Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Síða 17

(12) a. eldre-bølge, eldre-senter; elste-mann, elste-råd (frst. gammel)
b. mindre-verdig, mindre-tall, mindre-årig; minste-pensjon,
minste-alder (frst. liten)
c. bedre-viten, bedre-viter; beste-notering, beste-sko, beste-venn
(frst. god)
Sum þessara lýsingarorða eru ekki til í frumstigi. Í stað frum stigs mynd ar-
inn ar kemur forsetning, sbr. (13):
(13) a. indre-filet, indre-misjon, indre-medisin, indre-stue, indre-tje-
neste (frst. inn)13
b. øvre-dal, øvre-gate, øvre-side; øverste-prest, øverst-kommandant
(frst. over)
c. nedre-ende, nedre-side (frst. ned(e))14
d. ytre-filet, ytre-løper, ytre-misjon (frst. ut(e))15
Orðmyndun með stofnbrigðabeygðum fyrri liðum kemur einnig fyrir í
íslensku sbr. eftirfarandi dæmi:16
(14)a. miðstig: minni-hluti, eldri-borgarar, meiri-hluti, neðri-bekkingur,
betri-helmingur
b. efstastig: æðsti-prestur, hæsti-réttur
Af dæmunum í (10)–(13) má þá álykta að beyging finnist í fyrri liðum í
norsku og reyndar lítur Leira (1994:72) svo á að dæmin í (15) séu örugg
dæmi um beygingu í fyrri lið:17
(15) a. Sagnir: leve-måte, synge-dame, levende-fisk, brukt-bil
b. Nafnorð: fedre-land, femukers-kupong
c. Töluorð: ett-tall
Í (15) eru sagnmyndirnar leve og synge nafnhættir en levende og brukt lýs -
ing ar hættir (nútíðar og þátíðar).
Fallbeygðir fyrri liðir og tvær kenningar um orðhlutafræði 17
13 Engin dæmi fundust með efstastiginu í fyrri lið.
14 Engin dæmi fundust með efstastiginu í fyrri lið.
15 Engin dæmi fundust með efstastiginu í fyrri lið. Með bundna forliðnum ytter (sem
er önnur mynd ytre) eru til fjölmargar samsetningar, t.d. ytter-basseng, ytter-bord, ytter-
frakk, ytter-linje, ytter-ring, ytter-skjær og t.d. ytter-tann.
16 Algengt er að finna stigbeygða fyrri liði í samsettum (staðar)nöfnum af ýmsu tagi
og þá einkum liði sem tákna áttir eða stefnu, sbr. Syðri-Brú, Eystri-Rangá og Fremra-Fell.
17 Johannessen (2001) hefur svo dregið í efa að fyrri liðir séu yfirleitt beygðir í norsku
og styður það með dæmum úr mörgum norskum mállýskum.