Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1995, Qupperneq 3

X .. /
Olafur H. Sigurjónsson stjórnarm.OBI.:
Menntun - atvinna
Atvinnuleysi er ekki aðeins alvar-
legt mál fyrir hvem þann sem
ekki fær notið starfskrafta sinna,
atvinnuleysi er sömuleiðis alvarlegt
mál fyrir það samfélag þar sem það
viðgengst. I ríkjum Evrópusam-
bandsins eru milljónir manna án
atvinnu og víða mælist atvinnuleysið
1 tveggja stafa prósentutölu. I aldurs-
hópnum 16-35 ára er allt að því fjórði
hver maður án atvinnu, þetta er sami
aldurshópurinn og skipaði her banda-
manna sem vann sigur á nasismanum
fyrir 50 árum og byggði upp Evrópu
í lok stríðsins.
Að atvinnuleysi skuli vera með
þessum hætti í Evrópu er því miður merki um víðtæka
félagslega vanþróun og Öryrkjabandalag Islands hafnar
þessari fyrirmynd. Atvinnuleysi hefur það eðli að
hlutfallslega mun fleiri fatlaðir verða fyrir því að fá ekki
atvinnu og þó atvinnuleysi sé alvarlegt fyrir alla er það
þó enn erfiðara fyrir fatlaðan einstakling.
ær raddir heyrast stundum að örorkumat og í
framhaldi af því örorkubætur merki, að ekki sé til
þess ætlast að fatlaður maður á örorkubótum stundi
atvinnu. Þetta er misskilningur sem vert er að uppræta.
A 50% öryrki þá einungis að stunda 50% vinnu og sá
sem er með 100% örorku ekkert að gera? Þessi skilningur
er hugsanlega til kominn vegna sögulegra atvika.
Auðvitað eru fatlaðir ekki einsleitur hópur frekar en þeir
sem við fulla getu búa. Við verðum ef til vill að breyta
hugtakinu. Við lítum svo á að þessar bætur séu til þess
að gera fötluðum kleift að taka þátt í starfí og leik. Fatlaðir
eiga að hafa sömu réttindi og aðrir til vinnu, sömu
atvinnuréttindi og fullan aðgang að réttindakerfi
verkalýðsfélaga. Öryrkjabandalagið mun vinna að skiln-
ingi verkalýðsfélaga á þessu.
Öryrkjabandalagið mun gera allt sem í þess valdi er
til að fá snúið þeirri þróun við, að atvinnuleysi er að
grafa um sig á íslandi. Þó tækni nútímans hafi það í för
með sér að sífellt færri þurfi til að sinna brýnni
vöruframleiðslu þá þarf samfélagið á framlagi allra að
halda til margvíslegra verka. Til þess að svo megi verða
þarf að sinna menntun fatlaðra mun betur en verið hefur.
s
Iyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar er ekki að finna atriði
sem tengjast menntunarmálum fatlaðra sérstaklega,
en þar kemur fram almenn áhersla á aukna menntun og
hljótum við að líta svo á að menntun fatlaðra sé ekki
undanskilin. Menntun og þjálfun er öllum mikilvæg og
eiga fatlaðir ekki síst mikið undir því að fá haldgóða og
trausta menntun og þjálfun hverskonar.
Menntun gefur aukna víðsýni og er þannig í sjálfu
sér þýðingarmikill hluti af reynslu sem fatlaðir eiga ekki
að fara á mis við . Menntun gefur lrka
aukna faglega hæfni og starfsgetu.
Menntun er aðferð til að hugsa, miklu
frekar en safn staðreynda. Kunnátta er
rannsóknir, leit og svörun spurninga,
lausn vanda og að skilja lögmál og
atburðarás ásamt því að átta sig á
ástæðu og afleiðingu.
Einhverju sinni sagði þekktur
kennslubókahöfundur í lífefnafræði að
utanbókarlærdómur væri ekki aðferð
til að tileinka sér viðfangsefnið, ekki
frekar en þegar verið er að læra að nota
landakort þá læra menn ekki kortið
utanað. Nóg er að kunna á tákn korts-
ins því þá er hægt að lesa hvaða kort
sem vera skal.
Stórir kennsluhópar eru vandamál í öllu skólakerfinu.
Þeir hvetja til einhæfrar kennslu- og prófaðferða sem
höfða til lægri vitsmunaþátta. Verkleg kennsla er skorin
niður þegar þrengt er að skólum, þetta á ekki bara við
um grunn- og framhaldsskóla heldur er um átakanleg
dæmi að ræða við Háskóla íslands þar sem verkleg
kennsla er felld niður.
Til að fatlaðir geti nýtt sér þjónustu skólakerfisins
þarf að uppfylla eftirfarandi skilyrði:
a) Blindir og sjónskertir fái aðgang að tækjum og þjón-
ustu sem þeir þurfa.
b) Heyrnarskertir fái þá táknmálstúkun sem þeir þurfa.
c) Tekið sé tillit til hreyfihömlunar í skipulagi bygginga
og annarri aðstöðu.
d) Andlega fatlaðir nemendur þurfa verulega meiri og
ítarlegri kennslu.
Kennsla fatlaðra barna og unglinga á að fara fram í
hinu almenna skólakerfi eins og kostur er og í samræmi
við það sem einstök samtök fatlaðra hafa farið fram á.
Ekki er ásættanlegt að fjölskyldur neyðist til að flytja
inn á höfuðborgarsvæðið til þess að kennsla fatlaðs
fjölskyldumeðlims geti farið fram.
Umfang Starfsþjálfunar fatlaðra og Tölvumiðstöðvar
fatlaðra sem vissulega hafa unnið stórmerkt brautryðj-
andastarf þarf að stórauka og koma upp þjónustu af
þessum toga víðar um landið, eðlilegur vettvangur þessa
eru fjölbrautaskólar sem nú sinna fullorðinsfræðslu í
auknum mæli. Að þessu verki þurfa að koma stjórnvöld,
samtök atvinnulífs og heildarsamtök fatlaðra.
s
Ilögum urn fatlaða I. kafli 2 gr. segir svo: „Við fram-
kvæmd á markmiðum laganna skal tryggja heildar-
samtökum fatlaðra og aðildarfélögum þeirra áhrif á
stefnumörkun og ákvarðanir er varða málefni fatlaðra”.
A þetta hefur nokkuð skort því þetta merkir einfaldlega
að aðildarfélög eiga að koma að málum strax í upphafi,
Sjá næstu síðu
Ólafur H. Sigurjónsson
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
3