Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.2000, Blaðsíða 19

Jóhannes Albert Sævarsson
hæstaréttarlögmaður:
Lögfr æðiþj ónusta
Öryrkj abandalagsins
Þá var kosið í kjörnefnd fyrir næsta
aðalfund: Dagfríður Halldórsdóttir,
Helgi Hjörvar og Þórir Þorvarðarson.
Önnur mál
Guðríður Ólafsdóttir minnti á
heimsgöngu kvenna gegn örbirgð og
ofbeldi 24. okt. nk. og hvatti til
mætingar. Sigurður V Viggósson
skoraði á ÖBÍ að láta til sin taka það
óréttlæti að öryrkjar misstu bætur við
sjúkrahússvist eftir tiltölulega stuttan
tíma.
Valey Jónasdóttir vildi harðorða
ályktun vegna meðferðarinnar á
Framkvæmdasjóði fatlaðra. Hefði
kosið meiri umræðu um yfirfærslu-
málin, yfirfærslan örugglega erfið
litlum sveitarfélögum. Færði þakkir
fyrir ágætan fund. Gísli Helgason
minnti á urg og ótta í mörgum sveit-
arstjórnarmönnum vegna yfir-
færslunnar. Málið hins vegar sótt
sem heilagt af hálfu Þroskahjálpar og
því yrðum við að halda vöku okkar.
Fundarslit
Garðar Sverrisson formaður lýsti
mikilli ánægju með þennan fund, ein-
drægni hans og samstöðu manna.
Umræðuhóparnir hefðu skilað ágæt-
um árangri. Varaði við þeirri til-
hneigingu sem sér virtist svo rik að
halda Öryrkjabandalaginu utan við
umræðu um yfirfærsluna og rakti
dæmi þessa. Þakkaði fundarstjórum
og fundarriturum ágæt störf og sleit
fundi kl. 16.45.
H.S.
Hlerað í hornum
“Ósköp líturðu illa út”. “Já, ég drakk
alltof mikið brennivín fyrir viku
síðan”.
“Hvað er þetta. Þú ættir nú að vera
búinn að ná þér eftir það”. “Jú, jú, en
nú á ég að fara að borga fjárans
vínið”.
Þessi var sögð rétt eftir jarð-
skjálftana. Maðurinn kom i vinnuna
og sagðist hafa hrokkið upp við tals-
verðan jarðskjálfta um nóttina, Menn
sögðu honum að það hefði enginn
jarðskjálfti verið . Þá sagði maðurinn
sem átti afar stórvaxna og ofurfeita
konu: “Jæja, hún Bína mín hefur þá
bara verið að bylta sér í rúminu”.
r
milli aðalfunda 1999 og 2000
hafa verið bókuð 287 viðtöl
hjá lögfræðiþjónustu Ör-
yrkjabandalags Islands. Auk þess er
veitt ráðgjöf í gegnum síma og hefur
fólk, einkum af lands-
byggðinni, nýtt sér þá
þjónustu í auknum mæli.
Um fjölda þessara erinda
hefur ekki verið haldin
nákvæm skráning. Þó er
merkjanlegt að sá hópur
einstaklinga sem þannig
leitar til lögfræði-
þjónustunnar hefur farið
vaxandi. Lögfræðiþjón-
ustan er í boði fyrir há-
degi alla miðvikudaga í
húsnæði Öryrkjabandalagsins við
Hátún 10.
í ársskýrslu lögfræðiþjónustunnar
1998 var m.a. fjallað um tvö álitaefni
sem leitt höfðu til skerðingar á líf-
eyrisrétti ijölda öryrkja hjá lífeyris-
sjóðum. Hið fyrra laut að endurmöt-
um á orkutapi og hið síðara að
ágreiningi um rétt til svokallaðs
framreiknings á lífeyrisréttindum.
Niðurstöður endurmata lífeyris-
sjóðanna sem leiddu til lækkunar eða
brottfalls lífeyrisréttar byggðust á því
að orkutap viðkomandi var að mati
sjóðanna ekki talið hafa valdið tekju-
skerðingu í sama mæli og áður þar
sem viðkomandi væri talinn almennt
hæfur til að sinna svokölluðum “létt-
um störfum”. Hugtakið orkutap hef-
ur hvergi verið skilgreint í reglu-
gerðum lífeyrissjóða eða í öðrum
heimildum. Nauðsynlegt var að skil-
greina hugtakið “orkutap” til að skera
mætti úr því hvort skerðing lífeyris
væri réttmæt. Fremur tilviljanakennd
framkvæmd sem birtist í matsniður-
stöðum lífeyrissjóðanna hefur fram
til þessa ráðið þar mestu um.
r
Itveimur dómsmálum þar sem
reyndi á hugtakið “orkutap” í
reglugerð lífeyrissjóðs voru lagðar
fram matsgerðir dómkvaddra yfir-
matsmanna þar sem leitast var við að
skilgreina þetta hugtak sem hér um
ræðir. í stuttu máli lögðu yfirmats-
menn eftirtaldar forsendur til grund-
vallar við mat sitt:
Leggja mat á örorku
sjóðsfélaga í samræmi
við reglur um læknis-
fræðilegt örorkumat og
sundurliða það.
Meta fyrri heilsufarssögu
og starfsorku sjóðsfélaga
og gera leiðréttingu á
niðurstöðu þeirri sem
fyrst er fengin.
Varðandi síðar talda at-
riðið töldu matsmenn
liggja beinast við að
orkutap verði almennt metið sem
uppsafnað orkutap á ævi sjóðsfélaga
án tillits til þess hvenær viðkomandi
gerðist aðili að lífeyrissjóðnum né
hvert var fyrsta upphaf orkutapsins.
Rétturinn til lífeyris skv. matsniður-
stöðunni stofnast þegar viðkomandi
sjóðsfélagi er kominn með svo skerta
starfsorku að hann hafi náð orkutaps-
skerðingu sem nemi 50% eða meira.
Þessi niðurstaða er þýðingarmikil þar
sem fyrri örorka skoðast sem hluti af
heildarorkutapi.
Fyrir utan mikilvægi þess að varpa
ljósi á merkingu hugtaksins
“orkutap” þá getur þessi niðurstaða
haft þýðingu þegar leysa skal úr
síðara álitaefninu þ.e. hvenær sjóðs-
félagar skulu njóta framreiknings líf-
eyrisréttinda hjá lífeyrissjóðum. Eiga
öryrkjar rétt til framreiknings óháð
örorku sem var til staðar áður en þeir
gerðust aðilar að lífeyrissjóði? Á það
álitaefni reyndi ekki í ofangreindum
dómsmálum. Það er h.v. brýnt að fá
úr þvi skorið hvort réttmætt geti talist
hjá lífeyrissjóðum að hafna eða
skerða réttinn til framreiknings líf-
eyrisréttinda ef sjóðsfélagi bjó við
orkutap þegar hann gerðist aðili að
lífeyrissjóði.
Jóhannes Albert Sævarsson, hrl.
Jóhannes Albert
Sævarsson
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
19