Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1995, Qupperneq 47

Blessuð börnin og lömbin í brennidepli.
þrengstan kost og áfram verði haldið
úrbótum á ýmsan veg til að létta þeim
lífsbaráttuna, hvar sem því verður við
komið. Þar er nauðsynin brýnust, ef
við viljum mæra okkur af velferð allra
okkar þegna.
Og enn að tryggingamálum. Allar
ríkisstjórnir undangenginna ára
hafa haft það á stefnuskrá sinni að
endurskoða almannatryggingakerfið.
Lengst komst þessi endurskoðun í
ráðherratíð Guðmundar Bjarnasonar
fv. heilbrigðisráðherra, en þá lá fyrir
fullbúið frumvarp, sem fékkst svo
ekki afgreitt. Vissulega var þar engin
meginuppstokkun á ferð, en tilfærslan
innan kerfisins var þó öll til þeirra sem
meira þurftu á að halda.
Sum nýmæli þessa frumvarps
voru mörgum tryggingaþeganum til
verulegra og afgerandi bóta, en helztu
bótaliðum trygginganna haldið og það
þá um leið helzti ókosturinn.
Vitanlega er það vandaverk að
endurskoða þennan viðkvæma mála-
flokk svo vel fari á flestan veg.
Vitanlega er einföldun augljóslega
til mikilla bóta, en ýmsa þætti þarf þó
vel að skoða áður en þeir bótaflokkar
eru sameinaðir í einn sem nú hafa í
dag hver sína sjálfstæðu tekjuviðmið-
un til skerðingar.
En svo erfitt er ýmsum orðið að
rata um völundarhús þessa villugjama
kerfis, að einföldun ein gæti orðið til
mikilla bóta.
Það er hins vegar nauðsyn mest
að nýta tækifærið um leið og endur-
skoðun og uppstokkun fer fram að
færa til þeirra helzt sem þurfa mest á
að halda. Það er líka unnt að hagræða
og spara á vissum liðum um leið svo
ekki verði af sá útgjaldaauki, sem
menn óttast.
Misnotkun í tryggingakerfinu er
án efa einhver og uppræting hennar
mikil nauðsyn. Sú sem mest hætta er
á að þrifist fái snýr að sambúð fólks
og um leið kemur að þeirri megin-
spurningu hver áhrif tekjur maka eigi
að hafa á bætur tryggingaþegans.
Mín sannfæring nú er sú að þau
áhrifeigi sem allra minnstað
vera, einfaldlega vegna þess að þetta
er spurning um grundvallarmannrétt-
indi. Það að hver megi lifa við þá
reisn að hafa sjálfstæðan efnahag,
óháðan makatekjum og enn frekar það
að hver einstaklingur á rétt til þess að
samfélagið komi eðlilega og refjalaust
til móts við hann eftir að vinnuþrek
hefur þorrið, tekjumöguleikar minnk-
að. En vissulega þarf einnig að gæta
þess, að hver sá sem aleinn stendur
uppi í erfiðri lífsbaráttu án alls stuðn-
ings og hagræðis af sambúð við annan
einstakling gjaldi einskis við gjörðir
af því tagi, að makatekjur hafi ekki
þau áhrif sem þær hafa í dag.
Það atriði frumvarpsins sem full-
búið var á sinni tíð sem merkilegast
var að mörgu leyti varðaði umönnun-
arbætur, ekki þær sem nú gilda í dag
til foreldra fatlaðra bama, heldur bein-
línis til þeirra sem annast kynnu að
vilja fatlaða fullorðna eða aldraða
heima. Hagurinn miðað við dvöl
þessara einstaklinga á opinberu
heimili eða stofnun er alveg ótvíræður
fyrir alla aðila máls, ekki sízt hið opin-
bera.
Vissa mín er sú að af þessari skip-
an mætti innleiða allnokkurn spamað
til lengri tíma litið og augljóst ætti að
vera að fyrir viðkomandi einstakling
er hagurinn og heillin yfir efa hafin.
En eitt verður að vera alveg ljóst þeim
sem endurskoða ætla svo vandasöm
útfærsluatriði, breyta þar og bæta, að
án fulls samráðs og samstarfs við sam-
tök fatlaðra er slíkt óhugsandi. Breyt-
ingar í tilskipanadúr, utan og ofan frá
eiga ekki að fyrirfinnast. Öryrkja-
bandalag Islands er ævinlega albúið
til að koma hér vel að verki og vinna
að sem bezt.
Almannatryggingakerfi einfaldara
og skilvirkara með enn meiri jöfnuði
innbyggðum er allra nauðsyn.
Ibrennidepli bandalagsins, hvað
innra starf varðar, er sú stefnu-
mótun sem nú er verið að vinna að
undir styrkri stjóm Emils Thoroddsen
framkvæmdastjóra Gigtarfélagsins.
Ætlunin er að vinna upp markvissa
og mótandi stefnuskrá fyrir banda-
lagið, þar sem tekið verður á öllum
þeim helztu atriðum er þennan mála-
flokk varða og bandalagið beitir sér
fyrir, jafnt inn á við sem út á við.
Hér er um mikið vandaverk að
ræða, svo allir megi una sem bezt, því
málaflokkurinn er víðfeðmur og taka
þarf tillit til jafnt heildar sem einstakra
hópa sem hafa sínar ólíku þarfir sem
þrár.
Að verkinu koma fulltrúar allra
félaga bandalagsins sem næga breidd
í viðhorfum og áformum öllum ætti
að tryggja, enda þarf um slíka stefnu-
skrá góða sátt, jafnt um markmið sem
orðalag allt.
Við lifum á tímum umróts og ær-
inna breytinga og einnig það á
við um málefni fatlaðra. Engu að síð-
ur má ætla með allnokkurri vissu að
meginmál s.s. kjara- og réttindamál
hvers konar verði áfram á þann veg,
að vökullar baráttu og árvekni góðrar
til varnar og sóknar verði alltaf þörf.
Stefnuskrá bandalagsins mun vonandi
verða framsækin og raunsæ í senn, því
það tvennt þarf í hendur að haldast ef
árangur á af að verða.
Hún verður vonandi einnig upp-
spretta baráttutækifæra, vopn gott í
framtíðarbaráttu bandalagsins fyrir
bættum hag fatlaðra á landi hér.
Þá verður af henni það gagn helzt
sem allir vænta, sem að vinna.
Á haustdögum mun uppskeran í
hús borin og við horfum til þess með
vonglaðri tilhlökkun að öllum þyki
sem ávöxtur iðjunnar hafi orðið sem
allra beztur.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
47