Íslenskt mál og almenn málfræði - 2014, Page 175

lengi hefur verið vitað að málnotendur sætta sig misvel við hana. Það var einmitt
ein af ástæðum þess að hún var könnuð í Tilbrigðaverkefninu. En það kemur
nokkuð á óvart að Vestmannaeyingar skuli virðast sér á báti í mati á þessari setn-
ingagerð, eins og Bentzen heldur fram. Niðurstöður úr Tilbrigðaverkefninu sýna
líka að svo var ekki. Það var sem sé algjör tilviljun að þeir fjórir þátttakendur úr
Vestmannaeyjum sem eiga gögn í norræna gagnabankanum voru málnotendur
sem ekki sættu sig við þetta dæmi. Ef einhverjir aðrir fjórir Vestmannaeyingar
hefðu lent í þessu úrtaki hefði niðurstaðan nefnilega getað orðið þveröfug (sjá
umræðu og dæmi hjá Höskuldi Þráinssyni 2014b). Ástæðan er sú að setninga -
fræði leg afbrigði í íslensku hafa yfirleitt alls ekki svo skýrt afmarkaða land -
fræðilega dreifingu sem er nauðsynleg til þess að fjórir einstaklingar frá hverjum
stað gefi ótvíræða vísbendingu um það hvernig talað er þar. Eins og áður var nefnt
virðist gegna svipuðu máli um Færeyjar að þessu leyti. Þar eru tilbrigði í setninga-
gerð fremur aldurstengd en bundin við tiltekin landsvæði.
Niðurstaðan verður þá sú að sá gagnagrunnur sem mest er byggt á í þessu
fyrsta hefti NALS sé ákaflega gagnlegt tæki til samanburðarrannsókna á nor-
rænni setningagerð en við notkun hans þurfi þó að hafa í huga að málaðstæður
eru býsna ólíkar á Norðurlöndum. Þess vegna er ekki víst að gögnin gefi í öllum
tilvikum mjög skýra mynd af dreifingu þeirra afbrigða í setningagerð sem þar má
finna.
ritaskrá
Ásgrímur Angantýsson. 2011. The Syntax of Embedded Clauses in Icelandic and Related
Languages. Doktorsritgerð, Háskóla Íslands, Reykjavík.
Bentzen, Kristine. 2014. Embedded Verb Second (V2). Nordic Atlas of Language Structures
1. http://www.tekstlab.uio.no/nals/#/chapter/10.
Friðrik Magnússon. 1990. Kjarnafærsla og það-innskot í aukasetningum í íslensku.
Málvísindastofnun Háskóla Íslands, Reykjavík. [Kandídatsritgerð höfundar frá 1989.]
Höskuldur Þráinsson. 2014a. Tilbrigði í færeyskri og íslenskri setningagerð. Handrit.
Ritfregnir 175
Mynd 2: Mat á íslensku
dæmi með kjarnafærslu í
aukasetningu (sjá (2)).
Svart merki = dæminu
hafnað, hvítt merki =
dæmið samþykkt,
grátt merki = dæmið fékk
misjafna dóma.