Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.2000, Blaðsíða 58

I BRENNIDEPLI
Fjárlagafrumvarpið fyrir árið
2001, frumvarp ofurafgangs-
ins margrómaða, felur því
miður ekki í sér nein fagnaðartíðindi
fyrir þá ijölmörgu sem eiga sína efna-
legu aðstöðu í lífinu að öllu eða nær
öllu leyti undir bótatölum trygging-
anna komna.
Það hefur reyndar verið af því gum-
að greitt að bótatölur eigi að hækka
um áramótin um heilu prósenti meira
en almenn laun samkvæmt kjara-
samningum, en því þá að sjálfsögðu
gleymt að geta um þann krónufjölda
sem fylgja myndi í kjölfar prósentu-
hækkunarinnar.
Enn einu sinni skal í fyllstu alvöru
á það minnt, að allur prósentuleikur í
sambandi við bótatölur felur í sér
furðumikla blekkingu, grunnur þeirra
talna sem prósentan bætist ofan á er
slíkur að krónurnar sem hvert prósent
gefur eru svo skelfilega fáar.
Aðeins til staðreynda litið þá skilar
þetta eina prósent til hjóna sem bæði
eru öryrkjar að hámarki innan við
1000 krónum - til hjónanna saman-
lagt á mánuði og til einstaklings sem
er með alla bótaflokkana fjóra skilar
prósentið réttum 700 krónum og má
þá benda á það um leið, að af því fær
viðkomandi rétt um 450 kr. eftir
skatttöku á mánuði.
Það eru nefnilega upphæðir bót-
anna, krónutölurnar í launaumslaginu
sem skipta máli, ekki einhverjar
óskilgreindar prósentutölur sem ekk-
ert segja um afkomubót í raun. Þann-
ig var með hækkun bensínstyrksins
nú á haustdögum, allra góðra gjalda
verð sem slík, þar var margoft tekið
fram að hækkað hefði um heilar 1300
krónur á mánuði, en aldrei frá því
greint að eftir skatttöku skiluðu sér
aðeins rúmar 800 krónur í vasa þess
sem hækkunina fékk þó.
Frumvarp til fjárlaga er eitt, ijár-
lög annað og það eitt skal sagt nú
að ekki verður því að óreyndu trúað
að einhver lagfæring líti ekki dagsins
ljós við afgreiðslu íjárlaganna. Ekki
síst er til þessa horft nú, þegar ætíð er
til þess vísað í dag, að nefnd muni á
næstunni skila áliti um úrbætur í
þessum efnum, nefnd, sem alla vega á
að hafa það hlutverk að rétta hlut
þeirra lægstlaunuðu og bæta kjör
þeirra.
Okkur þykir það hins vegar ein-
kennilegt, þegar okkur er sagt, að
meginvinnan þar á bæ fari í það að
finna þá sem lakast hafa það og sú
leit sé bæði löng og ströng.
Nýlega var haldinn ársfundur
Tryggingastofnunar ríkisins þar sem
fram komu m.a. staðtölur trygging-
anna, rauntölur bóta m.a. raktar vel
og þróun þeirra m.a. gagnvart launa-
vísitölu, fróðlegt og fjarska vel unnið
Plagg.
Þegar forstjóri Tryggingastofnunar
ríkisins stiklaði á nokkrum þessara
staðtalna benti hann á og feitletraði 3
hópa lífeyrisþega sem lakast hefðu
það og hafði að formálsorðum: fá-
tækur, fátækari, fátækastur. Þarna
voru sem sé ljóslifandi komnir þeir
hópar sem leitin mikla stendur yfir að
og vonandi að menn líti sér nær í
þessum efnum.
Sannleikurinn auðvitað sá að rífleg
hækkun allra bótaflokka kemur
þeim til góða fyrst og fremst sem
minnst hafa og þegar menn eru að
mikla fyrir sér útgjöld sakir þessa þá
gleyma menn, máske viljandi, að
hinar ýmsu skerðingar trygginga-
laganna sjá til þess að þeir sem
annars staðar að hafa tekjur sínar
njóta lítils sem einskis af og ekki
sprengja þeir því útgjaldarammann
sem allt er miðað við ævinlega.
Og svo er hinu alltaf sleppt sem
auðvitað er meginmál gagnvart ríkis-
útgjöldunum og það er hver nettó-
útgjöld ríkisins verða af bótahækk-
unum, því hver brúttóupphæð skilar í
beinum sem óbeinum sköttum lang-
leiðina í 70% af upphæðinni sem þó
er alltaf miðað við þegar um er rætt.
En nóg um það allt saman og þess að-
eins vænst að leitin mikla skili raun-
árangri það snemma að fjárlög næsta
árs taki þar fullt mið af. Munum það
að afgangur margmilljarða er tiltækur
og ef ekki er nú unnt að leiðrétta
lægstu kjörin, hvenær þá?
Aðeins skal svo vikið að afgangs-
stærð fjárlagafrumvarps enn
einu sinni, en þar er um að ræða
Framkvæmdasjóð fatlaðra.
Samkvæmt skýru lagaákvæði i lög-
um um málefni fatlaðra skulu tekjur
Erfðafjársjóðs renna óskertar í Fram-
kvæmdasjóð fatlaðra, dagljóst
skylduákvæði án minnsta fyrirvara.
Og hver er svo raunin í Ijárlagafrum-
varpinu núna? Ráðgerðar tekjur af
erfðaíjárskatti (ævinlega nokkuð van-
áætlaðar þó) á árinu 2001 eru samtals
kr. 607 millj. Og hver eru svo skilin
til Framkvæmdasjóðs fatlaðra sam-
kvæmt eindregnu lagaákvæði hér
um? Hann á að fá 235 millj. af þess-
um 607 sem hann á lagalegan rétt til
58