Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Blaðsíða 129

Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Blaðsíða 129
málhafar nota líkamsfærslur til að tengja saman setningarliði halla þeir líkama sínum til hliðanna, þ.e. þeir færa efri hluta líkamans úr hlut- lausri stöðu til hægri eða vinstri eða frá hægri til vinstri.6 Við myndun setningarinnar ʻJón borðaði epli og appelsínuʼ hallar táknari (e. signer) líkama sínum til hægri eða er í hlut- lausri stöðu þegar hann táknar JÓN BORÐA EPLI en hallar sér síðan til vinstri þegar hann myndar táknið APPELSÍNA (sjá mynd 1). Þessi færsla gegnir því hlutverki aðaltengingarinnar og. Sams konar færsla verður á milli setningarliða í setningunum ̒ Jón borðar ýmist epli eða appelsínurʼ og ʻJón borðar epli en ekki appelsínurʼ en svip- brigði og samhengi geta greint ólíka merkingu setninganna að. Ef fleiri en tveir setningarliðir eru tengdir saman í setningu fjölgar líkamsfærslum. Við myndun setningarinnar ̒ Jón borðar epli og appelsínur en Gunna borðar banana og perurʼ eru líkamsfærslurnar allnokkrar. Ein líkamsfærsla tengir saman epli og appelsínur, önnur tengir saman banana og perur og sú þriðja tengir aðalsetningarnar tvær saman. Líkamsfærslu er einnig hægt að nota á sama tíma og fingraraðhólf en fingraraðhólf er einnig hægt að nota án líkamsfærslna. Þegar málhafar nota fingraraðhólf til að tengja saman setningarliði nota þeir vísifingur virku handar (e. dominant hand) til að benda á fingur óvirku handar (e. non-dominant hand).7 Fingraraðhólf eru aðeins mynduð á óvirku hendi táknara og stendur hver fingur fyrir eitt vísimið (e. referent). Svokallað 3- handform væri því notað fyrir þrjú vísimið en 4-handform fyrir fjögur vísimið (sjá handform á mynd 2 á næstu síðu).8 Táknari bendir yfirleitt fyrst á þumalfingur, þá vísifingur og svo koll af kolli, allt eftir fjölda vísimiða.9 Við myndun setninga á borð við ʻJón Að tengja saman epli og appelsínur 129 Mynd 1: EPLI og APPELSÍNA. 6 Einhverjir málhafar gætu þó farið frá vinstri til hægri. Hlutlaus staða er hvorki til vinstri né hægri. 7 Virka höndin er vanalega hægri hönd rétthentra en vinstri hönd örvhentra. Óvirka höndin er hin hönd táknara. Hugtökin vísa í það að ef aðeins önnur höndin hreyfist er það sú virka. 8 Mynd 2 er birt með góðfúslegu leyfi eigenda, Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra. 9 Ef vísimið eru fjögur byrjar táknari á að benda á vísifingur.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182

x

Íslenskt mál og almenn málfræði

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslenskt mál og almenn málfræði
https://timarit.is/publication/832

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.