Fréttablaðið - 23.01.2020, Blaðsíða 24

Útgefandi: Torg ehf Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Jóhanna Helga Viðarsdóttir Sölumaður auglýsinga: Jóhann Waage, johannwaage@frettabladid.is, s. 550 5656,
Konur 18% umsækjenda
um æðstu stöður
„Samkvæmt jafnvægisvog Félags
kvenna í atvinnulífinu, FKA, er
hlutfall kvenkyns framkvæmda­
stjóra á almennum vinnumarkaði
23 prósent. Þá fá konur að meðal­
tali lægri laun en karlkyns kollegar
þeirra. Þetta er ekki síst athyglis­
vert í því ljósi að mun fleiri konur
útskrifast úr háskólum en karlar.
Mikil umræða hefur verið síðustu
ár um hlutfall kvenna í æðstu
stjórnunarstöðum á Íslandi og
hefur FKA verið leiðandi í þeirri
umræðu,“ skýrir Thelma frá.
„Ég hef lengi velt fyrir mér af
hverju þetta ójafnvægi stafar og
hvað sé hægt að gera til þess að
jafna þetta hlutfall. Ég hef um
nokkurt skeið starfað hjá Intell­
ecta og fengist við ráðningar í
stjórnunarstöður og því miður er
hlutfall kvenkyns umsækjenda
um stöður framkvæmdastjóra og
forstjóra hjá einkareknum fyrir­
tækjum einungis um 18 prósent
að meðaltali (tölur frá Intellecta).
Af þessu má draga þá einföldu
ályktun að áhugi kvenna á þessum
störfum sé minni en hjá körlum.“
Hvers vegna sækja konur
ekki um þessi störf í eins
miklum mæli og karlar?
Thelma nefnir nokkur atriði sem
talin eru varpa ljósi á minni ásókn
kvenna í stjórnunarstörf. „Algeng­
ar eru þær skýringar að konur sæki
ekki um nema að þær „tikki í öll
boxin“ í atvinnuauglýsingunni
og jafnvel nokkur ímynduð box
til viðbótar. Einnig að konur sæki
síður í starfsframa eða að þær
vilji síður taka á sig ábyrgð æðsta
stjórnanda með þeim fórnum sem
því getur fylgt, til dæmis töpuðum
tíma með börnum og maka. Þá má
einnig vera að konur hafi einfald­
lega ekki áhuga á þessum tilteknu
störfum en það sama er að sjálf­
sögðu hægt að segja um karla líka
– það vilja ekki allir sinna svona
ábyrgðarstörfum.“
Mikilvægt sé að konur treysti
eigin hæfni. „Í raun tel ég vera
sannleikskorn í öllum þessum
skýringum, en sú fyrsta tel ég að sé
algengust, það er, að konur skorti
sjálfstraustið, telji sig ekki hafa
eins mikið fram að færa og keppi­
nauturinn og telji sig ekki uppfylla
allar hæfniskröfurnar. Ég hef kom­
ist í samband við mikið af fram­
bærilegum konum á framabraut í
gegnum starf mitt hjá Intellecta og
hef hvatt margar þeirra til þess að
sækja um þau stjórnunarstörf sem
losna. Almennt finnst mér konur
vera duglegar við að hvetja hverjar
aðrar. Þrátt fyrir það breytist hlut­
fall kvenna í umsækjendahópnum
um stjórnunarstörf lítið.“
Hvað er til ráða, hvernig
breytum við þessu?
Þá telur Thelma að forskot karla
undanfarna áratugi hafi einn­
ig áhrif. „Hluti vandans kann
að liggja í nálægri fortíð. Fleiri
karlmenn hafa fengið tækifæri
til þess að sitja í framkvæmda­
stjóra­ og forstjórastólum og hafa
því lengri reynslu sem oftast er
sóst eftir í stjórnunarstöðum.“
Nú séu þó blikur á lofti og er hún
bjartsýn á að fjölgun kvenna í
stjórnunarstöðum muni verða til
þess að aðrar konur taki af skarið.
„En tímarnir eru breyttir, eða svo
er sagt, og hafa konur leitað eftir
því að fá aukið pláss við borðið
þar sem ákvarðanir eru teknar.
Konur hafa í síauknum mæli sóst
eftir starfsframa og sjáum við í
dag töluverða aukningu í efstu
störfunum. Látum þær vera öðrum
konum hvatning! Einhvers staðar
byrjuðu þær og náðu upp í efstu
stjórnunarstöður og starfa sumar
í dag í forsvari fyrir fyrirtæki sem
njóta mikillar velgengni. Þessar
konur þorðu að stíga fram og taka
pláss. Ég vil sjá f leiri konur gera
slíkt hið sama.“
Konur þurfa einnig að
móta framtíð okkar í
fjórðu iðnbyltingunni
Steinunn segir að vegna tækninýj­
unga muni margt breytast á næstu
árum. „Fjórða iðnbyltingin mun
gjörbreyta lífi okkar með miklum
hraða og mörg störf munu breytast
og ný verða til. Það má alveg áætla
að hæfniskröfur sérfræði­ og
stjórnunarstarfa muni einn­
ig breytast heilmikið í gegnum
þessar breytingar. Í dag eru allt of
fáar konur í til dæmis tæknigeiran­
um sem mun að miklu leyti móta
framtíð okkar. Samkvæmt World
Economic Forum eru einungis
22 prósent sérfræðinga konur á
heimsvísu í gervigreind. Gervi­
greindin endurspeglar heiminn að
miklu leyti eins og hann er hverju
sinni og byggir ákvarðanir sínar á
þeim upplýsingum sem hún hefur
aðgang að.“
Tæknin virðist nú þegar, nánast
ósjálfrátt, vera farin að halla á
konur. „Gervigreindin er nú þegar
að taka „karllægar“ ákvarðanir
sem halla á konur og sumir telja að
hún gæti endurspeglað núverandi
stöðu kvenna með enn verri hætti
en staðan er í dag. Því þarf að tak­
marka hlutdrægni hennar út frá
bjögun á þeim upplýsingum sem
hún byggir ákvarðanir sínar á. Þeir
sem þróa gervigreindina þurfa
einnig að móta hvaða gildi og sið­
ferði hún eigi að fylgja,“ útskýrir
Steinunn.
