Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.2000, Blaðsíða 7

Haukur og María á alþjóðafundi lækna í Jamaica.
en féllst á að sinna yfirlæknisstarfi á
Landspítalanum samtímis, sem ég
gerði í tíu ár.
Þegar ég byrjaði á Reykjalundi var
innan SÍBS, eiganda Reykjalundar,
búið að ákveða að halda rekstrinum
áfram. Upphaflegt markmið sam-
takanna, að reka vinnuheimili fyrir
berklasjúklinga, var gjörbreytt þegar
hægt varð að lækna berkla með
lyijum. Samningur var gerður við
Geðverndarfélagið að taka inn fólk
með geðræn vandamál og fyrstu
hópar geðsjúkra komu til endur-
hæfingar 1961-‘62. Fljótlega fór líka
að koma fólk með áföll á miðtauga-
kerfi og gigtarsjúkir.
Þetta var tími aðlögunar og mikilla
breytinga. Fyrstu árin var ekki mikið
til af lærðu fagfólki, aðeins við
Oddur og þrír hjúkrunarfræðingar.
Nú starfa hér um tvöhundruð
manns.“
Ég hef heyrt bœði sjúklinga og
starfsfólk á Reykjalnndi tala um
góðan anda sem mœtir þeim, strax
og gengið er inn um dyrnar. Hverju
þakkar þú það?
„Á Reykjalundi hefur ætíð verið
lögð mikil áhersla á að skapa jákvætt
andrúmsloft. Fyrst þegar ég kom
hingað var ekki hægt að gera greinar-
mun á starfsfólki og vistmönnum.
Þetta stafaði af því að flestir sem
unnu hérna voru búnir að vera berkla-
sjúklingar áður, eins og til dæmis
Oddur. Svona hefur þetta verið frá
fyrstu tíð.
Auðvitað reyndi ég að taka þátt í
þessu, stuðla að góðu sambandi milli
starfsfólks og þeirra sem komu í
endurhæfingu. Jákvæð tengsl eru
afar nauðsynlegur þáttur í endur-
hæfingarstarfi. Ég var ekki einn um
að skapa þessi tengsl, en mér finnst
stórkostlegt að hafa starfað á Reykja-
lundi í 37 ár og aldrei lent í vand-
ræðum í samskiptum við starfsfólk
og sjúklinga. Maður gæti látið sér
detta í hug að þeir sem fara af alvöru
að vinna í endurhæfingu - séu svona
jákvætt fólk!“
Nú hefur endurhæfingin breyst
mikið frá dögunt vinnuhœlis fyrir
berklasjúklinga.
„Hér var rekinn iðnskóli fyrir
berklasjúklinga, sem þurftu fyrst og
fremst atvinnulega endurhæfingu og
menntun. Menn lærðu trésmíði og
járnsmíði og margir útskrifuðust í
þeim fögum frá Reykjalundi. Starfs-
andinn var langt á undan sinni samtíð
og þarna mótaðist sá grunnur sem
starfsemin byggir enn á. Þetta var
ennþá til þegar ég byrjaði, en lagðist
af vegna breyttra áherslna.
Plastiðja og röraframleiðsla er enn
í gangi og töluvert mikið framleitt á
íslenskan mælikvarða, en sú vinna
gefúr ekki lengur tækifæri á að þjálfa
fólk út í lífið. Nú hafa vélarnar tekið
við.
Fyrir tveimur árum var byrjað að
skipuleggja sérstakt teymi eða starfs-
hóp til að bjóða upp á atvinnulega
endurhæfingu. Þetta er tilraunaverk-
efni í samvinnu við Tryggingastofn-
un ríkisins. Læknar, sálfræðingar,
iðjuþjálfar og félagsráðgjafar leggjast
þar á eitt við að hjálpa fólki út á
vinnumarkaðinn. Það er geysilega
þýðingarmikið að þessi þáttur endur-
hæfingar skuli vera kominn af stað.
I hverskonar störf er verið að
endurhœfa fólk?
„Þetta snýr mikið að tölvuffæði og
hinum víða skrifstofumarkaði, en er
líka undirbúningur til frekara náms.
Segja má að hluti af endur-
hæfingunni sé eins konar þjálfun
fyrir frekara nám t.d. í Hringsjá,
starfsþjálfun fatlaðra, ef frekara nám
er inni í myndinni. Nokkrir hafa
aldrei stundað vinnu og þurfa starfs-
þjálfun og aðlögun að mætingar-
skyldu. Þjónusta við geðfatlaða hefur
aukist geysilega.
Nú er verið að endurskipuleggja
verkefni á milli stofnana sem vinna
að endurhæfingu. Þverfaglegur
hópur vann að tillögum um verka-
skiptingu í endurhæfingu og sendi
nýlega frá sér skýrslu: Stefnumótun
í endurhæfingu á íslandi.
Er endurhœfing ekki í eðli sínu að
ná upp þeirri orku sem sjúkling-
urinn býr yfir? Þú ert sagður orku-
og endurhæfingarlæknir í lœkita-
talinu.
„Greinin var ný þegar ég kom heim
úr námi og menn voru að vandræðast
með heitið. Ég man hvað datt yfir
mig, þegar Vilmundur landlæknir
sagði: „Við erum búnir að leysa mál-
ið. Þetta heita orkulœkningar!“ Ég
var ekki alveg ánægður, en sagði ekki
neitt. Síðar breyttist þetta í orku- og
endurhœfingarlækningar. Enn líða ár.
Þá var nafninu breytt í endurhœfing-
arlœkningar. í endurhæfingu er reynt
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
7