Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Side 63

(29) Mér finnst að eg vera flón.
Freyja 1902, bls. 247
(30) Mér hefur sýnst í langan tíma að þér vera sama um mig.
Dvöl 2. tölublað 1903, bls. 8
(31) Honum hefir skilist, að hann vera einn í hópi þeirra.
Heimskringla 3. janúar 1918, bls. 2
Mynd 1 sýnir hlutfallslega tíðni dæma um að + persónufornafn + vera
á Tíma rit.is, allt frá sjöunda áratug 19. aldar þegar dæmi fara fyrst að sjást
og fram á átt unda ára tug 20. aldar þegar dæmi eru nær horfin.10 Ef dreif -
ingin væri jöfn yfir allan tím ann, miðað við heildar textamagn á hverjum
tíma, næmu allar súlurnar við 100% línuna.
Á Mynd 1 sést að fram á níunda áratug 19. aldar er blandaða setninga-
gerðin nauða sjald gæf í blöðum og tímaritum — sam tals aðeins fimm
dæmi um samböndin að + pers ónu fornafn + vera fyrir 1890.11 En þá
verð ur ótrúleg sprenging í notkun setn inga gerðar innar — dæmin um
þessi sambönd áratuginn 1890–1899 eru 58, átta sinn um fleiri en búast
mætti við ef dæmin dreifðust jafnt yfir tíma bilið 1840–2009 (þ.e. væru
sama hlutfall af heildartextamagni).
Setningarugl? 63
Mynd 1: Hlutfallsleg tíðni að + persónufornafn + vera á Tímarit.is 1860–1979.
10 Ekki liggja fyrir upplýsingar um textamagn (orðafjölda) frá hverju ári eða áratug á
Tímarit.is. Því er hér farin sú leið að skoða samanlagða tíðni 25 algengustu orðanna (miðað
við Íslenska orðtíðnibók, Jörgen Pind o.fl. 1991) á hverjum áratug og reikna breytingar á
tíðni blönduðu setningagerðarinnar út frá því.
11 Í því ljósi kann að koma á óvart að súlurnar fyrir þrjá fyrstu áratugina ná yfir 50%,
en þar verður að líta til þess að heildartextamagnið frá þessum áratugum er mjög lítið og
viðbúinn fjöldi dæma miðað við jafna hlutfallsdreifingu því mjög lágur.