Íslenskt mál og almenn málfræði - 2015, Blaðsíða 78

Niðurstaða þessa kafla er sú að íslensk nafnorðabeyging sé til sam-
ræmis við samleguhömluna. Rótarskilyrt beyging er möguleg ef beygingin
er línulega við hlið rótar en hún er það ekki ef nafnorðsviðskeyti er borið
fram milli rótar og beygingar. Sama viðskeytið beygist alltaf eins.
4. Niðurlag
Þessi grein styður þá tilgátu að samleguhamlan í orðhlutafræði sé raun-
veruleg með því að rannsaka beygingu íslenskra nafnorða. Íslensk nafn-
orð eru heppilegt viðfang til að láta reyna á tilgátuna vegna þess að hún
spáir því að mikill fjöldi orða í málinu sé ónæmur fyrir rótarskilyrtum
mynd brigðum í beygingu. Niðurstaðan er sú að íslensk nafnorðabeyging
brýtur ekki gegn samleguhömlunni.
Þegar hægt er að skoða mikinn fjölda nafnorða án þess að finna nokk -
uð skýrt frávik frá alhæfingu um möguleg og ómöguleg mynstur er eðli-
legt að líta svo á að það sé ekki tilviljun. Í þeirri útgáfu af dreifðri orð -
hluta fræði sem fjallað var um í greininni er samleguhamlan afleiðing af
almennum lögmálum um skipulag málkunnáttunnar. Hún er þannig ekki
sértæk staðreynd um íslensku og ekki heldur empirísk alhæfing í tóma -
rúmi.
Regluleikinn í gögnunum er slíkur að ef fyrirbæri finnast sem virðast
vera gagndæmi gegn samleguhömlunni við fyrstu sýn er eðlilegt að leita
óháðra skýringa. Þá má t.d. spyrja sig hvort myndön voru bútuð niður á
sama hátt í greiningunni og í málkunnáttu lifandi málhafa eða hvort
hljóðkerfislegar skýringar komi hugsanlega við sögu. Þegar upp er staðið
væri það nefnilega áfellisdómur yfir kenningum okkar um mannlegt mál
ef það væri tilviljun að hátt í 2000 vel skilgreind nafnorð í íslensku séu öll
laus við sama rótarskilyrta mynstrið sem finnst þó í ýmsum öðrum nafn-
orðum.
Anton Karl Ingason78
aðgreiningin sem yfirlesari vísar til sé einhvers konar megind leg tilhneiging frekar en
eitthvað sem er afdráttarlaust og hluti af málkerfinu. Þetta væri verðugt að kanna með frek-
ari rannsóknum en mér sýnist auðvelt að finna dæmi á netinu um að þágufallið reikning sé
notað um stærðfræði þannig að a.m.k. eru til fleiri málhafar en höfundur sem greina ekki
afdráttarlausan merkingarmun í svona víxlum.