Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Side 44

legt að reynandinn sé að reyna að gleyma. Þessu er öðruvísi farið í (69b)
þar sem frumlagið er á ákveðinn hátt stjórnandinn í aðstæðunum, hann er
að minnast. Það þýðir ekki að hann hafi gleymt sjómönnunum og að nú
muni hann eftir þeim heldur að hann er að gera eitthvað í þeirra minn-
ingu, eitthvað til þess að láta sig og aðra muna eftir þeim; hann er í raun
að kalla fram minninguna.33 Þarna er því greinilega um stjórn að ræða og
ekki verður annað séð en að sögnin sé hér notuð sem atburðarsögn.
Annað greinilegt dæmi má sjá í setningunum í (12) hér að framan (hér
endurtekin til hægðarauka):
(12) a. Hvað ertu líka að búa á Háaleitisbraut!
b. Ég veit ekki til hvers hún er að eiga hund!
c. Ég er ekkert að standa lengur í þessari biðröð!
Bent var á að hér mætti greina nokkurs konar vanþóknun og að setning-
arnar hefðu því í raun háttarmerkingu en ekki beina framvindumerkingu
enda samsvarandi setningar með framvindumerkingu ótækar:
(13) a. *Hann er að búa á Háaleitisbraut.
b. *Hún er að eiga hund.
c. *Ég er að standa í biðröð.
Hér má hins vegar benda á að gert er ráð fyrir því að þeir sem vísað er til,
viðmælandinn, hundaeigandinn og ég, hafi stjórn á því hvort þeir búa á
Háleitisbraut, eiga hund eða standa í biðröð. Frumlagið er því ekki hreinn
reynandi á sama hátt og til dæmis í setningunum í (70) sem ganga mun
síður:
(70)a. ?*Hvað er hann líka að vera með krabbamein.
b. ?*Ég er þá ekkert að kunna þetta lengur.
Það virðist því auðveldara að nota ástandssögn með vera að ef möguleik-
inn á stjórn frumlagsins er fyrir hendi.
Sé þessi greining rétt má búast við því að nokkur munur sé á því
hversu auðvelt fólk á með að samþykkja ástandssagnir í framvinduhorfi
eftir því hversu auðvelt er að sjá viðkomandi aðstæður sem tímabundnar
eða þannig að frumlagið hafi á einhvern hátt stjórn á þeim. Það kom líka
fram í Tilbrigðaverkefninu sem áður var nefnt (sjá m.a. Höskuld Þráins -
son, Ásgrím Angantýsson og Einar Frey Sigurðsson (ritstj.) 2013, Höskuld
Þráinsson o.fl. 2013). Þetta má sjá af dómum þátttakenda í verkefninu um
Kristín M. Jóhannsdóttir44
33 Hér er reyndar líka um virkni að ræða. Sjá umfjöllun í næsta kafla.