Fréttablaðið - 23.01.2020, Blaðsíða 49

Sameign, séreign,
tilgreind séreign
og samspil þessara
réttinda við almanna-
tryggingar gera almenn-
ingi erfitt að átta sig á
réttindum sínum. Vinna
ætti markvisst að því að
einfalda kerfið.
Harpa er doktor í verkfræði og tók fyrst kvenna við stöðu framkvæmdastjóra LSR. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Harpa hefur starfað á fjár-málamarkaði í ellefu ár; í viðskiptabönkum, Seðla-
bankanum og nú sem fram-
kvæmdastjóri LSR.
„Ég hef verið á einhvers konar
ferðalagi, úr viðskiptabanka á
fallandi fæti fór ég í Seðlabankann,
hringamiðju fjármálamarkaðsins,
og starfaði við áhugaverð við-
fangsefni eins og uppbyggingu
fjármálakerfisins eftir hrun og
ýmsar greiningar í tengslum við
afnám fjármagnshafta, en þegar
starf framkvæmdastjóra LSR var
auglýst síðastliðið vor fannst mér
kjörið að bjóða fram þekkingu
mína og reynslu á öðrum vett-
vangi og læra eitthvað nýtt því
samhliða,“ segir Harpa.
Konur í forystu hjá mörgum
íslenskum lífeyrissjóðum
Mikil breyting hefur orðið á kynja-
hlutfalli stjórnenda lífeyrissjóða á
Íslandi á stuttum tíma en síðustu
áratugi hefur lífeyrissjóðunum að
mestu verið stýrt af karlmönnum.
Harpa tók fyrst kvenna við stöðu
framkvæmdastjóra LSR í lok
síðasta sumars og á þeim tíma
var Unnur Pétursdóttir formaður
stjórnar.
„Það er auðvitað skrýtið að
hugsa til þess að það skuli ekki
vera fyrr en á hundraðasta
starfsári LSR sem kona verður
framkvæmdastjóri sjóðsins í
fyrsta sinn. Þetta er jákvætt og það
hefur verið mjög ánægjulegt að sjá
þróun síðustu ára þar sem konum
í æðstu stöðum hjá lífeyrissjóðum
hefur fjölgað hratt. Íslenskir
lífeyrissjóðir eru umfangsmiklir
fjárfestar og því mikið hreyfiafl í
samfélaginu og mér finnst skipta
miklu máli að stefnt sé að því að
jafna kynjahlutföll í æðstu stöðum
þeirra,“ segir Harpa.
Ábyrgar fjárfestingar
LSR hefur sett sér stefnu um
ábyrgar fjárfestingar.
„Með ábyrgum fjárfestingum
er átt við að litið sé til umhverfis-
mála, samfélagslegra þátta og
stjórnarhátta við mat, ákvörðun
og eftirfylgni fjárfestinga LSR.
Umhverfismál lúta meðal ann-
ars að loftslagsbreytingum og
mengun. Samfélagslegir þættir,
eins og vinnuaðstæður, mann-
réttindi og jafnrétti skipta máli og
að lokum er litið til stjórnarhátta
en þar undir falla þættir eins og
hagsmunaárekstrar, samsetning
stjórna og annað. Með ábyrgri
fjárfestingastefnu getur sjóðurinn
haft jákvæð áhrif á samfélagið í
heild sinni,“ upplýsir Harpa.
Hún segir eðli starfsemi lífeyris-
sjóða að hugsa til framtíðar.
„Lífeyrissjóðir taka við fé sjóð-
félaga í dag og greiða út áratugum
síðar. Það er því rökrétt að huga
að öllum þáttum í því samhengi,
og líta til þess hvernig umhverfið
og samfélagið verður á þeim tíma
þegar lífeyrir er greiddur út, því
þessir þættir geta haft veruleg
áhrif á lífsgæði. Þetta hangir því
allt saman,“ segir Harpa.
„Við sjáum samhljóm í framan-
greindu hjá þeirri kynslóð sem
er að koma á vinnumarkaðinn á
næstu árum. Sú kynslóð leggur
mikla áherslu á að vinnustaðurinn
sé samfélagslega ábyrgur.“
Margar áskoranir í
fjárfestingarumhverfinu
Starfsemi lífeyrissjóða felst
einkum í þremur þáttum: Að taka
á móti iðgjöldum, ávaxta fé sjóð-
félaga og greiða lífeyri.
„Með lækkandi vöxtum og
hækkandi lífaldri standa lífeyris-
sjóðir frammi fyrir áskorunum
sem gæti þurft að bregðast við.
Flestir lífeyrissjóðir hafa náð góðri
ávöxtun undanfarið en með við-
varandi lágum vöxtum er hætt
við að ávöxtun lækki sem kann að
leiða til þess að endurskoða þurfi
lífeyrissjóðakerfið að einhverju
leyti. Þetta gæti falist í því að skoða
hvort hækka þurfi inngreiðslur,
lækka útgreiðslur, hækka líf-
Finnst skemmtilegt
að læra eitthvað nýtt
Harpa Jónsdóttir er fyrsta konan til að gegna stöðu fram-
kvæmdastjóra í 100 ára sögu LSR, Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins. Hún segir lífeyrissjóði geta haft jákvæð
áhrif á samfélagið með fjárfestingarstefnu sinni.
eyrisaldur eða fara blandaða leið,“
útskýrir Harpa.
„Við þess konar stefnumótun
er mikilvægt að vanda til verka
og stilla upp mismunandi sviðs-
myndum með það að markmiði
að taka vandaða og vel ígrundaða
ákvörðun. LSR vill gjarnan leggja
sitt af mörkum í slíkri vinnu.“
Margir kostir við full­
fjármagnað lífeyriskerfi
Ísland er eitt örfárra ríkja í heim-
inum með fullfjármagnað lífeyris-
kerfi og að mestu leyti samræmt
lífeyriskerfi fyrir alla landsmenn.
„Í því felst að hver kynslóð
safnar í sjóð fyrir sig í stað þess að
velta kostnaði við lífeyrisgreiðslur
yfir á komandi kynslóðir. Margar
þjóðir með gegnumstreymiskerfi
glíma við vanda vegna fólks-
fækkunar. Gegnumstreymiskerfi
virkar þannig að engin sjóðsöfnun
á sér stað heldur er lífeyrir fjár-
magnaður með skatttekjum. Það
er því fólk á vinnumarkaði sem
fjármagnar lífeyri þeirra sem eru á
eftirlaunum,“ útskýrir Harpa.
Þetta gangi ágætlega ef fólks-
fjöldi sé nokkuð stöðugur eða fari
vaxandi.
„Við aðstæður fólksfækkunar,
eins og við erum að horfa upp á
núna, er erfitt að halda slíku kerfi
gangandi þar sem lífeyrisþegum
fjölgar og fólki á vinnumarkaði
fækkar. Fullfjármagnað kerfi er
laust við þessa áhættu og að auki
óháð þeim pólitísku ákvörðunum
sem óhjákvæmilegar eru þegar
lífeyrir er fjármagnaður með skatt-
tekjum,“ segir Harpa.
Einföldun lífeyriskerfisins
Að sögn Hörpu er lífeyriskerfið
orðið óþarflega flókið.
„Sameign, séreign, tilgreind
séreign og samspil þessara rétt-
inda við almannatryggingar
gera almenningi erfitt að átta sig
á réttindum sínum. Vinna ætti
markvisst að því að einfalda kerfið
með það að markmiði að auðvelda
fólki heildaryfirsýn til þess að geta
tekið upplýstar ákvarðanir um
hvernig það vill haga sínum starfs-
lokum. Við slíka stefnumótandi
vinnu þurfa lífeyrissjóðirnir að
koma að borðinu því þeir þekkja
kerfið og sjóðfélaga sína,“ segir
Harpa.
Spennandi tímar fram undan
Harpa er í eðli sínu fróðleiksfús.
Hún á að baki langt nám með
doktorspróf í verkfræði sem krefst
mikils aga og vilja til að leita nýrra
lausna.
„Á tímum fjórðu iðnbyltingar-
innar, með tæknina í fyrirrúmi, er
slíkt gott veganesti. Fram undan
eru mörg spennandi tækifæri til að
nýta stafrænar lausnir í starfsemi
sjóðsins, sjóðfélögum til hagsbóta
með aukinni sjálfvirkni og einn-
ig til góðs fyrir umhverfið með
minni pappírsnotkun. Hið sama
má segja varðandi nýja hugsun
í fjárfestingum með samfélags-
lega ábyrgð að leiðarljósi en LSR
er stærsti lífeyrissjóður landsins
og sem slíkur getur sjóðurinn haft
áhrif,“ segir Harpa.
LSR, Lífeyrissjóður starfsmanna
ríkisins, er að Engjateigi 11. Sími
510 6100. Sjá nánar á lsr.is.
KYNNINGARBLAÐ 27 F I M MT U DAG U R 2 3 . JA N ÚA R 2 0 2 0 KONUR Í ATVINNULÍFINU