrengri lausafjárstaða
þeirra í krónum.
Eins og kunnugt er stefnir Arion
banki að því að minnka lánasafn
sitt til fyrirtækja um tuttugu pró-
sent fyrir lok þessa árs en safnið
dróst saman um tæplega sjö pró-
sent á fyrstu þremur fjórðungum
síðasta árs. Á sama tíma var vöxtur
í fyrirtækjalánum Íslandsbanka og
Landsbankans.
Jón Guðni segir útlánavöxt
Íslandsbanka hafa verið nokkuð
góðan á liðnu ári. Bankinn hafi til
að mynda verið með mesta útlána-
vöxtinn af bönkunum á þriðja árs-
fjórðungi.
Seðlabankinn þarf
að tryggja að
framboð fjármagns til
fjárfestinga sé nægt.
Ingólfur Bender,
aðalhagfræð-
ingur Samtaka
iðnaðarins
Við höfum horft til
þess að hafa vöxt-
inn í ágætu samræmi við
hagvöxt.
Jón Guðni
Ómarsson,
framkvæmda-
stjóri fjármála-
sviðs Íslands-
banka
56%
var samdráttur í hreinum
nýjum útlánum viðskipta-
bankanna til fyrirtækja á
síðasta ári.
Café
AUSTURSTRÆTI
SKÓLAVÖRÐUSTÍG
LAUGAVEGI
AKUREYRI
VESTMANNAEYJUM Komdu í kaff i
Uppgreiðslur hærri en nýjar lántökur
Í fyrsta sinn frá árinu 2014 reynast uppgreiðslur fyrirtækjalána bankanna hærri en ný útlán. Hagfræðingur Samtaka iðnaðarins
segir samdrátt í útlánum til fyrirtækja birtast í minni fjárfestingu og fækkun starfa. Gjaldeyrislán til fyrirtækja jukust í desember.
Ný útlán viðskiptabankanna til fyrirtækja, að frádregnum uppgreiðslum, drógust saman um hátt í sextíu prósent á
síðasta ári. Reyndust uppgreiðslur fyrirtækjalána hærri en ný útlán í desembermánuði. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
í atvinnuvegafjárfestingum hefur
snúist í umtalsverðan samdrátt en
íbúðafjárfestingin hefur hins vegar
haldist á f loti, enn sem komið er, en
merki eru þar um samdrátt á fyrstu
byggingarstigum,“ nefnir Ingólfur.
Hann segir að bankarnir séu
að einhverju leyti að bregðast við
breyttu efnahagsumhverfi. Banka-
skattur, hertar eiginfjárkröfur og
fyrirhuguð hækkun á sérstökum
sveif lujöfnunarauka nú í febrúar
bæti ekki úr skák. Verkefni hag-
stjórnarinnar hafi á rétt um ári
snúist úr því að draga úr þenslu yfir
í að milda efnahagssamdráttinn
og byggja undir fjölgun starfa og
aukna verðmætasköpun.
„Ef litið er til þáttar ríkisins í
hagstjórninni,“ útskýrir Ingólfur,
„má segja að viðbrögð þess ættu
að vera að auka eftirspurn í hag-
kerfinu. Nú er tækifæri fyrir ríkið
til þess að lyfta fjárfestingar- og
eftirspurnarstigi í hagkerfinu með
auknum útgjöldum til innviðaupp-
byggingar og létta álögum af fyrir-
tækjum. Skuldastaða ríkisins er góð
og býður upp á að þessu tæki hag-
stjórnarinnar verði beitt með virk-
um hætti til þess að vinna á móti
niðursveif lunni og undirbyggja í
leiðinni hagvöxt litið til lengri tíma.
Að okkar mati hefur ekki verið nóg
gert í þeim efnum,“ segir hann.
Bætir Ingólfur því við að þáttur
Seðlabankans hafi falist í því að
lækka stýrivexti og beita sér fyrir
því að þau lán sem séu í boði séu á
betri kjörum til þess að örva fjár-
festingu og eftirspurn.
„Frekari lækkun stýrivaxta er
þörf að okkar mati. Einnig þarf
bankinn að tryggja að framboð
fjármagns til fjárfestinga sé nægt en
stjórntæki bankans á borð við sér-
stakan sveif lujafnaðarauka hefur
áhrif á útlánagetu bankanna,“ segir
Ingólfur. kristinningi@frettabladid.is
40 milljarðar
30
20
10
0
-10
✿ Ný útlán að frádregnum upp- og umframgreiðslum
jan. ‘15 des. ‘19
Sigurður Bollason, fjárfestir og einn
af stærstu hluthöfum Skeljungs og
Kaldalóns, hefur bæst í hóp stærri
hluthafa VÍS eftir að hafa keypt um
1,3 prósenta hlut í tryggingafélag-
inu á föstudaginn í síðustu viku.
Samkvæmt lista yfir alla hluthafa
VÍS í gær, sem Markaðurinn hefur
séð, er félagið RES II, sem er í eigu
Sigurðar, skráð fyrir 25 milljónum
hluta að nafnvirði í fyrirtækinu.
Miðað við gengi bréfa í VÍS þann
dag sem kaupin fóru fram – um 11,5
– má áætla að RES II hafi greitt nærri
290 milljónir króna fyrir hlutinn.
Sigurður var fyrir fáeinum árum
einn stærsti hluthafi VÍS en um mitt
árið 2017 seldi félagið Grandier, sem
var í eigu hans og Don McCarthy,
allan átta prósenta hlut sinn.
Á meðal annarra nýrra stórra
hluthafa á hluthafalista VÍS er
Kvika en bankinn á nú 3,77 pró-
senta eignarhlut. Ekki liggur fyrir
hvaða fjárfestar standa raunveru-
lega að baki þeim hlut í gegnum
framvirka samninga hjá bankanum.
Talsverð velta var með bréf VÍS
í síðustu viku, einkum á föstudag
þegar hún nam um 1.800 milljón-
um, en Lansdowne og sjóðir í stýr-
ingu Stefnis seldu megnið af bréfum
sínum í VÍS. Þá minnkaði LSR hlut
sinn þegar hann seldi á föstudag um
1,8 prósenta hlut og fer sjóðurinn í
dag með 7,8 prósenta eignarhlut.
Greint var frá því í Markaðnum
í gær að félagið Sjávarsýn, sem er
í eigu Bjarna Ármannssonar for-
stjóra Iceland Seafood, hefði keypt
2,56 prósenta hlut í VÍS um miðja
síðustu viku. Miðað við núverandi
hlutabréfaverð er hlutur Bjarna
metinn á um 600 milljónir. – hae
Sigurður
Bollason,
fjárfestir.
MARKAÐURINN
2 3 . J A N Ú A R 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð