Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Blaðsíða 132

(1) a. urðu samferða – 1.440 (97) niðurstöður
b. voru samferða – 1.470 (126) niðurstöður
Ekki munar nú miklu. En þetta má skoða nánar með sundurgreiningu
vefja. Ég held mig fyrst við þátíð fleirtölu, af því þar eru sagnirnar of ólík-
ar til að þeim slái saman fyrir misritun, en fjölga dæmum með því að telja
bæði í 1. og 3. persónu. Tel síðan einnig dæmi með eintölumyndunum var
og varð, þó þar sé ekki útilokað að prentvillur ráði nokkru. Niðurstöður
eru sýndar í töflu 1:
Tíðni orðasambandanna
Vefir urðum/urðu vorum/voru Hlutfall með
samferða samferða verða
Bækur.is 6 2 75%
Tímarit.is 1.247 566 69%
Þar af 2000–2015 105 181 37%
Allir vefir* 2.322 (174) 2.810 (231) 45% (43%)
.com-vefir* 220 (68) 771 (106) 22% (39%)
varð var
mér/þeim/honum mér/þeim/honum
samferða samferða
Tímarit.is 257 128 67%
Þar af 1990–2015 21 29 42%
*Talið með Google. Um svigatölur sjá nmgr. 2.
Tafla 1: Verða eða vera samferða. Talning á vefjum í apríl 2015.
Hér má greina vissa þróun frá verða til vera, þ.e. hlutfall dæma með
verða er lægra á síðustu árum en áður. Þó engin snögg umskipti. Enn er
talað um að verða samferða; um það þekkir Tímarit.is t.d. tvö dæmi úr
vefritinu Kjarnanum, frá 2013 og 2014, en ekkert um vera samferða. Þó
er vera samferða svo gamalt að eldra dæmið á Bækur.is er úr þjóðsögum
Jóns Árnasonar og hið elsta af Tímarit.is er úr Nýrri sumargjöf 1861.
Ég sagðist vera alinn upp við verða samferða. Það var þó aldrei eins
sjálfsagt og að verða að liði, verða mismæli, verða (sér) til skammar eða
verða eitthvað á sem ekki varð umflúið. Ég get allt eins trúað (þó slíku lang-
minni sé varlega treystandi) að skólasystkini mín í barnaskóla (um og
fyrir 1960) hafi sagt hvert við annað: Viltu vera samferða? eða Verum
sam ferða.
Helgi Skúli Kjartansson132