„Gott dæmi er nýlegt Apple
kreditkort sem notaðist við gervi­
greind við útlánaheimild. Gervi­
greindin gaf konum lægri heimild
en körlum þrátt fyrir svipaða
stöðu þeirra. Mismununin er ekki
talin vera viljaverk, heldur virðast
upplýsingarnar sem hún studdist
við endurspegla kynjamisrétti sem
verið er að reyna að lagfæra. Það
þarf að fínstilla gervigreindina
til að geta tekið betri ákvarðanir.
Gervigreindin gæti jafnvel þróað
með sér fordóma gagnvart konum
sem og öðrum og unnið gegn
réttindum kvenna sem búið er
að berjast fyrir. Þess vegna er svo
mikilvægt að konur taki þátt í að
móta gervigreindina og séu með
í þeirri tækniþróun sem mótar
framtíð okkar. “
Stafræn fræðsla nýtist
vel fyrir starfsþróun
Steinunn segir tækniframfarir
opna nýja möguleika. „Við höfum
öll einstakt tækifæri til að færa
okkur um starfsvettvang og sækja
okkur nýja þekkingu og færni
til að auka möguleika okkar í
sérfræði­ og stjórnunarstörfum
og vinna að réttlátara samfélagi.
Konur geta nýtt sér þessa þróun
til að jafna möguleika kvenna
í gegnum þessar breytingar.
Aðgengi að þekkingu er miklu
meira en var fyrir nokkrum árum
síðan og það mun klárlega aukast,
meðal annars með vaxandi staf­
rænni fræðslu sem við hjá Intell­
ecta höfum sérhæft okkur í.“
Réttum upp hönd!
Það skipti máli að konur trúi á
sjálfar sig og séu óhræddar við
að taka bæði skrefið og slaginn.
„Ég hef veitt fjölda fólks ráðgjöf
í tengslum við starfsframa og
mér hefur þótt gaman að sjá það
eflast og komast í eftirsóknarverð
störf. Að mínu mati þurfa fleiri
konur að þora að taka meira pláss,
halda áfram af fullu sjálfstrausti,
gera nýja hluti, vera hver annarri
hvatning og þora að gera mistök.
Það birtist enginn upp úr þurru og
býður okkur forstjórastólinn. Við
þurfum að vinna að því, sækjast
eftir starfsframa, fá meiri ábyrgð
og svo sækja um störfin – rétta upp
hönd!“
Þurfum að tala
meira um árangur
Steinunn telur brýnt að fagna
árangri síðustu ára og horfa fram
á við. „Ég er mjög bjartsýn á að
okkur takist að auka hlutfall
kvenna í stjórnunarstörfum í
gegnum þessa iðnbyltingu. Fyrir
land sem hefur í mörg ár verið
í fyrsta sæti varðandi jafnrétti
á heimsvísu þá er miklu meira
hvetjandi og einnig skýrara að tala
um árangur til að festa í sessi slíka
menningu sem eðlilegan hlut.“
Tengslanetið mikilvægt
Þá hvetur Thelma konur til þess
að efla tengslin sín á milli og
veita hver annarri innblástur og
stuðning. „Tengslanetið skiptir
sífellt meira máli í þessum hröðu
breytingum og er mikilvægt þegar
kemur að starfsþróun okkar. Við
þurfum að læra að nýta það og
aðstoða og hvetja hver aðra. Það
er afar jákvætt að sjá hversu mikil
aukning hefur orðið í tengsla­
myndun kvenna á Íslandi. Að því
hefur FKA unnið ötullega og það
mun skila sér inn í samfélagið. Að
lokum vil ég segja við allar konur:
Sækist eftir starfsframa og eftir­
sóknarverðum störfum – þið eruð
hæfari en þið haldið!“
Steinunn og Thelma Kristín hjá Intellecta eru bjartsýnar á að hlutfall kvenna í stjórnunarstöðum muni aukast á komandi árum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Framhald af forsíðu ➛
Konur hafa í
síauknum mæli
sóst eftir starfsframa og
sjáum við í dag töluverða
aukningu í efstu störf-
unum. Látum þær vera
öðrum konum hvatning!
Mikilvægt að
konur taki þátt í að
móta gervigreindina og
séu með í þeirri tækni-
þróun sem mótar fram-
tíð okkar.
2 KYNNINGARBLAÐ 2 3 . JA N ÚA R 2 0 2 0 F I M MT U DAG U RKONUR Í ATVINNULÍFNU